İSTANBUL, – ‘Titrek felç’ olarak bilinen ve günlük yaşama darbe vuran Parkinson hastalığının, beyinde ‘dopamin’ ismi verilen unsurun eksilmesi ile ortaya çıktığını ve hastalığın kişiyi toplumsal hayattan koparabildiğini belirten Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Zırh, “Parkinson hastalığı üzere titreme ile ortaya çıkan hareket bozukluklarının başlangıç tedavisi, ilaç tedavisidir. İlaç tedavisine kâfi cevap vermeyen yahut şiddetli ilaç yan tesirleri yaşayan Parkinson hastalarında beyin pili başarılı sonuçlar vermektedir” dedi.
Medipol Üniversitesi Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Merkezi (PARMER), Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Zırh, Parkinson ve beyin pili tedavisinde hakikat bilinen yanlışları aktardı.
“YANLIŞ: PARKİNSON HASTALIĞINDAN KORUNMAK MÜMKÜNDÜR”
Parkinson hastalığının beyinde ‘dopamin’ üreten nöronların kaybedilmesi ve buna bağlı olarak bu hususun azalması ile ortaya çıktığını tabir eden Zırh, “Parkinson hastalığından korunmak için rastgele bir diyet, ömür şekli yahut antrenman programı maalesef ki mevcut değil. Hastalık tablosu çok ender olan ailesel durumlar dışında, 60 yaş üzerinde yüzde 1-3 ortasında rastgele bir bireyde de görülebilir” dedi.
PARKİNSON YALNIZCA YAŞLILARDA GÖRÜLEN BİR HASTALIK DEĞİLDİR
Parkinson hastalığının sadece yaşlılarda görüldüğü bilgisinin hakikat olmadığını söyleyen Zırh, “Parkinson hastalığı genelde 60 yaş sonrası hastalığı olmasına karşın, hastaların yüzde 5 ila 10’unda hastalık başlangıç yaşı 20 ile 50 ortasındadır. Genç hastalarda kesinlikle genetik nedenler araştırılmalıdır. Ailede bir ebeveyn yahut kardeşte Parkinson hastalığı varlığı, o şahısta hastalık gelişme riskini arttırmaktadır. Kalıtsal özellikteki Parkinson hastalığı daha çok genç yaşlarda başlar ve tüm Parkinson hastalarının yaklaşık yüzde 5’ini oluşturur” diye konuştu.
HER EL TİTREMESİ PARKİNSON HASTALIĞININ BELİRTİSİ DEĞİLDİR
Parkinson hastalığının belirtileri ortasında el titremesi de olduğunu lakin her el titremesinin Parkinson belirtisi olmadığını belirten Zırh şu tabirleri kullandı:
“Parkinson hastalığındaki titremeler daha çok hasta istirahatteyken, kollarını koltuk kenarına koyduğunda görülen titremelerdir. Bu titremeleri olan hastalara kollarını kaldırın dediğimizde titremeleri durur. Bilhassa yaşı ileri hastalarda; bedenin bir tarafında daha ön planda olmak üzere ellerde ‘para sayar’ biçimde titreme, hareketlerde yavaşlama, kolların beden salınımına iştirak etmemesi ve bedene yapışık olarak yürünmesi, bakışlarda donuklaşma ve yüz mimiklerinde azalma ile birlikte ‘maske yüz’ diye söz edilebilen yüz hali, küçük adımlarla ve öne eğilerek yürüme bu hastalığın başlangıç safhasında olunabileceğini düşündürmeli ve hastalar bir hareket bozukluğu uzmanı nöroloji hekimine başvurmalılar.”
YANLIŞ: BEYİN PİLLERİ İLERİ YAŞTAKİ HASTALARA UYGULANAMAZ
“Bazı durumlarda genç yaştaki bir hastaya ameliyat önerilemeyeceği üzere, ileri yaştaki bir hastaya da ameliyat önerilebiliriz” diyen Zırh, “Yaş tek başına bir kriter olmayıp, hastanın ilaca yanıt vermesi, zihinsel durumu, beynin anatomik yapısı üzere birçok kriter ameliyat kararını belirlemektedir” sözlerini kullandı.
BEYİN PİLİ AMELİYATI SONRASI ÇOCUK SAHİBİ OLMAK MÜMKÜNDÜR
Beyin pili ameliyatının çocuk sahibi olmanın önünde bir mani olmadığının altını çizen Zırh, “Medikal tedaviden kâfi cevap alamadığımız genç hastalara da beyin pili önerebiliyoruz. Bu formda ameliyat edilen ve sıhhatine kavuşan hastalar yakın bir takip ile çocuk sahibi olabilir. Beyin pili, çocuk sahibi olmak için mani teşkil etmemektedir. Bizim de beyin pili takılı olan ve çocuklarını sağlıklı bir halde kucağına alan hastalarımız mevcut” dedi.
BEYİN PİLİ TAKILDIKTAN SONRA HASTAYA ÖBÜR BİR TEDAVİ UYGULANABİLİR
Beyin pilinin ayarlanabilir olmasının birçok avantajı da beraberinde getirdiğini söyleyen Zırh, “Beyin pilinin avantajı; denetim edilebilir, programlanabilir ve ayarlanabilir bir tedavi usulü olmasıdır. Gerektiğinde elektrik ayarlarını değiştirmemiz ya da azaltmamız, pili kapatmamız ya da çıkartmamız kelam konusu olabilir. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda Parkinson hastalığında bu tedaviden üstün bir öbür tedavi tekniği geliştirilebilirse, beyin pili ameliyatı olmuş hastalarda da her türlü yeni tedavi formülü uygulanabilir” diye konuştu.
YANLIŞ: BEYİN PİLİ AMELİYATI SIRASINDA HASTA ACI ÇEKER
Hastanın ameliyat esnasında acı hissetmediğini hatta sohbet edebildiğini belirten Zırh şöyle konuştu:
“Ameliyat esnasında emelimiz hastalıktan sorumlu hücreleri ve etrafındaki anatomik oluşumların yerini bulmak. Bunun için de ameliyatı, hastayı uyanık tutarak, konuşa konuşa yapıyoruz. Çok düşük akımlı uyaranlara hastaların verdikleri karşılıkları gözlemleyebiliyoruz. Bu sayede hastanın reaksiyonlarını ölçerek problemli bölgeye ulaşmamız daha kolay oluyor. Bu kısımda hasta hiç acı hissetmiyor tersine sohbet ederek hastanın daha rahat olması sağlanıyor ve uyanık ameliyat edilen hasta da hissettiklerini paylaşıp ameliyatın başarısına katkıda bulunabiliyor. Hastalar yalnızca toplamda 6 iğnenin batmasının acısını duyuyor. Ameliyat başlangıcında hastanın başına bir çerçeve takıyoruz. Hasta ameliyat öncesinde, kendi odasındayken çerçevenin takılması sırasında dört adet uyuşturucu iğnenin batmasını duyuyor. Ameliyatta da iki taraflı birer küçük delik açarken cildi uyuşturuyoruz. Bunun dışında ameliyat ağrısız, hasta ile konuşarak geçiyor.”
AMELİYAT SONRASI SPOR YAPILMASI YASAK DEĞİLDİR
Pil takılan hastaların olağan günlük yaşantılarında hiçbir değişiklik olmadığını tabir eden Zırh, hastaların çok sert olmayan, baş travmasına neden olmayacak tenis, bilardo üzere her türlü sportif faaliyeti sürdürebileceğini, bisiklete binebileceğini ve yüzebileceğini kaydetti.
Beyin pili takılı hastaların tıbbi görüntüleme metotlarından yararlanabileceğini de kelamlarına ekleyen Zırh, “Günümüz teknolojisi, kâfi bilgi ve donanımı olan merkezlerde, uygun ayarlarla, her türlü MR görüntülemesinin bu hastalara yapılabilmesini sağlamaktadır” dedi.
BEYİN PİLİNİN KISA MÜDDETTE DEĞİŞTİRİLMESİ GEREKMEZ
Gelişen teknolojiyle beyin pillerinin ömrünün de uzadığını tabir eden Zırh, “Yakın vakte kadar dışarıdan şarj edilemeyen pilleri uyguluyorduk ve Parkinson hastalarında beyin pillerinin ömrü 4-6 yıl ortasında idi. Daha yüksek elektrik akımına gereksinim duyulan distoni hastalarında ise bu müddet daha da kısa olabiliyordu. Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde hem dışarıdan şarj edilebilen ve 20-25 yıla kadar ömrü olan pilleri uygulamaya; hem de beyin içerisine verdiğimiz elektrik akımının tarafını ve şiddetini istediğimiz üzere ayarlayabilecek teknolojiye sahip aygıtları kullanmaya başladık. Bu gelişmeler sayesinde bir yandan tedavideki muvaffakiyet oranlarımız artarken, öteki yandan uzunca bir müddet pil değişimine muhtaçlık kalmamaktadır” diye konuştu.
