Sosyal medya fenomeni Dilan Polat, Lupus hastası olduğunu açıkladı. Peki Lupus (Kelebek hastalığı) nedir, belirtileri neler? İşte detaylar…
Halk arasında kelebek hastalığı olarak bilinen lupus, tam adı ile sistemik lupus eritematozus, (lupus SLE) bağışıklık sisteminin doku ve organlara saldırması ile ortaya çıkan, yüzde kelebek şeklinde kırmızı döküntülerle kendini gösteren kalıtsal, romatizmal ve otoimmün bir hastalıktır. Genellikle kadınlarda daha sık görülen ve kesin bir tedavisi bulunmayan lupus (kelebek hastalığı) bağışıklık sisteminin sağlıklı hücre ve dokulara saldırması ve fonksiyonlarını etkilemesi ile oluşur. Birçok organ ve sistemi kelebek hastalığının yaygın belirtileri kelebek şeklinde döküntüler, ciltte değişim, halsizlik ve damarlarda iltihaplanmadır. Bununla birlikte kelebek hastalığı, etkilenen organ tutulumuna göre tedavi sürecinin belirlenmesi gereken bir hastalıktır.
KELEBEK HASTALIĞI (LUPUS HASTALIĞI) NEDEN OLUR?
Lupus olarak da bilinen kelebek hastalığının genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle meydana geldiği değerlendirilir. Diğer yandan hormonlar, güneş ışınları, sigara kullanımı, stres ve bazı ilaçlar lupus hastalığı gelişimi açısından risk oluşturur,
Bir ailede lupus hastalığının olması ailenin diğer bireylerinde lupus hastalığı gelişmesi olasılığında da artış ile ilişkilidir.
Lupus hastalığına neden olan durumlar genel olarak şöyledir:
- Genetik faktörler
- Güneş ışınları
- Enfeksiyonlar
- Hormonlar
- Kullanılan ilaçlar
- Sigara
- Stres
- Cinsiyet (Kadınlarda daha sık görülür)
- Yaş (15 ile 45 yaş aralarında daha sık görülür)
- Yaşanılan bölge (Afrika, Amerika ve Asyalı Amerikalılarda daha yaygın görülmektedir.
KELEBEK HASTALIĞI (LUPUS HASTALIĞI) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Özellikle yüz, avuç içi ve ayaklarda hassaslaşan ciltte birlikte oluşan kabarcık ve döküntüler, biçimsiz tırnaklar, sivilce benzeri şişlikler, saç dökülmesi, halsizlik ve ateş gibi durumlar yaygın kelebek hastalığı belirtilerindendir. Bazı lupus vakalarında belirtiler aniden ortaya çıkarken, bazılarında yavaş bir şekilde kendisini gösterebilir. Bazılarında hastalık hafif seyreder bazılarında ise şiddetli olur.
Kelebek hastalığının (lupus hastalığı) genel belirtileri şunlardır;
- Halsizlik
- Burun köprüsü ve yanakları kaplayan kelebek şeklinde döküntü
- Avuç içi ve ayaklarda kabarcık, döküntüler
- Biçimsiz tırnaklar
- Ateş
- Sivilce benzeri şişlikler
- Saç dökülmesi
- Eklem ağrısı ve kaslarda tutulma
- Vücudun farklı bölgelerinde görülen kızarıklıklar
- Güneş ışığı ile artan cilt lezyonları
- Soğuk havadan kaynaklı beyaz veya mavi gibi görülen parmaklar
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Baş ağrısı
- Bilinç bulanıklığı
- Yutma güçlüğü
- Diş problemleri
- İdrarda kan veya protein görülmesi
- Böbrek fonksiyonlarında bozulma
KELEBEK HASTALIĞI (LUPUS HASTALIĞI) TEŞHİSİ NASIL KONULUR?
Hastalara öncelikle ayrıntılı tıbbi sorgulama ve fizik muayene yapılır. Sonrasında hastalık ile ilgili semptom ve yakınmaları saptanan kişilerde tam kan sayımı, eritrosit sedimantasyon hızı, tam idrar tahlili yanında anti-nükleer antikor başta olmak üzere çeşitli testler yapılır.
Bazı hastalardan göğüs röntgeni ve ayrıntılı kalp değerlendirilmesi açısından ekokardiyogram istenebilir. Böylece kalp ve çevresinde, akciğerlerde sıvı birikip birikmediği kontrol edilir. Ciltte bulunan döküntülerden biyopsi örneği de alınabilir. Bu hastalık nedeniyle böbrekler olumsuz etkilenebilir. Özellikle tam idrar tahlilinde protein saptanan ya da idrar sedimentinde aktif hücre olduğu tespit edilen bazı hastalarda böbreklerde sorun olup olmadığını daha net ortaya koyabilmek için böbrek biyopsisi de yapılabilmektedir.
KELEBEK HASTALIĞI (LUPUS HASTALIĞI) TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Lupus hastalığında tedavi belirtilere ve tutulan organ sistemlerine göre uygulanmaktadır. Her hastanın durumu farklılık gösterebileceğinden tedavi seçimi ve riskleri konusunda hasta bazında bilgilendirme yapılması gerekmektedir.
Kelebek hastalığı tedavisinde çoğunlukla antimalaryal ilaçlar ve kortizon içeren ilaçlar kullanılmakta, bazı hastalarda steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, bağışıklık sistemini kontrollü olarak baskılayan immünosupresanlar ve hatta bazı biyolojik ajanlar tercih edilir.
Tüm bu ilaçlar belirtilere, hastalığın seyrine ve şiddetine göre değişkenlik göstermektedir. Hastalara güneş konusunda dikkatli olmaları gerektiği söylenmelidir. Tedavi sürecinde doktor ziyaretleri tavsiye edilen sıklıkta ve mutlaka aksatılmadan yapılmalıdır. Düzenli egzersiz, sigara içmemek, sağlıklı beslenmek de tedavinin önemli bir parçasıdır. D vitamini ve kalsiyum eksikliği saptanan hastalarda uygun tamamlayıcı tedaviler başlanmalıdır.
KELEBEK HASTALIĞI (LUPUS HASTALIĞI) ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Kelebek hastalığının iki klinik formu bulunmaktadır.
- Diskoid Lupus Eritematozus (DLE): Sadece cilt etkilenir. Hastanın derisindeki lezyonlar iz bırakabilir.
- Sistemik Lupus Eritematozus (SLE): Ciltle birlikte organlar da etkilenir. Tedavi edilmediği takdirde hastanın hayati organlarına zarar verebilir, kalıcı hasarlar ve hayati risk oluşturabilir.
