Prof. Dr. Gökhan Silahtaroğlu “Geliştirdiğimiz yapay zeka kanser üzere bir çok hastalığın tespitinde de kullanılabilir”
“300 istekli üzerinde test edildi”
“Yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyet elde ettik”
Semra DEMİR – Mertcan ÖZTÜRK / İSTANBUL – Türk bilim insanları, koronavirüsü saniyeler içinde tespit eden ve yüzde 90’ın üzerinde hakikat karar veren “e-burun” sistemi geliştirdi.
İstanbul Medipol Üniversitesi İşletme ve İdare Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökhan Silahtaroğlu ile Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Yılmaz öncülüğündeki bilim insanları, Kovid-19 teşhisinde kullanılan “Elektronik Burun” sistemini geliştirdi. Proje kapsamında yüzlerce hastadan alınan nefes dataları incelendi ve bu bilgiler çeşitli yapay zekâ algoritmalarıyla e-buruna öğretildi. Bir yıllık çalışmanın sonucunda “e-burun” sistemi teşhis koymada yüzde 90’nın üzerinde başarıyı elde etti. Prototip halinde olan ve saniyeler içerisinde Kovid-19’u tespit edebilen aygıt, ilerleyen devirlerde yalnızca hastanelerde değil, kamuya açık alanlarda da kullanılabilecek.
“YÜZDE 90’IN ÜZERİNDE MUVAFFAKİYET ELDE ETTİK”
Projeye arı sıhhati ve bal kalitesini ölçebilmek için başladıklarını lakin koronavirüs salgını sonrası bu tarafa evrildiklerini söyleyen İstanbul Medipol Üniversitesi İşletme ve İdare Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökhan Silahtaroğlu, “Hayata geçirdiğimiz projenin asıl hedefi, kovan içerisine yerleştirdiğimiz sensörler üzerinden elde ettiğimiz hava kalitesi bilgilerini geliştirdiğimiz yapay zekaya öğreterek, hava kalitesi ile arı sıhhati ve balı kalitesi ortasında alaka kurmaktı. Kullandığımız sensörlerin esasen kanser ve tüberküloz üzere hastalıklarda denendiğine dair bilimsel makalelere denk gelmiştik. Çalışma esnasında koronavirüs Türkiye’de görülmeye başlandı. Bizde yaptığımız çalışmayı bu hastalığa uyarlamaya karar verdik. Birtakım sensörler kullanarak ağız ve burundan çıkan nefesin bileşenlerini ayrıştırıp sayısallaştırdık ve PCR testleriyle eşleştirerek yapay zeka modeline öğrettik. Denemeler sonucu, Kovid-19’u tespit etmede yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyet elde ettik” dedi.
“GELİŞTİRDİĞİMİZ YAPAY ZEKA KANSER ÜZERE BİR ÇOK HASTALIĞIN TESPİTİNDE DE KULLANILABİLİR”
Kovid-19’u tanımlayabiliyorsa kanser ve tüberküloz üzere öteki hastalıkları da tanımlayabileceğini belirten Silahtaroğlu, “Saniyeler içerisinde Kovid-19’u müspet yahut negatif olarak yüzde 90’ın üzerinde tespit edebiliyoruz. Ön teşhisini koyabiliyoruz. En azından riskini belirleyebiliyoruz. Bu çalışma yalnızca Kovid-19 hastalığının tespitiyle sonlu kalmayacak. Öteki hastalıkları da biz yapay zekaya öğretebiliriz. Bütün donanımımız hazır. Doktorlarımız bize hasta ve hastalık datalarını sunabilecek olurlarsa çok rahatlıkla makineye öğretebiliriz. Saniyeler içerisinde en azından kimi hastalıkları teşhisini koymuş olabiliriz” diye konuştu.
“300 İSTEKLİ ÜZERİNDE TEST EDİLDİ”
Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Yılmaz, “Bu aygıt 300 istekli üzerinde test edildi. Bu gönüllüler hastanelere koronavirüs için PCR testi vermeye gelen hastalardan oluşuyor. Hastalardan alınan test sonuçları PCR test sonuçlarıyla bizim test sonuçlarımız kıyaslandı. Elimizdeki aygıt şuana kadar epeyce başarılı sonuçlar gösterdi” sözlerini kullandı.
KOVİD-19 TESTİ İÇİN BİR BALONUN ŞİŞİRİLMESİ KÂFİ
Aygıtın daha da geliştirilmesiyle toplu ömür alanlarında da kullanılabileceğini lisana getiren Yılmaz, “Örneğin alışveriş merkezleri, sinema salonları ve okul üzere alanlara girmek isteyen beşerler için son derece süratli bir tarama sistemi olabileceğini göstermiş olduk. Gönüllülerde elde edilen sonuçlara nazaran yüzde 90-95 oranında başarılı sağladık. Gönüllülerin bir balon şişirmesini istedik. Balonda biriktirdiğimiz nefesleri aygıta okutarak nefeslerinde ve akciğerlerinde oluşan kimyasal aktiviteleri aygıt aracılığıyla tespit ettik” formunda konuştu.
