Berna YILMAZ – İnanç USTA / İSTANBUL – Komili, kültürel miras fuarı Heritage İstanbul’da Anadolu topraklarının tabiat ve kültür mirası anıt zeytin ağaçlarını muhafaza projesi ‘Gözümüz Üzere Bakıyoruz’ ile yer aldı. Bu yıl 5’incisi gerçekleştirilen fuara ‘Anıt Zeytin Ağaçlarının Binlerce Yıllık Kökleri’ paneli ve ‘Mucizevi Besin Zeytinyağı’ sohbetleri ile katılan marka; anıt zeytin ağaçlarının korunarak tarıma, çiftçiye ve gelecek kuşaklara sahip çıkmayı hedefliyor.
Zeytinyağı markası Komili, kültürel miras fuarı Heritage İstanbul’da Anadolu topraklarının tabiat ve kültür mirası anıt zeytin ağaçlarını muhafaza projesi “Gözümüz Üzere Bakıyoruz” ile yer aldı. Bu yıl 5’incisi gerçekleştirilen fuarın aktiflik sponsorları ortasında yer alan marka, “Anıt Zeytin Ağaçlarının Binlerce Yıllık Kökleri” paneli ve “Mucizevi Besin Zeytinyağı” sohbeti ile katıldı.
Geçmişi geleceğe bağlayan anıt zeytin ağaçlarını muhafaza gayesiyle 2018 yılından beri devam eden toplumsal sorumluluk projesi “Gözümüz Üzere Bakıyoruz”dan yola çıkarak hazırlanan “Anıt Zeytin Ağaçlarının Binlerce Yıllık Kökleri” paneli, Bunge Besin Türkiye Genel Müdürü Turgut Yeğenağa’nın moderatörlüğünde Balıkesir Üniversite Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Prof. Dr. Abdullah Soykan, Doç. Dr. Çetin Şenkul ve Komili Ayvalık Operasyon ve Zeytinyağı Tadım Müdürü Mehmet Cavlı’nın iştiraki ile gerçekleştirildi.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Dilara Koçak ile Şef ve Yemek Muharriri Ömür Akkor’un paylaştığı bilgiler eşliğinde, fuar ziyaretçilerinin ağır ilgisi ile sohbete dönüşen Heritage Talks’ta dayanıklılığın, sıhhatin, uzun hayatın simgesi zeytin ağaçlarından elde edilen mucizevi besin zeytinyağının insan sıhhatine olan katkıları ve beslenmedeki yararları konuşuldu.
AYVALIK ‘TAN AKHİSAR’A 20 MİLYON AĞAÇ TARANDI
Proje hakkında ayrıntılı bilgi veren Turgut Yeğenağa, “2018’de ‘Gözümüz Üzere Bakıyoruz’ projesini başlattık. Bu projeyle, anıt ağaçları tescil ettirmeye ve kaydetmeye çalışıyoruz. Balıkesir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Abdullah Soykan’ın ve grubunun takviyesiyle, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile yaşı 300’den büyük ağaçları tescilleyip, muhafaza altına alıyoruz. Zeytin ağaçları olağanda kesilemiyor lakin taşınabiliyor. Yaşı büyük ağaçlar tescillendikten sonra taşınması da yasaklanıyor. Biz bu projeyi, toplumda bir farkındalık uyandırmak ve tarıma, çiftçiye, geleceğime sahip çıkmak için başlattık” dedi.
Ayvalık’ta başlanan ve devam ettirilen projeyi Türkiye’ye yaymayı hedeflediklerini belirten Yeğenağa, “Projeye Ayvalık’ta başladık, şu anda Manisa’da devam ediyor. Ayvalık’tan Akhisar’a 20 milyon ağacı taradık. Ayvalık bölgesinde bu ağaçların 81 adedini tescil ettik. Şu anda Akhisar bölgesinde 224 ağacımız var, bunları tescil etmeyi bekliyoruz. Pandemiden ötürü biraz sekteye uğradık fakat şu anda son hız devam ediyor. Projemizi duyan birçok farklı kuruluş isim dayanak vermek istiyor. Bu projeyi tüm Türkiye’ye yaymak istiyoruz ve anıt ağaçların haritasını çıkarmak istiyoruz. Harita çıktıktan sonra da projenin başka bacağında gastroturizm faaliyetleriyle bölge halkını desteklemek istiyoruz” diye konuştu.
ZEYTİN 7 BİN YIL EVVEL KULLANILMAYA BAŞLADI
Zeytinin 7 bin yıl evvel beşsin zincirinde yer almaya başladığını aktaran Prof. Dr. Abdullah Soykan “Zeytin 7 bin yıl evvel meyve olarak kullanılmaya başladı. Zeytinyağı ise 4 bin 500 yıl evvel kullanılmaya başlamış. Yani insanoğlu 7 bin yıl evvel zeytin ağacındaki taneyi besin zincirinde kullanmış. Zeytinyağını ise gerek besinde gerekse hijyende kullanmış. Mucizevi bir sıvı olduğunu söylemeliyiz. Nitekim de gelecek jenerasyonlara ve onların sağlıklı beslenmesinde çok değerli bir argüman olduğunu düşünüyorum” dedi.
ALANDAKİ TÜM AĞAÇLAR UYDU İMAJLARIYLA TARANDI
Ağaçların yaşlandırılması ve tescillenmesi süreçleri hakkında bilgi veren Prof. Dr. Soykan, “Ayvalık örneğinden başlayarak, tüm alandaki zeytin ağaçları, evvel uydu manzaraları vasıtasıyla taranıyor. Bilhassa yaşlı zeytin ağaçlarının olduğu yerler belirleniyor. Daha sonra oradaki fabrikaların kahyaları, çalışanları, muhtarlar ya da çok yaşlı insanların bilgi ve birikimlerinden istifade edilerek yeri tespit ediliyor. Tespit edilen zeytin ağaçlarının hangi iklim ve toprak şartlarında olduğunu, beslenme rejiminin düzgün mi düşük mü olduğunu belirledikten sonra burgu yardımıyla ağacın içerisine hakikat ilerleniyor. Bizim için, her 1 santimetrelik kısımda kaç halka olduğu değerli. Onu sayıyoruz. Lakin bu yaşlandırma sürecini, bölgedeki tek bir ağaca yapmıyoruz. Bölgedeki en az 10 ağaçtan, 1 santimetre, 2 santimetre ve 3 santimetrelik yaş halkaları alıyoruz. Kaç yaş halkası olduğunu belirleyerek, ortalama bir paha buluyoruz. Ortalama kıymetimiz, 1,6. Bununla halkanın yarı çapını çarptığımızda ağacın yaklaşık olarak yaşını hesaplayabiliyoruz” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Soykan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tabii burada ağacın dışındaki oyuklar, içerisindeki kovuk, etraf çapı, yüksekliği üzere bütün datalar onun yaşının tam ne olduğunu anlatıyor. Lakin son yıllarda dendrokronolojik dediğimiz yaşlandırma prosedürünün dışında OSL, IRSL, Karbon 14, radyokarbon üzere yollarla de ağacın turp dediğimiz gövdesinin altına girerek toprak numuneleri alıyoruz. Toprağın içerisindeki kimi numunelere bakarak da ağacın daha net yaşını ortaya koyabiliyoruz. Biz buna radyoaktif usul diyoruz. Bu da dendrokronolojij metodu destekliyor. Dünyada da, bilhassa İtalyanlar ve İsrailliler de ağaçları bu formda yaşlandırıyor.”
MANİSA’DA 1680 YAŞINDA ZEYTİN AĞACI VAR
Anıt ağaçların geçmişin şahitleri olduğunu tabir eden Soykan, “Aslında zeytin ağacı, uygun taşıma şartlarında öteki bir yerde de yaşar ve meyve verir. Fakat ‘anıt ağaç’ olma özelliğini yitirir. Bugün Türkiye üzere İspanya ve İtalya da yaşı 350 olan ağaçların bir yerden öteki bir yere taşınmasına yahut onların kesilmesine müsaade etmiyor. Bu ağaçlar, geçmişin şahitleri. Şu anda Manisa’da 1680 yaşında, 1345 yaşında zeytin ağaçlarımız var. Düşünseniz, bugünkü tarihten geriye hakikat gittiğimizde 1680 yıl evvelki olaylara tanıklık etmiş, geçmişin izlerini taşıyan bu ağaçlar ne kadar da değerli. Onları olduğu yerde, institut dediğimiz bir kavramla koruyarak gelecek jenerasyonlara aktarmak istiyoruz. Antik zeytin ağaçlarının yağı da çok değerli. Onlardan elde ettiğimiz zeytinyağlarının da özel alıcıları var. Bu bütün dünyada böyle” dedi.
