İSTANBUL – Pandemiyle birlikte kütüphanelerde de dijitalleşme sürecinin sürat kazandığına dikkat çeken Kültür Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Lideri Yasemin Balcı, elektronik kaynak kullanımının avantajlarıyla yarattığı alışkanlığın pandemi sonrasında da devam edeceğini söyledi. Balcı, bu süreçte kütüphanecilerin bir zorluk yaşamadığını da belirtti.
29 Mart-4 Nisan Kütüphane Haftası kapsamında pandemi sonrası kütüphanelerin geleceği de bir gündem unsuru olarak tartışılırken, elektronik kaynakların Türk kütüphaneciliğinde 90’lı yıllardan bu yana kullanıldığını kaydeden Kültür Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Lideri Yasemin Balcı, pandemi devrinde kütüphanelerde dijitalleşme sürecinin sürat kazanmasıyla birer açık bilim ve data merkezleri olarak konumlandığını kaydetti.
ANA TEMA PANDEMİ VE KÜTÜPHANELER
Bu yılki Kütüphane Haftası’nda ana tema olarak koronavirüs salgını gölgesinde kütüphaneciliğin işlendiğini Balcı, “57’nci Kütüphane Haftası 29 Mart-4 Nisan tarihleri ortasında kutlanıyor. Bu yılki kütüphane haftasının ana teması da pandemi ve kütüphaneler üzerine işleniyor. Pandeminin ilan edilmesinin akabinde tüm dünyada kütüphanelerin kapanması, uzaktan eğitim sistemine geçilmesiyle birlikte biz de kütüphane olarak verdiğimiz referans hizmetlerini sanal ortama taşımak durumunda kaldık. Referans hizmetleri, kullanıcılara kaynakları nasıl kullanması gerektiğini anlatan bir hizmettir. Pandemiden evvel bu hizmeti yüz yüze veriyorken, pandemi sürecinde online olarak vermeye başladık. Hatta telefonlar ve elektronik postalar ile bu hizmeti devam ettirdik” diye konuştu.
Balcı, kelamlarına şöyle devam etti:
“Üniversite 2011’den beri uzaktan eğitim sistemi olan CATS platformunu kullanıyor. Biz de kütüphane olarak buraya dahil olunca hiç yabancılık çekilmedi. Zira aşina oldukları bir sistemdi. Aslında bu platformun içinde aşikâr irtibat kanalları var. Sohbet, duyurular üzere. Biz de sanal kütüphanede, sohbet alanında öğrencilere canlı dayanak verebildik. Duyuruları da platform üzerinden gerçekleştirdik. Zati kullandıkları bir sistem olduğu için yabancılık çekmediler. Bunun dışında eğitimlerimizi pandemi öncesinde yüz yüze yapıyorduk, sonrasında ise online olarak devam ettirdik.”
“BU SÜREÇTE KÜTÜPHANECİLER ZORLANMADI”
Pandemiyle birlikte kütüphane hizmetlerinde bir değişim yaşandığını aktaran Balcı, “Kütüphane hizmetleriyle ilgili değişimleri anlatan kullanıcı kılavuzları hazırladık. Bunları görsellerle ve görüntülerle zenginleştirerek sanal kütüphaneye koyduk. Öğrencilerimiz bu sanal kütüphane içerisinde ödevlerini denetim edebiliyorlardı. Zira alt yapı buna elverişliydi” dedi.
Balcı, “Bu süreçte kütüphaneciler bir sorun yaşamadı. Biz buna çok kolay adapte olduk. Elektronik kaynakları daha öncesinde kullanıyorduk. Türkiye’de 90’lı yılların sonlarından itibaren basılı kaynakların yanı sıra elektronik kaynaklar kullanılmaya başlanmıştı. Bu kaynakları kullanmaları için de kullanıcılarımızı teşvik ediyorduk. Hasebiyle pandemide kütüphaneciler, bir zorlukla karşılaşmadı. Yalnızca aşikâr kullanım alışkanlıkları olmayan bir kesim vardı. Onlar da mecburen elektronik kaynaklara yönelmek durumunda kaldılar. Bu bir avantaj aslında. Zira biz böylece kullanıcılarımızı elektronik kaynaklara çekmiş olduk” halinde konuştu.
“ELEKTRONİK KAYNAKLAR GELİŞTİRMEK GÜNDEMİMİZDEYDİ”
Pandemiden evvel de kullanıcıları elektronik kaynaklar ve hizmetler sunmak ismine çalışmalar yaptıklarını söyleyen Balcı, “Pandemi öncesinde elektronik kaynaklar geliştirmek ve bunu olabildiğince kullanıcılarımıza sunmak, bizim gündemimizde olan bir mevzuydu. Bunlarla ilgili eğitimler düzenledik. Sanal ortama geçince, bu eğitimleri de büsbütün sanal ortama aktardık. Bu durum ise, eğitimleri yapıp kaydetme ve sonrasında öğrencilerin kayıtları tekrar dinlemesi yahut izlemesi üzere bir avantaj sağlıyor. Biz de bu bahiste olumlu dönüşler aldık. Tıpkı biçimde kütüphanemize yerleşke dışındaki öğrencilerin de erişim imkânı var. Yerden ve vakitten bağımsız olarak kaynaklarımıza uzun yıllardır erişebiliyorlar” tabirlerini kullandı.
Balcı, kelamlarına şöyle devam etti:
“Pandemiyle birlikte kütüphane hizmetlerini anlatan, kovid-19 ile ilgili yeni bilgiler içeren ve birçok yayınevinin kendine ilişkin kitap, mecmua ya da görüntüleri tüm kullanıcıların erişimine açtığı içerikleri düzenleyerek rehber oluşturduk. Bunlara sanal kütüphaneden ve web sitemizden kullanıcıların kolay kolay ulaşmasını sağlamış olduk.”
KİTAPLARA 2 GÜN KARANTİNA
Kullanıcılar ortasında değişimi yapılan kitaplar için fiziki kütüphanelerin kovid-19’a karşı aldığı önlemlere de dikkat çeken Yasemin Balcı, basılı kaynaklar için uygulanan pandemi önlemlerini anlattı. Balcı, “Pandemi ilan edildiğinde, kullanıcılarımızdan ödünç almış oldukları kitapların iade müddetlerine ait çok sayıda soru ve talep tarafımıza ulaştı. Sıhhat Bakanlığı’nın Kovid-19 Salgın İdaresi ve Çalışma Rehberinde Kütüphaneler ve Alınması Gereken Tedbirler kütüphanemizde uygulandı Bu süreçte iade edilen kitaplar, kitaba direkt temas etmeden otomasyon sistemi üzerinden iade alındı. Kitap iade otomobiline kullanıcı tarafından bırakıldı ve karantina odasında en az 2 gün bekletildikten sonra rafa yerleştirildi. Kütüphane kullanımına ait toplumsal aralık kuralları uygulandı. Kütüphane bankosuna yerleştirilen şeffaf kitap levhalarının yanı sıra, oturma nizamını yüzde 50’ye düşürdük. Raf ortalarına kullanıcı alınmadı, yer işaretlemeleri ve ihtar tabelaları konuldu. Kullanıcılarımızın üzerindeki tüm basılı kitapları ve öbür kurum kütüphanelerine ödünç verdiğimiz tüm kitapları yerleşkelere tekrar giriş müsaadesi verilecek tarihe kadar uzattık ve hala uzatıyoruz” diyerek kelamlarına son verdi.
