İSTANBUL, – Uzman Ruhsal Danışman Süleyman Kahraman, toplumsal maharet eğitimlerinin her yaşta alınabileceğini söyleyerek bu eğitimlerin çocuk ve ergenlerde neden başarısız olduğuna yönelik açıklamalarda bulundu.
Toplumsal marifetlerin, sağlıklı bir bireyde olması gereken bir kadro değerli davranışları ve marifetleri içerdiğini tabir eden Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Kahraman, “Genel olarak bireylerin toplumsal etkileşimleri sırasındaki gözlemlenebilen ve münasebetlerini yürütmesini sağlayan davranışlarından bahsetmekteyiz. Bunlara örnek olarak toplumsal alaka başlatma, dinleme, hisleri söz edebilme, başarısız olunan bir durumla başa çıkma, yönergelere uyma, girişken olma, saldırgan davranışları denetim etme, alay edilme üzere güç durumlarla başa çıkabilme karşı cinsle alakaları geliştirme, paylaşma, kümede sorumluluk alma üzere davranışları verebiliriz. Bu hünerler hakkında çeşitli sınıflandırmalar yapılsa da sıklıkla kelamsız bağlantı, toplumsal teşebbüs, toplumsal karşılıklılık ve toplumsal biliş olarak gruplandırıldığını görürüz. Bu hünerler çocuklar ve ergenler başta olmak üzere her yaştan bireyin başka beşerlerle bağlantılarında kritik ehemmiyete sahiptir” dedi.
”İFADE VE BAĞLANTIDA ZAHMET ÇEKEBİLİRLER”
Toplumsal maharet eksikliği olan bireylerin günlük hayatlarında çeşitli zorluklar yaşadıklarını söyleyen Kahraman, sözel olmayan bağlantı meseleleri olanların, oburlarının sözel olmayan ipuçlarını okumakta ve anlamakta yahut yüz tabirleri, jestler ve vücut lisanlarıyla kanılarını, hislerini ve niyetlerini açıkça söz etmekte zahmet çekebildiklerini belirtti.
Toplumsal teşebbüs zahmeti çekenlerin, toplumsal etkileşimlerle ilgili kaygı, telaş yahut ilgisizlik nedeniyle diğerleriyle etkileşime girmekte zorlanabildiği konusunda uyaran Kahraman şu sözleri kullandı:
“Sık sık etkileşim de başlatabilirler lakin başlangıçları çoklukla yanlış zamanlıdır yahut yanlış tasarlanmışlardır. Toplumsal karşılıklılık zahmeti çekenler, tek taraflı etkileşimlerde bulunabilirler; bu etkileşimlerde ya bütün konuşmayı yaparlar ya da diğerlerinin davranışlarına yanıt veremezler ve diğerleriyle sohbetlere dayanamazlar. Son olarak, toplumsal bilişsel zahmetleri olanlar, toplumsal normları, gelenekleri ve kıymetleri bilme ve manaya, bakış açısı alma (empati) yahut toplumsal durumlarda öz farkındalık konusunda sorun yaşayabilir. Çocuk ve ergenlerin de bunlar üzere çeşitli toplumsal maharet eksikliği yaşamalarının onların hayatlarını nasıl zorlaştırabileceğini varsayım etmek sıkıntı değil. Çocuk ve ergenlerin bu maharetlere epeyce gereksinimi vardır zira daha yeterli toplumsal marifetlere sahip çocuklar, akranları tarafından daha âlâ kabul görme, daha düzgün başa çıkma marifetlerine sahip olma ve daha düzgün okul ve toplumsal ahenk sağlama eğilimindedir.”
”SOSYAL MAHARET EĞİTİMİ HER YAŞTA ALINABİLİR”
Kahraman, toplumsal maharetlerin edinilmediğini, bunların öğrenilmelerinin gerektiğini tabir ederek, çocukların bu maharetleri gerçek halde kazanabilmesi konusunda uyardı:
“Çoğumuz bu tıp hünerleri örtük olarak edinebiliyor olsak da, çocukların bunlar hakkında ne yapacakları ve ne vakit yapacakları açıkça öğretilmeleri gerekir. Bu nedenle, toplumsal hünerlerini değiştirmek ve onlara toplumsal olarak uzman yetişkinler olmaları için muhtaçlık duydukları bilgi ve hünerleri vermek için bilhassa bu maharetlerde sorun yaşayan çocuklarla çeşitli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar toplumsal marifet eğitimi olarak bilinmektedir.”
Toplumsal marifet eğitiminin, her yaştan birey için toplumsal etkileşimlerini güçlendirmek ve öz kontrollerini geliştirmek için kullanılan ruhsal ve eğitsel bir müdahale olduğunun altını çizen Kahraman, “Bu cins eğitimler çeşitli toplumsal durumlarda tesirli olmak için yetişkinlerin, ergenlerin ve çocukların inanç geliştirmelerine yardımcı olur. Toplumsal marifet eğitimi yoluyla, bireyler toplumsal etkileşimde kullandıkları göz teması, el sıkışma ile selamlama, gülümseme, sırayla konuşma yahut konuşma başlatma üzere davranışlarını, bir durumun toplumsal bağlamını kıymetlendirme, başka insanların kelamlı ve kelamlı olmayan davranışlarını gözlemleme üzere toplumsal bilişlerini geliştirebilirler” tabirlerini kullandı.
”EVDEKİ MESELELER TOPLUMSAL MAHARETLERİ ETKİLEYEBİLİR”
Çocuk ve ergenlere uygulanan toplumsal marifet eğitimlerinin çocuğun gereksinimleriyle örtüşmesi gerektiğini söz eden Kahraman, toplumsal maharet müdahale eğitim programlarının tipik olarak tüm gaye bireylere birebir toplumsal maharetleri öğrettiğini söyledi. Buna nomotetik yaklaşım dendiğini söz eden Kahraman, “Bu yaklaşım eğitime katılan çocukların gereksinimlerinin birebir olduğunu ve herkesin birebir halde eğitim verilmesi gerektiğini varsayar. Lakin genelde durum bu türlü değildir. Her çocuk ve ergenin kendine has özellikleri, muhtaçlıkları ve sıkıntıları vardır. Bu yüzden toplumsal maharet eğitimlerinin daha kişiselleştirilmiş olması gerekir. Bu da idiografik yaklaşımdır. Bir öteki tabirle toptancı değil de ferdi olarak müdahaledir. Toplumsal marifet eğitimlerinin birden fazla toptan müdahale anlayışında olduğu için kişisel gereksinimleri karşılamada yetersiz kalabilmektedir” dedi.
Başka bir başarısızlığın ise toplumsal marifet eğitimlerinin yapay bir ortamda gerçekleşmesinden kaynaklı olduğunu vurgulayan Süleyman Kahraman, “Çocuk ve ergenlerin doğal etraflarında yaşadıkları tecrübeleri ve zorlukları toplumsal marifet eğitimlerinin yapmacık ortamlarında temsil etmek ve bunlarla ilgili baş etme marifet öğretmek kolay bir durum değildir” sözlerini kullandı.
Kahraman, toplumsal maharet eğitimlerinde mühlet kısıtlamasının da başarısızlık için öteki bir sebep olabileceği söyleyerek şu sözleri kullandı:
“Genelde bu çeşit eğitimler 6-8 oturum ortası 45-90 dakika olarak uygulanır. Bu müddetler gerek duyulan maharetlerin öğrenilmesi, geliştirilmesi pratiğinin yapılması, çocuklara geri bildirim verilmesi ve çocukların gelişimlerinin takip edilmesi için kâfi değildir.”