Berna YILMAZ-Hüseyin ÇAKMAK-Ömer HASAR / İSTANBUL – Son vakitlerde, süratli test kitleriyle kovid ve antikor ölçümlerinin konutta yapılmaya başlandığını belirten uzmanlar, eczanelerde satışı yasaklanan ve sonucunun doğruluğu tartışılan bu testlere karşı ikazda bulundu.
Kovid-19 olaylarının artması ile konutta yapılan süratli test kitleri yine ortaya çıktı. Hastaneye gidip, test yaptırmaya korkanlar devayı süratli kovid ve antikor testlerinde buldu. Eczanelerde satışı yasak olan test kitlerine bilhassa internet üzerinden ulaşanlar, testini konutta yaparak sonuç almaya çalışıyor. Uzmanlar ise yanlışsız sonucu verip vermediği tartışılan testlerin emniyetli olması ve bir laboratuvar ortamında yapılması gerektiğinin altını çizerek, şuurlu olunması konusunda uyarıyor.
İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Haluk Eraksoy, Medicana Ataşehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Canan Ağalar ve İstanbul Eczalcılar Odası Lideri Cenap Sarıalioğlu, bahisle ilgili açıklamalarda bulundu.
PRATİĞİMİZDE KASET TESTLERİN YERİ YOKTUR
Süratli test kitlerinin sonuçlarına ait tereddütler olduğunu belirten İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Haluk Eraksoy, “Bu testin müspet yahut negatif çıkması halinde, bu kişini kanında sahiden antikor olup olmadığı konusunda önemli tereddütler vardır. Münasebetiyle bizim pratiğimizde bu kaset testlerinin bir yeri yoktur. Hastaların antikor seviyesini ölçmek istiyorsak ELISA testlerine başvurmak gerekir. Bunlar, kanda bakılan antikor testleridir. Gerek hastalığı geçirmiş mi, antikor oluşmuş mu diye sonuç elde etmek istediğimiz hastalar gerekse aşı olup, gereğince antikora sahip olmuş mu diye öğrenmek istediğimiz hastalar için bu testlere başvuruyoruz” diye konuştu.
FARKLI TESTLER FARKLI SONUÇLARI GÖSTERİYOR
ELISA testler ortasında da çeşitlilik olduğunu kaydeden Prof. Dr. Eraksoy, “Bu testler içinde 100’e yakın marka var. Bunların bir kısmı Türkiye’de bulunuyor. Birçok laboratuvar da farklı farklı testleri kullanabiliyor ve ölçtükleri antikorlar da farklı olabiliyor. Zira virüsün değişik yapıları var. Antijen dediğimiz bu yapılara karşı oluşan antikorların ölçülmesi kelam konusu. Kimi testler diken antijene yönelik bazıları ise nükleokapsid dediğimiz antijene yönelik antikorları ölçüyor. Bazıları de ikisini birden ölçüyor. Münasebetiyle bu testlerle ölçülmüş antikorların sonuçları da farklı farklı oluyor. Bu farklılıklar yüzünden de biz, karşılaştırma yapamayabiliyoruz yahut yorum yapmamız güçleşebiliyor” dedi.
Prof. Dr. Eraksoy, kelamlarına şöyle devam etti:
“Antikor seviyesini bilme gereği duyuluyorsa ELISA testlerini tercih etmek gerekir. Cut-of dediğimiz bir eşik kıymet vardır. Her test için tanımlanmıştır. O test yapıldıysa, oradaki eşik pahaya bakarak, çıkan sonucu yorumlamak mümkün. O nedenle her test kendi içinde yorumlanmalıdır. Yani iki farklı hastanın sonucuna iki farklı formülle bakılmışsa, o antikorlar karşılaştırılamaz.”
MESKENDE DEĞİL LABORATUVARDA KULLANILMALI
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanları Derneği (EKMUD) Lideri ve Medicana Ataşehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Canan Ağalar, süratli test kitlerinin güvenilirliğinin değerli olduğunu belirterek, “Hem koronavirüs teşhisinde hem de hastalığı geçirip geçirmediğimizi gösteren süratli uygulanabilir farklı testler var. Bu testlerin nitekim güvenlik çalışmalarını geçmiş, yüzde 96’lara kadar varan özgürlüğü ve spesifitesi olan testler. Dünyanın pek çok ülkesinde de inançlı olarak kullanılabiliyorlar. Fakat konutta değil, laboratuvar ortamlarında kullanılıyor. Bilhassa kovid-19 süratli teşhis testleri var. Bunlar yarım saat içinde sonuç verebilir. Tekrar hastalığı geçirip geçirmediğinizi anlamak için yapılan testler var. Bu noktada test kitinin verdiği sonuçlara güvenmek açısından kalitesi, nereden alındığı, nasıl onay aldığı çok önemli” dedi.
SIHHAT BAKANLIĞI’NIN TUTUMU NET
Kovid-19 olaylarının artması ile meskende yapılan testlere ilginin arttığını ve paralelinde merdiven altı üretilen test kitlerinin satışının gerçekleştiğini lisana getiren İstanbul Eczacılar Odası lideri Cenap Sarıalioğlu, “Hızlı test kitlerinin satışı konusunda Sıhhat Bakanlığı’nın çok net bir talimatı var. Bu tip testlerinin tamamı, sıhhat profesyonellerinin olduğu yerde kullanılmalı. Bunun değerli ve geçerli nedenleri var. Birinci nedeni, gerçek ve emniyetli testlerin olması. Zira maalesef merdiven altı olarak tabir ettiğimiz ve gerçek sonucu verip vermediğinden emin olamayacağımız testler var piyasada. Hatta online satışları da mevcut. Öteki sebebi ise bu sonuçların devletin kayıt sisteminde tutuluyor olması. Zira bir vatandaşın testi yapıp, sonucu gizleme ve paylaşmama ihtimali var. O nedenle devletin tutumu bu bahiste net” formunda konuştu.
