Gökçe KARAKÖSE, İnanç USTA/ İSTANBUL, – Tarihi arşiv, eski eserler ve kitabeler uzmanı olan Cemâleddin Server Revnakoğlu’nun yarım asırdır arşivde saklanan İstanbul notlarını, Prof. Dr. Mustafa Koç gün yüzüne çıkardı. İstanbul için rehber niteliği taşıyan kitap, raflardaki yerini aldı.
Fatih Belediyesi katkıları ile Prof. Dr. Mustafa Koç tarafından derlenen ‘Revnakoğlu’nun İstanbul’u-İstanbul’un İç Tarihi: Fatih’ isimli çalışma okurla buluştu. Prof. Dr. Mustafa Koç, Osmanlı’nın son, Cumhuriyet’in birinci yarım yüzyılına tanıklık eden Cemâleddin Server Revnakoğlu’nun 350 belgelik arşivinde yaptığı titiz çalışmaları Fatih Belediyesi Kültür Yayınları içerisinde kültür dünyasına kazandırdı. Birinci iki cildi okurla buluşan, toplamda 5 ciltten oluşacak olan yapıtta Revnakoğlu arşivinden Yedikule, Topkapı, Şehremini, Samatya, Kocamustafapaşa, Aksaray, Mevlanakapı, Belgradkapı, Yenikapı, Silivrikapı, Haseki üzere semtlerin mimariden kültürel dokusuna kadar daha evvel hiçbir kent rehberinde yer almayan bilgiler yer alıyor.
KİTAPLAR MEDENİYETİN RUHU VE KALBİDİR
Kitabın dün gerçekleşen tanıtım toplantısında konuşan İstanbul Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Coşkun Yılmaz, kitapların medeniyetlerin ruhu ve kalbi olduğuna dikkat çekti.
Yılmaz, “Her vaktin bir ruhu var ancak kültür bütün vakitlerin ruhunu inşa eden ana ögedir. Zihniyeti olmayanın kültürü, kültürü olmayanın da ne dünü, ne bugünü, ne de geleceği olur. Revnakoğlu’nun arşivinin kültür tarihimiz, kent tarihimiz, medeniyet tarihimiz açısından bedeli çok bilinen bir hususiyetti. Kitap yayını dijital dünyada bazen dudak bükülen bir konudur lakin çok yanlıştır. Kitap medeniyetlerin, ruhu ve kalbidir ve kesinlikle kitaplaştırılmalıdır. Arşivi muvaffakiyetle, okunabilir lisan ile gündemimize taşıyan; bunu taşırken de bugünü de yansıtan bir eser ortaya çıkmış. Kağıt seçimi, kapağı, baskısı ve dizaynıyla da ruhuna yansıtan bir eser olmuştur” diye konuştu.
YAPTIĞIM EN DEĞERLİ İŞLERDEN BİRİ
Kitabın basımında yer almaktan büyük memnunluk duyduğuna dikkat çeken Fatih Belediye Başkanı Ergün Turan, “Belediye başkanlığım devrinde bütün yapılan işlerin içerisindeki en değerli, en müstesna anlarından bir tanesi olarak görüyorum. Bu kitabı sizlerin ilgisine sunmaktan sahiden büyük bir memnunluk duyuyorum. Kent ve tasavvuf kültüründe toplumsal tarihle ilgilenen kim varsa Cemalettin Server Revnakoğlu’nun ismine kesinlikle bir vesileyle denk gelmiştir. Merhum hayattayken kıymetli eserler vermiş, ses getirmiştir” dedi.
YALNIZCA YERLER DEĞİL, ŞAHSİYETLER ÖN PLANDA
Revnakoğlu’nu İstanbul aşığı olarak tanımlayan Turan, “O’nun İstanbul’unda yerler kadar şahsiyetler de ön plandadır. Ahmet Rasim’den Mehmet Akif Ersoy’a, Elmalılı Hamdi Yazır’dan Kamil Miras’a kadar kente dokunan kim varsa bunları kayıt altına almıştır. Bu birikimin 53 yıl sonra bugün gün yüzüne çıkmasında bu hoş yapıtın okurlarla buluşmasında emeği geçen herkese gelecek jenerasyonlar ismine teşekkürü bir borç biliyorum” sözlerini kullandı.
Turan, kitap için bir indeks çalışması yaptıracağını da söyledi.
İSTANBUL’UN KAYBOLAN SESİNİ DUYURAN NOTLAR VAR
Revnakoğlu’nun, İstanbul’u inşa eden değerlerin farkında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Mustafa Koç, “Revnakoğlu, İstanbul’u inşa eden değerlerin farkına varmış; medreseyi, tekkeyi, camiyi, mahalleyi ve insanı inşa eden yegane üç öge olarak görmüştür. Çağdaş vakitlerde İstanbul’u kaleme alanlar bu türlü değillerdi. İstanbul’u bir taş kapıya, kubbeye sıkıştırıyor ya da maziyi isimlerden ibaret zannediyorduk. Revnakoğlu son yüzyılın bütün kıymetlerinin yanlarına gidip, halkalarına dahil olup, o musikiyi onlardan işitip, onları yazan adamdır. İstanbul’un kaybolmuş sesini bize duyurmak için yüz binlerce nota her şeyi döktü” dedi.
GALATA MEVLEVİHANESİ’NDEN YÜZ BİNLERCE NOT ÇIKTI
Revnakoğlu’nun İstanbul’u inşa eden insanları ve insanların inşa ettiği İstanbul’u gördüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Koç, kelamlarına şöyle devam etti:
“Kaybolan İstanbul’u suret suret, yazı yazı, satır satır kaydetti. Yarım asır boyunca hafızalardan ve gözlerden gizli olan bu arşiv, Galata Mevlevihanesi’nin depolarındaydı. 370 belgeydi, yüz binlerce not vardı. Ben de İstanbul’u genel çizgileriyle lakin odak odak, hücre hücre bir kent rehberi formatında, kompozisyon halinde, bir kaynak olarak kullanmasına imkan sağlayarak hazırlamak istedim.”
REVNAKOĞLU OLMADAN İSTANBUL TASAVVUR EDİLEMEYECEK
Kitabın birinci 2 cildinde sur içi İstanbul’unun olduğunu, sonbaharda da son 3 cildinin çıkacağını belirten Prof. Dr. Koç, “Revnakoğlu’nun İstanbul’u yalnızca bundan ibaret değil. Eyüp ve Haliç, Beyoğlu, Beşiktaş, bütün boğaz, Üsküdar, Kadıköy; fetihten bu güne kadar Müslüman İstanbul’un her cephesi Revnakoğlu’nun notlarında. Kaybettiğimiz İstanbul Türkçesi ile bunları not etmiştir. Birinci kere gün ışığına çıkıyor. Revnakoğlu İstanbul’unda malumatın yüzde 90’ı her halinde yepyenidir. Revnakoğlu’nun İstanbul’u okunmadan İstanbul’u kavramak, bilmek bir epey sıkıntı olacak. Revnakoğlu olmadan İstanbul’un tasavvur edilemeyeceği kanaatindeyim” dedi.
