İSTANBUL, – Merkez Bankası’nın (MB), kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılamamasına yönelik aldığı kararı kıymetlendiren Finans Uzmanı Dr. Hakan Yıldırım, “Alınan karar keyfi değil, toplumun refahı için gözetici bir tedbir. Toplumu çeşitli tedbir ve müeyyideler ile korumak ve kolay yoldan varlıklı olma hayalinden uyandırmak, önemlidir” dedi.
Merkez Bankası, ödemelerde kripto varlıkların kullanılmasını engelleyen bir yönetmelik yayınladı. Buna nazaran, kripto varlıklar ödemelerde direkt yahut dolaylı formda kullanılamayacak ve bu varlıkların ödemelerde direkt yahut dolaylı biçimde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamayacak.
İstanbul Gelişim Üniversitesi’nden Finans Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hakan Yıldırım, piyasa oluşan fiyat balonlarının ekonomik kasvetlere neden olabileceği ikazında bulunarak, “Peki, bu fiyat balonu nedir? Fiyat balonu bir varlığın gerçek ve sanal bedel ortasında sanal kıymet lehinde fiyatlanması olarak söz edilebilir. Lakin bunun tarifinden çok nasıl oluştuğuna bakmak gereklidir. Fiyat balonları şu ya da bu sebepten ötürü oluşsa da insanların kolay yoldan varlıklı olma hayali ile beslenmektedir” diye konuştu.
“BAZI YATIRIMCILAR ALIM YAPMAKTAN VAZGEÇER”
Piyasada varlık fiyatlarına ilişkin balonların dört evre içinde hareket ettiğini söyleyen Yıldırım, “Bu etabın birincisi kapalılıktır. Kapalılık fiyatların düşük olduğu ve başlangıç fiyatı olarak söz edilebilen bölge yahut süreç olarak söz dilebilir. Bu süreçte akıllı diye tabir edilebilecek yatırımcılar varlıkları almaya başlarlar ve varlık fiyatları yavaş yavaş üst taraflı bir fiyatlama davranışı içerisine girerler. İkinci etap ise farkındalık sürecidir. Bu süreçte artık kurumsal yatırımcılarda sahneye çıkar ve bu bölgede fiyatlar yükselişe devam eder ve muhakkak bir noktadan sonra ani lakin keskin de olmayan bir düşüş yaşar. Bunun en temel sebebi ise birinci satışların gelmesidir. İşte bu noktaya ‘ayı tuzağı’ denilmekte ve burada kimi yatırımcılar çok paniklemese de alım yapmaktan vazgeçerler. Bu sürecin son evresinde fiyatlar medyanın ilgisi ve yapılan haberler ile yükselişe geçer” tabirlerini kullandı.
“FİYATLARIN DEVAMLI ARTACAĞINA İNANIRLAR”
Üçüncü süreçte ise toplumun her bölümünün yatırım yapmak ve kolay yoldan para kazanmak istediğini belirten Yıldırım, “Büyük bir coşku ile fiyatların devamlı artacağına inanmaya başlarlar. Artık neredeyse tüm varlığını yatırım aracına ya da büyük ilgi gösterdikleri varlığı almak ismine satma eğilimine girerler. Fiyatlar bu süreçte çok bir yükseliş davranışı içine girer. Bu süreçte varlığın fiyatı en zirve noktayı vurur ki geldiği bu en zirve nokta birinci ve son zirve nokta olur. Artık fiyat balonu o denli bir şişmiştir ki kimse bu balonun söneceğine inanmaz. Tabi bu süreçte kimi akıllı yatırımcılar ya da finansal okuryazarlığa sahip yatırımcılar yavaş yavaş karlarını çekmek için satışlar yapmaya başlarlar. Yatırımcıların öbür kısmı ise bu baskı karşısında yavaş yavaş düşen fiyatları pek kale almazlar. Yani bu noktada fiyatların daima yükseleceği inancı daha ağır basar ve bu süreç dördüncü evre olan sönme sürecini temsil etmektedir” dedi.
“FİYATLAR TOPARLANAMAZ”
Sönme sürecinde fiyatların kısa ve küçük harekete bağlı olarak düştüğünü fakat yatırımcıların bu düşüşü inkâr etmeye başladığını belirten Yıldırım, “Bu inkâr varlığın eski düzeylere geleceğine dair inanca sahip yatırımcıların davranışından kaynaklanmaktadır. Düşen fiyatlara karşı tam bir panik havası olmaz hatta düşen fiyatlar sebebi ile çok büyük olmasa da kar etmek gayesi ile alımların devamına sebep olur. Lakin ölçü hacim olarak düşük alış baskıları fiyatların küçük düzeltme sürecine girmesine sebep olsa da tekrardan düşen bir fiyat davranışı kaçınılmaz olur. Bu sayede panik kaçınılmaz olur ve bir kısım yatırımcı satış yapmaya başlar ve satış baskısı sonucunda dramatik bir düşüş kelam konusu olur ve fiyatlar artık toparlanamaz hale gelir. Böylece fiyatı yüksek düzeyde iken alım yapan yatırımcılar büyük ziyanlara hamile kalmış olurlar” tabirlerini kullandı.
KOLAY YOLDAN VARLIKLI OLMA HAYALİ
Alınan kararın keyfi olmadığını vurgulayan Yıldırım, “Toplumun refahı için kollayıcı bir tedbir. Değerli olan toplumu çeşitli tedbir ve müeyyideler ile korumak ve kolay yoldan güçlü olma hayalinden uyandırmaktır. Hatta ödemelerde kripto varlığın kısıtlanmasının yanı sıra yatırım faaliyetleri açısından da sıkı bir formda denetlenmesi elzem bir durumdur. Kimi kurumların yatırımcılara 1:10 kaldıraçlı kripto para alım ve satım imkanı tanıması yatırımcıların oynaklığı yüksek olan kripto paralara karşı daha fazla riskler almasına sebep oluyor. Yani burada risk 10 kat daha fazla artmakla birlikte katlanabilecekleri ziyanlar on kat artabiliyor. Kısaca hem kaldıraçlı bir sistem dâhilinde alınıp satılması hem de kaldıraç olmaksızın süreç yapılması yatırımcılar için kıymetli riskler içerdiğinden birtakım düzenlemelerin getirilmesi gerektiği kural üzere gözüküyor” dedi.
