TÜRKİYE Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, “Mayıs ayı başında kuraklıktan etkilenen vilayet sayısını 22 olarak açıklamıştık. Mayıs yağışları yetersiz olunca kuraklıktan etkilenen vilayet sayısı 41’e çıktı. Haziran yağışları da yetersiz olursa bu sayı daha da artacak” dedi.
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, 2020-2021 üretim döneminde kuraklığın önemli oranlarda baş gösterdiğini vurguladığı ‘Mayıs 2021 Kuraklık Raporu’ açıklamasında, kuraklığın üretimi önemli oranda etkileyen afetlerin başında geldiğini bildirdi.
Bayraktar, Türkiye’de son yıllarda kış yağışlarının yetersiz olduğunu belirterek, “Bu yıl da dönemin başından itibaren ülke genelinde beklenen yağışlar gerçekleşmedi. Bunun sonucunda meteorolojik ve ziraî kuraklığın yanı sıra bir de hidrolojik kuraklıkla karşı karşıya kaldık. Mayıs başında kuraklıktan etkilenen vilayet sayısını 22 olarak açıklamıştık. Mayıs yağışları yetersiz olunca kuraklıktan etkilenen vilayet sayısı 41’e çıktı. Haziran yağışları da yetersiz olursa bu sayı daha da artacak. Yaşanan kuraklık; üretim döneminde harcanan emeğin, kullanılan tohumun, atılan gübrenin ve ilacın karşılıksız kalmasına neden oldu. Bu durum üretim maliyetlerini de artırdı. Bu dönem maliyetlerin artmasında bilhassa gübre fiyatlarında yüzde 90’a varan artışlar da tesirli oldu. Açıklanan buğday, arpa ve mercimek alım fiyatları kuraklık yaşamayan vilayetler için makul düzeyde kabul edilebilir lakin kuraklıktan ziyan gören vilayetlerde yaşanacak randıman kayıpları maliyeti daha da artıracak, üreticilerin daha fazla ziyana uğramasına neden olacak. Kuraklıktan ziyan gören üreticilerin elinde kâfi eser olmayacağı için fiyat artışlarından da gereğince faydalanılması mümkün olmayacak. Bu mağduriyetin telafi edilmesi için 2008 yılında olduğu üzere, bu yılda da kuraklıktan ziyan gören çiftçilere dekar başına nakdi hibe kuraklık dayanağı verilmelidir” dedi.
“DOĞAL AFETLER DEĞERLİ ZİYANLARA NEDEN OLDU”
2010 yılında 556 çok hava olayı gerçekleştiğini, 2020 yılında ise bu sayının 984’e yükseldiğine dikkati çeken Bayraktar, “Nisan ve mayıs ayında çok sıcak esen rüzgâr, toprak yüzeyini kuruttu ve başta Konya olmak üzere Çankırı, Aksaray, Ankara, Afyonkarahisar, Çorum, Denizli, Nevşehir, Niğde, Kayseri, Kütahya, Eskişehir, Kırıkkale üzere vilayetlerde kuraklık ziyanını artırdı. Bir yandan kuraklık öbür yandan nisan ve mayıs aylarında görülen don olayı hububata ve meyve ağaçlarına ziyan verdi. Ordu ve Giresun’da fındıkta, Aydın’da çilekte, Manisa’da bağlarda, Niğde’de elma, kiraz ve kayısıda, Elazığ ve Malatya’da kayısıda, Afyonkarahisar’da kiraz ve vişnede hasara neden oldu. Ayrıyeten Kayseri, Kilis, Tokat, Denizli, Kahramanmaraş ve Sivas’ta meyve ağaçlarında ziyan meydana getirdi. Yeniden mayısın son haftasında Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve İzmir’in kimi ilçelerinde çok yağış, fırtına ve sel balıkçı teknelerini ziyana uğrattı ve birçok esere ziyan verdi” diye konuştu.
“BUĞDAYDA REKOLTE 18 MİLYON TONUN ALTINDA VARSAYIM EDİLİYOR”
Bayraktar, kâfi yağış gelmediği için rekolte beklentisinin de değiştiğini belirterek, “Buğdayda 18 milyon tonun, arpada 7 milyon tonun ve mercimekte ise 250 bin tonun altında bir rekolte iddia ediliyor. Bilhassa buğday, arpa ve mercimekte nisan ve mayıs yağışları çok tesirlidir. Bu nedenle bu eserlerin üretiminde Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgeleri başta olmak üzere başka bölgelerde büyük sorunlar yaşanmaktadır. Hasat vakti yaklaşan bölgelerde mayıs ayının sonuna kadar kâfi yağış olmadığı için hububat tarlalarına çoklukla biçerdöverler giremedi” tabirini kullandı.
“BASINÇLI SULAMA SİSTEMİNE GEÇMEYEN ÇİFTÇİ KALMAMALI”
Kuraklık devrinde ferdî basınçlı sulama sisteminin ehemmiyetinin bir sefer daha anlaşıldığını vurgulayan Bayraktar, “Türkiye’de suyun yüzde 77’sini kullanan tarım kesiminde en kısa vakitte basınçlı sulama sistemine geçilmesi için verilen hibe dayanağı artırılmalı, 1-2 yıl içinde basınçlı sulama sistemine geçmeyen çiftçi kalmamalıdır. Kişisel basınçlı sulama sistemlerinin desteklenmesinde müracaat mühletleri kaldırılmalı ve bu sisteme geçiş için yıl boyunca müracaat edebilme imkânı sağlanmalıdır” dedi.
‘KURAKLIK YAŞAYAN ÇİFTÇİLERE FAİZSİZ KREDİ KULLANDIRILMALI’
Bayraktar, kuraklıktan etkilenen üreticilere yönelik alınması gereken önlem ve talepleri şöyle sıraladı:
“Kuraklıktan ziyan gören çiftçilere dekar başına 200 lira nakdi hibe kuraklık dayanağı verilmelidir. Üreticilerimizin Tarım Kredi Kooperatifleri, Ziraat Bankası ve özel bankalara olan kredi borçları uzun vadeli ve faizsiz ertelenmelidir. Kuraklık yaşanan vilayetlerde üreticilerimizin elektrik ve sulama maliyetleri artmıştır. Elektrikle sulama yapan çiftçilerimizin borçlarından ötürü elektrikleri kesilmemeli ve sulama fiyatları ile elektrik fiyatlarında indirime gidilmeli, ziraî abone kümesinde elektrikte uygulanmakta olan yüzde 18 KDV yüzde 1’e indirilmelidir. Kuraklıktan ziyan gören çiftçilere hibe tohumluk dağıtımı yapılmalı, fide ve fidan takviyesi verilmelidir. Kuraklıktan ziyan gören üreticilerden bu yıl için sulama fiyatı alınmamalıdır. Elektrik ve sulama borçları nedeniyle takviyelere bloke konulmasına son verilmeli, borçlar uzun vadeli ve faizsiz ertelenmelidir. Yapılandırılan üretici borçları faizsiz ertelemeye dâhil edilmelidir. Kuraklık yaşayan çiftçilere faizsiz kredi kullandırılmalıdır. Gübre başta olmak üzere girdilere verilen dayanak artırılmalıdır. 2021 yılı dayanak ödemeleri bir an evvel verilerek kuraklıktan ziyan gören üreticilere bunların can suyu olması sağlanmalıdır.
Üreticilerimizin BAĞ-KUR prim borçları uzun vadeyle faizsiz ertelenmeli ve yüksek olan BAĞ-KUR primleri düşürülmelidir. Yüksek olan TARSİM sigorta primleri düşürülmeli, devlet dayanağı artırılmalıdır.
Hazine topraklarını eken ve Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olmayan üreticilerinde takviyelerden yararlanması sağlanmalıdır. Yeni gölet, baraj, yeraltı baraj yatırımları artırılmalı ve devam edenler biran evvel tamamlanmalıdır. Kurak kurallara uygun çeşitlerin yaygınlaştırılması daha fazla desteklenmelidir. Güneydoğu Anadolu Projesi, Konya Ovası Projesi, Doğu Anadolu Projesi üzere büyük sulama yatırımlarını içeren projeler biran evvel tamamlanmalıdır. İvedilikle eski ve atıl vaziyette olan sulama sistemleri yenilenmeli, kapalı sistemlere geçilmelidir.”
