Yıldız Dağları’ndan berrak doğan Ergene Irmağı, Trakya’da zehir saçıyor

Mehmet YİRUN-Şafak TAŞOYAR/TEKİRDAĞ, – TRAKYA’da, Yıldız Dağları’ndan doğan, kaynağa yakın bölgelerde pırıl pırıl akan Ergene Irmağı, sanayi bölgeleri ve yerleşim yerlerinden geçerken kimyasal ve evsel atıklarla kirleniyor. Bu bölgelerden geçtikten sonra simsiyah akan ırmak, etrafa zehir saçıyor. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Ergene Irmağı’nın endüstriyel atık suların yanı sıra evsel atık ve kanalizasyon sularıyla da kirlendiğini ve insan sıhhatini tehdit ettiğini söyledi.
Yıldız Dağları’ndan doğan ve 283 kilometre yol kat ederek, Meriç Irmağı ile birleştikten sonra Ege Denizi’ne dökülen Ergene Irmağı, yıllardır kimyasal ve evsel atıklarla etrafa zehir saçıyor. Yıldız Dağları’nda doğduğu kaynak pırıl pırıl olan Ergene, yerleşim yeri ve sanayi bölgelerinden geçtiği noktalarda kirleniyor. Bu noktalardan sonra simsiyah akan ırmak, etrafa zehir saçıyor.
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Ergene’nin doğduğu bölgede inceleme yaptı. Kaynağa yakın bölgede suyun berrak ve pak olduğunu belirten Prof. Dr. Tecer, şunları söyledi:
“Doğduğundan itibaren, akışa geçtiği andan itibaren Ergene Irmağı gerek evsel atık sularla gerek endüstriyel atık sularla kirlenmeye başlıyor. Öncelikle daima söylenir; Çorlu, Çerkezköy, Muratlı sanayi bölgesinin ağır olarak kirlendiği vurgusu yapılır lakin aslında Ergene Irmağı kaynağından itibaren geçtiği yerleşim bölgelerinde evsel ve kanalizasyon sularıyla da kirlenmeye başlıyor. Lakin en kıymetli kirletici kaynağı da bölgedeki sanayi tesisleri. Ergene Havzası, kıymetli havzalardan bir tanesi. Doğuda İstanbul, batıda Yunanistan ve Bulgaristan’la birleşiyor. Lakin burada ağır endüstriyel faaliyetlerin olması nedeniyle artık Ergene Irmağı bir ırmak olmaktan çıkmış adeta atık suların taşındığı bir kolektör haline gelmiş bulunuyor. Lakin bu yıllardır bu türlü.”
‘İNSAN SIHHATİNİ TEHDİT EDİYOR’
Ergene Irmağı’nda endüstriyel faaliyetlerin kirliliğe tesir sağladığını tabir eden Tecer, “Son 30 yılda neredeyse endüstriyel faaliyetler bu dereyi kirli hale getirdi. Sorun yalnızca derenin kirli olması, Ergene Irmağı’nın kirli olması da değil. Buralarda ağır ziraî faaliyetler sürdürülüyor. Ziraî faaliyetlerin de kirliliğe katkısı, tesiri var. Fakat bu kirliliğin tarım üzerinde, tarım toprakları üzerinde de olumsuz tesiri var. Tıpkı vakitte Ergene Irmağı bu bölgeden geçerken tahminen onlarca yerleşim ünitesi içerisinden geçiyor ve buralarda sıhhatsiz şartlarda akan dere, insan sıhhatini da tehdit ediyor” dedi.
‘ŞAFAK HAREKATI’
Prof. Dr. Tecer, 2011 yılında ‘Şafak Harekatı’ ile başlatılan arıtma tesislerinin tamamının devreye girmesiyle derelerin kurtarılacağını söz ederek, “Bu noktadan sonra artık endüstriyel kirlenmelerle, evsel kirlenmelerle Ergene Irmağı’nı besleyen dereler kirlenmeye başlıyor. Hem renk parametresinde hem de kimyasal kirlenmelerde bir artış var, derenin en başındaki kaynak noktasına nazaran. Ki bu şunu söylüyor bize, artık 2011 yılında, Ergene Muhafaza Aksiyon Planı’yla, Şafak Harekatı’yla devrin Başbakanı, Cumhurlideri mızın başlattığı hareketle geldiğimiz noktada artık arıtma tesislerinin devreye girmesi, Marmara’ya yapılacak derin deşarjla bu derelerin kurtarılması noktasına geldiğimiz manasına geliyor. Bu noktadan itibaren Çorlu, Çerkezköy, Lüleburgaz, Velimeşe üzere organize sanayi bölgelerinin olduğu noktadan itibaren artık Ergene Irmağı, Ege Denizi’ne dökülene kadar bu halde kirli vaziyette akıyor. Bu planla Ergene Deresi’ne yapılan deşarjların, endüstriyel deşarjların ortak arıtma tesislerinde arıtılarak Marmara Denizi’ne derin deşarjla boşaltılması sürecinin kamuoyu tarafından takip edilmesi gerekiyor. Sona geldik. Bu projeden sonuç almamız gerekiyor. Lakin bu tam olarak bölgedeki su sorunu, yer altı ve yer üstü suları üzerindeki baskıyı ortadan kaldıracak bir tahlil değil. Yalnızca atıkların temizlenmesi, dereye deşarjların önüne geçilmesini içeren bir proje olarak görmek lazım” biçiminde konuştu.
Bölgede yer altı ve yer üstü suyu üzerinde evsel ve endüstriyel kullanımdan ağır bir baskı olduğunu belirten Prof. Dr. Tecer, “Ergene Deresi, debisi ortalamasını söylüyorum 240 bin metreküp/gün. Lakin buraya bu bölgelerden 700 bin metreküp/gün su deşarj ediliyor. Vakit zaman Ergene Deresi kendi doğan tabi debisinden 6 kat daha fazla bir debiyle akıyor. Hasebiyle bu ne demektir, bu kadar suya bu bölgede yaşayan nüfusun muhtaçlığı var demek. Bu atık suların arıtılarak tekrar kullanmaya başlanması sağlanmadığı sürece bu bölgedeki Ergene Irmağı’nı temizleseniz de derin deşarjla buradaki atık suları temizleyerek bertaraf etseniz de burada oluşan ve oluşmaya devam eden su muhtaçlığını karşılamanız mümkün değil. Daima olarak artan bir baskı var, yer altı ve yer üstü suyu düzeylerinde. Bununla ilgili de havzada su idaresiyle alakalı önemli projeler, önemli tahliller üretmek zorundayız” sözlerini kullandı.
‘ENDÜSTRİYEL KİRLENME SANAYİ BÖLGELERİNDE’
Ergene Irmağı’nda, endüstriyel kirlenmenin Tekirdağ’ın Çorlu, Çerkezköy, Muratlı ve Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçelerindeki sanayi tesislerinin olduğu bölgeden itibaren başladığını belirten Prof. Dr. Tecer, “Biz buralara da bir kirlenme yok diyemeyiz, berrak diyemeyiz lakin buradaki kirlenme daha çok organik kirlenme bazlı. Lakin sanayi tesislerine ulaştığınız vakit renk parametresi başta olmak üzere tuzluluk, kimyasal ve toksik kirleticilerle ağır metallerle kirleniyor diyebiliriz. Yani evsel kirlenme, Ergene Deresi’nin doğuşundan itibaren birinci yerleşim ünitesinde kirlenme başlıyor. Ancak endüstriyel kirlenme Çorlu, Çerkezköy, Muratlı ve Lüleburgaz ilçelerinde” dedi.