İZMİR zelzelesinin akabinde fay çizgilerini incelemek üzere sefere çıkan TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) gemisi, çalışmalarını tamamlayıp
Alsancak Limanı’na döndü. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, sefer sırasında bin 300 kilometrelik data toplandığını söyledi. Prof. Dr. Derman Dondurur ise, “Kara sularımızdan çıktığımız vakit fayların hareket sistemi değişiyor mu, bununla ilgili bilgimiz yoktu. Bu çalışmada bunu da öğrendik. Güneye hakikat gitgide, memleketler arası sulara yaklaştıkça birtakım fayların deniz tabanındaki aktivitesinin çok daha ağır olduğunu gördük” dedi.
Kuşadası Körfezi ile Sisam Adası ortasında geçen yıl 30 Ekim’de meydana gelen 6.6
büyüklüğündeki sarsıntı, yıkıcı tesire yol açtı. TÜBİTAK uyumdaki ‘Türkiye Sarsıntı Platformu’nun ‘Kuşadası Körfezi İçindeki Fayların Depremselliğinin ve Faal Tektonik Özelliklerinin Yüksek Çözünürlüklü Deniz Tabanı Ölçümleri ile Belirlenmesi Projesi’ kapsamında
bölgedeki tehlikeyi ortaya koyarak fay sınırlarını incelemek üzere harekete geçildi. Bunun için 31 Mayıs’ta sefere çıkan TÜBİTAK MAM gemisi, çalışmalarını tamamlayıp bugün İzmir Alsancak Limanı’na döndü. Projenin birinci ayağında ölçülen bilgilerde, fayların deniz tabanını hangi özelliklerde kestiği görüntülendi.
TÜBİTAK Önderi Prof. Dr. Hasan Mandal, sefer sırasında bin 300 kilometrelik bilgi toplandığını, akustik ölçümlerle bölgenin haritasını çıkarmak için gerekli ön bilgilerin tümünün elde edildiğini söyledi. Araştırmacılar, seferde elde edilen dataları değerlendirip 2021 yılının son aylarında ikinci sefer için çalışmaları hazırlayacak.
‘İLK KERE ELDE EDİLEN DATALAR VAR’
Karadaki fay çizgilerine ait kâfi bilginin olduğunu lakin sarsıntının meydana geldiği
Kuşadası Körfezi ile Sisam Adası ortasındaki bölgenin de incelenmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Mandal şu açıklamayı yaptı:
“Proje kapsamında Dokuz Eylül Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden araştırmacıların ve Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) ile Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı’ndan (SHOD) uzman işçinin katıldığı seferde bilgiler toplandı. Gemimiz iki hafta boyunca gerekli araştırmaları yaptı. Matematik tahliller yapıldı. Akustik datalarla ölçüm yapılarak bölgenin haritasını çıkarmak için gerekli ön bilgilerin tümü elde edildi. Bu geminin birinci seferiydi. Bu bilgiler ilgili üniversitelerimizce incelenecek. Epeyce değerli ve birinci defa elde edilen bilgiler var. Bu hem ulusal hem memleketler arası kara sularımızda yapılan birinci çalışmaydı. Bu bilgilerle biz bu bölgeyi şu an çok yakından tanıyoruz” dedi.
Sefer sonrasında süratli bir haritalandırma çalışmasının başlatılacağını aktaran Prof. Dr. Mandal, “2-3 aylık vakit diliminde süratli bir haritalandırma çalışması yapılacak. Akabinde ikinci sefere çıkılacak. Orada da numuneler alınacak ve geçmişte bu bölgede gerçekleşen zelzelelerle,
geleceğe yönelik yol haritası çıkarılacak. Bin 300 kilometre iki hafta içerisinde tarandı. 7/24’lük bir çalışma prosedürü vardı. Her araştırmacımız kendi laboratuvarında ne varsa bu gemiye getirdi. Elde edeceğimiz datalar yalnızca ülkemiz için değil tıpkı vakitte Yunanistan ve dünya için aydınlatıcı olacak” diye konuştu.
‘YÜKSEK TEKNOLOJİLİ AYGITLARLA ÇALIŞMALAR YAPILDI’
Proje Yürütücüsü İTÜ Doğu Akdeniz Oşinografi ve Limnoloji UY-GAR Merkezi’nden Dr. Öğretim Üyesi Gülsen Uçarkuş, “Farklı bölgelerimizde etkin faylar bulunuyor. Bir fay karada kırıldığında yer bilimciler olarak, anında intikal edebiliyoruz lakin İzmir zelzelesinde olduğu üzere sarsıntı deniz altında meydana geldiğinde oraya intikal etmek için yalnızca araştırma gemisi kullanılabilir. Hasebiyle deniz altında yapılan çalışmalar teknoloji gerektiriyor. Bu kapsamda, yüksek teknolojili aygıtlarla çalışmalar yapıldı. Marmara Gemisi’nin marifetiyle bu proje tasarlandı. Zelzeleye sebep olan fay bizim kara sularımızdan geçmiyor, o kısım Yunan meslektaşlarımız tarafından çalışılıyor. Burada yapmaya çalıştığımız şey, deniz tabanının bir haritasını ortaya çıkarabilmek” dedi.
‘ULUSLARARASI SULARDAKİ DEĞİŞİMLERİ GÖRDÜK’
Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü’nde misyonlu Prof. Dr. Derman Dondurur ise, “Elde ettiğimiz bilimsel sonuçlar bizim için çok kıymetli. Farklı disiplin ve üniversitelerden genç araştırmacılar bir ortaya geldi. Jeoloji politik hudutları dinlemiyor. Faylar bir bölgeden başlıyor ve başkasına uzanıyor. Biz bu vakte kadar kendi kara sularımızda yaptığımız çalışmalarda bilgiler toplamıştık fakat bizim kara sularımızdan çıktığımız vakit fayların hareket sistemi değişiyor mu, bununla ilgili bilgimiz yoktu. Bu çalışmada bunu da öğrendik. Güneye hakikat gitgide, memleketler arası sulara yaklaştıkça birtakım fayların deniz tabanındaki aktivitesinin çok daha ağır olduğunu gördük” diye konuştu.
