Kibele heykeli bulunan 2 bin 300 yıllık kaleye taş ocağı tehdidi

Mustafa KIRLAK-Selman KUTLU/ORDU, – ORDU’nun Altınordu ilçesinde 6’ncı Mithridates devrine ilişkin 2 bin 300 yıllık Heyet Kalesi’nde, 2010 yılında başlatılan hafriyat çalışmalarında 2 bin 100 yıllık Ana Tanrıça Kibele Heykeli ile 3 büyük heykel ve yaklaşık 2 bin modül tarihi eser bulundu. 1’inci derece arkeolojik ve doğal sit alanı olan kalenin üstünde hafriyatlar sürerken, alt kısmında ise dinamitlerle taş ocağı için patlatma yapılıyor. Patlamalar nedeniyle tarihi kaya mezarları ve mağaralar yok oldu. Samsun Kültür Varlıkları Muhafaza Kurulu’nca “Söz konusu alanda andezit ocağı açılması uygun değildir” kararı ile Danıştay’ın ‘taş ocağı’ iptal kararının uygulanarak tarihi alan için tedbir alınması isteniyor.
Altınordu ilçesindeki Bayadı Mahallesi hudutları içerisinde yer alan, 6’ncı Mithridates devrine ilişkin 2 bin 300 yıllık Şura Kalesi’nde, 2010 yılında hafriyat çalışması başlatıldı. Ordu Müze Müdürlüğü öncülüğünde, Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yücel Şenyurt’un da ortalarında yer aldığı, 25’i arkeolog, 40 kişilik grupla sürdürülen hafriyat çalışmasında Ana Tanrıça Kibele Heykeli ile 3 büyük heykel ve yaklaşık 2 bin kesim tarihi eser bulundu. 1’inci derece arkeolojik ve doğal sit alanı olan kaledeki hafriyatlarda ayrıyeten, yaklaşık 300 basamaklı merdiven ile milattan evvelki devirlere ilişkin olduğu bedellendirilen pişmiş topraktan çatı kiremitleri ve duvar örgüsü seramik kesimlerine da ulaşıldı. Kurul Kalesi’nin UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne alınması için müracaat yapılırken, kazılara kış periyodu nedeniyle orta verildi. 
2100 YILLIK TARİH ÇIKTI
Yapılan arkeolojik hafriyatlarda; en değerli tarihi eser olarak tahtında oturan 200 kilo yükünde ve 1 metre uzunluğunda, 2 bin 100 yıllık ‘Ana Tanrıça Kibele’ heykeli ile Rahmet Yaradanı Dionyss, Pan heykeli ve hayvan biçimli dini kap olan Riton bulundu. ‘Kibele’ heykelinin Türkiye’de yerinde bulunan birinci mermer heykel olduğu da tespit edilmişti. 
ÜSTÜNDE TARİH, ALTINDA TAŞ OCAĞI
Kalenin üstünde bir yandan hafriyat çalışmaları yürütülürken, alt kısmında ise dinamitlerle taş ocağı için patlatmalar yapılıyor. Patlamalar nedeniyle tarihi kaya mezarları ve mağaralar yok oldu. Samsun Kültür Varlıkları Müdafaa Kurulu’nca “Söz konusu alanda andezit ocağı açılması uygun değildir” kararı ile Danıştay’ın ‘taş ocağı’ iptal kararının uygulanarak tarihi alan için tedbir alınması isteniyor. 
‘BU CİNAYETİN BİR AN EVVEL DURMASI GEREKİR’
Kentte yaşayan turizmci aktivist Enis Ayar, kelam konusu alanda tarihi dokunun yok edildiğini söyledi. Taş ocağı faaliyetlerinin durdurulmasını isteyen Ayar, “Burada tabiat katledilmekte, cinayet işlenmekte, arkeoloji alanları taciz ve istismar edilmekte. Burada kaya mezarları vardı. Artık dinamitle bu kaya mezarları patlatılmış. Burada dinamit patlatılması için hafriyat danışmanı Prof. Dr. Yücel Şenyurt, bilim heyeti lideri olarak sit alanının daralması, inşaat alanlarının da genişlemesi doğrultusunda rapor verdikten sonra kaya mezarları sit alanının dışına çıkmış oldu. Devletin malını koruyacaklarına şirketin elemanıymış üzere hareket ediyorlar. Onun için bu cinayetin bir an evvel durması gerekir. Üstte akropol, aşağıda metropol. Akropolde fırçalarla hafriyat varken, aşağıda metropolde dinamit atılıyor. Tarihi doku yok oluyor. Bunları bir daha yerine koymak mümkün değil. Bir an önce durdurulması lazım” dedi.
‘BİR SÜRÜ NEGATİFLİK YAŞIYORUZ’
Jeoloji Mühendisi Kübra Güvenç Bacınoğlu ise kaleden birçok tarihi yapıtın çıkartılabileceğine dikkat çekerek, “Her dinamitte bizim meskenimiz zelzele olmuş kadar yer sarsılıyor. Burada en az 15 tarihi mezar patlamalar nedeniyle kapandı. Zira çökmeler yaşandı. Burada mağaralar var. Biz daha evvel üniversiteden profesörlerle birlikte mağaralara giriş yapmıştık. Bu mağaraları sit alanına katabilmek için çalışma yapmıştık ancak o mağaraların birden fazla yıkıldı. Volkanik ünitelerden ötürü katman yapısı her dinamit atıldığında çöktüğü için bir tek benim değil, bu civardaki bütün insanların suları kayboldu ve konutları çatladı. Bir sürü negatiflik yaşıyoruz. Burada Kibele heykeli bulundu. 2100 yıllık birçok heykelcikler çıkartıldı ve birçok tarihi eser çıkartılabilecek noktayız. Her şeyden evvel burada bir ömür alanı var” diye konuştu.
PROF. DR ŞENYURT: İMZA KAMPANYASI BAŞLATSINLAR, BİRİNCİ İMZAYI BEN VERİRİM
Kazı Lideri Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Şenyurt ise, tezlere cevap verdi. Taş ocağına kendisinin müsaade vermediğini belirten Şenyurt, şöyle konuştu:
“Taş ocağının olduğu yer hiçbir vakit arkeolojik sit alanı olmadı. Hasebiyle Samsun Bölge Anıtlar Konseyi da taş ocağının patlatmalardan ötürü ziyan vereceğini söyledi. Taş ocağının yapılmamasını istedi ancak mahkemeyle karşı taraf ziyan vermeyeceğini kanıtlayıp karar almışlar. Çalışmalara orada devam ediyorlar. Bu taş ocağı bize yaklaşık 900 metre uzaklıkta. Şimdiye kadar patlatılan dinamitlerin ziyanını görmedik lakin ziyanı var tabi. Dinamit patlatılınca orada yer titriyor. Orada çalışırken küçük bir zelzele üzere bir sarsıntı oluyor. Orada taş ocağını kim ister ki? Tarihi alan içerisinde her ne kadar arkeolojik sit alanı olmasa da onun tabanında oradaki doğayı bozan, insanları kaygı ettiren bir imgeyi kim ister? Keşke mahkemeler buna müsaade vermemiş olsaydı.”
Kendisinin taş ocağını kapatın deme yetkisinin olmadığını söyleyen Şenyurt, “Bu taşocağına ben müsaade vermedim. Benim o denli bir yetkim yok. Benim o denli bir yetkim olsaydı, kaldırma yetkim de olurdu herhalde. Taş ocağına karşı uğraş eden insanların mahkemede kaybetmelerinden ötürü beni paravan olarak kullanıp adamlarla uğraşma derdindeler. Protesto yürüyüşü yapsınlar, en önde ben giderim. İmza kampanyası açın birinci imzayı ben atacağım dedim fakat illa senin ehil var, sen kapatırsın diyorlar. Ben kimim? Koca vali kapatamamış, yargıçlar kapatamamış da taş ocağına yetki verecek insan ben miyim?” dedi.