İSTANBUL, – Yetişkin bayanların yüzde 50’sinin idrar kaçırma sorunu yaşadığını söyleyen Bayan Hastalıkları ve Doğum uzmanı Dr. Sultan Can, ne yazık ki bayanların utanç duygusu, tedavi seçenekleri hakkında bilgi eksikliği ve/veya ameliyat korkusu nedeniyle doktora başvurmaktan çekindiklerini söyledi. Ortalama hayat beklentisinin yükselmesine paralel olarak da bu sorunun önümüzdeki yıllarda daha da artacağı öngörülüyor.
Her yaş kümesindeki bayanda ortaya çıkabilen idrar kaçırma, dünya çapındaki insanları etkileyen önemli bir halk sıhhati sorunu olarak tabir ediliyor. Yetişkin bayanların yaklaşık yüzde 50’sinin yaşadığı bu sorun, genç bayanların yüzde 25’i, orta yaşlı bayanların yüzde 44-57’si ve yaşlı bayanların da yüzde 75’inde ortaya çıkıyor. Ortalama ömür beklentisi dünyanın birçok yerinde artmasına paralel olarak idrar kaçırmanın global ekonomik yükünün daha da artacağına işaret eden Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Sultan Can, hastalığın halk sıhhati için kıymetli bir sorun olmaya devam edeceğine dikkat çekti.
YAŞLANMA İLE HASTALIK ORTASINDA GÜÇLÜ BİR BAĞ VAR
Genetik etkenlerden, obeziteye, diyabetten sigara kullanımına kadar pek çok nedenin idrar kaçırma için risk oluşturabildiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri’nden Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Can, yaşlanma ile hastalık görülme prevelansı ve şiddeti ortasında güçlü bir bağ olduğunu hatırlattı. Bunun nedenine ait Dr. Can, “Yaşla azalan östrojen hormonuna bağlı olarak, ikincil gelişen bağ dokuda elastikiyet kaybı, dayanak misyonu olan pelvik kasların ve idrar torbasına ilişkin kasların zayıflaması idrar kaçırmaya yol açabiliyor. Fakat tek başına ileri yaş idrar kaçırma için bağımsız risk faktörü olarak kabul edilmemektedir. Ömür şekli çok daha etkili” diye konuştu.
GEBELİK DEĞERLİ BİR FAKTÖR
Gebelikte oluşan hormonal değişiklik, bebek ve eklerinin oluşturduğu total yük ve karın içi basınçta artış, doğumda pelvik bölgedeki hudutlarda ve kaslarda hasar oluşması nedeniyle idrar kaçırmanın görülebileceğini aktaran Dr. Can, “Gebelik sayısının artmasına paralel olarak risk de artabiliyor. Gebelikte ya da öncesinde idrar kaçıran hastalarda sezaryen ile doğumun gözetici tesiri olduğuna dair sağlıklı datalar bulunmuyor” tabirlerini kullandı.
FAZLA KİLO RİSKİ ARTIYOR
Ömür stili ve beslenme alışkanlıklarıyla da idrar kaçırma ortasında önemli bir bağ olduğunu söyleyen Dr. Can, “Fazla kilo, kronik kabızlık, sigara-alkol kullanımı, kafeinli besin tüketimi, çikolata/şeker yahut asit içeriği yüksek besinler risk faktörleri ortasında yer alıyor. Üstelik idrar kaçırma şikâyeti ile başvuran hastalarda değerlendirmeyi takiben birinci yapılacak idare ise hayat stili değişikliği oluyor” dedi.
Obez bayanların obez olmayanlara kıyasla yaklaşık 3 kat daha fazla risk altında olduğuna dikkat çeken Dr. Sultan Can, kelamlarına şöyle devam etti:
“İdrar kaçırma ile alakasının sistemi bilinmemekle birlikte, çok beden tartısının karın basıncını arttırdığı bunun da idrar kesesi basıncını arttırarak idrar kaçırmaya yol açtığı düşünülüyor. Kilo kaybının ise idrar kaçırma için tesirli bir tedavi sistemi olduğu biliniyor. Bununla birlikte sigara içme yoğunluğuna bağlı olarak semptomların arttığı görülüyor. Bilhassa genç bayanlarda (20-49 yaş) sigarayı bıraktıktan sonra semptomlarda bariz bir azalma yaşanıyor. Kafein / alkol alımının uyarıcı ve idrar söktürücü tesirleri nedeniyle idrar kaçırmayı şiddetlendirdiği biliniyor. Semptomları olan hastalarda gün içerisinde tüketilen kafein içerikli sıvıları azaltma tarafında plan yapılması gerekiyor.”
ÇEVRESEL FAKTÖRLER GENETİK RİSKİN ÖNÜNE GEÇİYOR
Genetik geçişli bağ doku hastalıkları, kollajenin tipleri ve ölçüsündeki farklılıkların da idrar kaçırmada bir başka kıymetli bir faktör olduğunu hatırlatan Dr. Can, “Yapılan ikiz çalışmaları idrar kaçırmada genetiğin tesirli olduğunu lakin fazla kilo, sigara kullanımı, fizikî idman, diyet, doğum sayısı üzere çevresel faktörlerle bu durumun değişebildiğini göstermektedir’’ dedi. Bilhassa sıkışma tipi idrar kaçırmanın çevresel tesirlerle değişebileceğini, öksürme-hapşırma (stres tip) ile idrar kaçırmanın ise çevresel tesirlerden daha az etkilenip genetik temele daha yatkın olduğunu ortaya koyan çalışmalardan bahsetti. ‘’Stres tip idrar kaçırmaya sahip bayanların birinci derece akrabalarında sıklığında 2-3 kat artış bildiren çalışmalar var’’ tabirlerini kullandı.
FARKLI HASTALIKLARA DA İŞARET EDEBİLİYOR
İdrar kaçırmanın altta farklı hastalıkların varlığına da haberci olabildiğine dikkat çeken Dr. Can, “Özellikle damar ve hudutları etkileyen şeker hastalığı, nörolojik hastalıklar, öksürükle belirti veren akciğer hastalıkları, pelvik bölge kitleleri, idrar yolu enfeksiyonu, ruhsal bozukluklar üzere durumlar da idrar kaçırma ile karşımıza gelebiliyor. Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren şahıslarda de hastalık gelişme riski artıyor” dedi.
İŞ GÜCÜ KAYBI, DEPRESYON, CİNSEL İSTEKSİZLİK
Farklı birçok etkene bağımlı olan bu sorunun tedavi edilmemesi durumunda hayat kalitesini toplumsal ve cinsel manada bozmakla birlikte işgücü kaybına da neden olabildiğini söyleyen Dr. Sultan Can, “Bunun yanında cilt enfeksiyonları da görülebiliyor. Ayrıyeten sıvı alımının kısıtlanmasına bağlı olarak kimi semptomlar da gelişebiliyor. Gece idrara kalkan hasta kümesinde yaşanan uykusuzluk uzun devirde tasa bozukluğu ve depresyona yol açabiliyor” diye konuştu.
İdrar kaçırma ile gelen hastanın ayrıntılı bir biçimde tüm sistemleri içerecek formda sorgulanması ve altta yatan sebebe yönelik tedavi edilmesi gerektiğini anlatan Dr. Can, tedavi yaklaşımı konusunda şu bilgileri verdi:
“Hastanın sıkışarak tuvalete yetişemeden mi, gülerken/hapşırırken mi yoksa her iki biçimde de kaçırıp kaçırmadığı sorgulanarak idrar kaçırma formu belirlenir. Birinci basamak tedavi ise hayat biçimi değişiklikleri, pelvik taban kas antrenmanları, mesane eğitimi biçiminde olmaktadır. Şayet bunlarla semptomlar devam ediyorsa; idrar kaçırmanın tipine nazaran ya ilaçla ya da cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir.”
HAYAT ŞEKLİ DEĞİŞİKLİĞİ ŞART!
Tedavi yaklaşımı ne olursa olsun sorunun tahlilinde kesinlikle ömür usulü değişikliğine gidilmesi gerektiğine dikkat çeken Bayan Hastalıkları Doğum Uzmanı Dr. Sultan Can, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bunun en hoş örneği de tekrar ikiz çalışmalarıyla gösterilmiştir. Birebir genetik yapıya sahip bireylerde çevresel faktörlerin tesiriyle bilhassa sıkışma tipi idrar kaçırmada da farklılıklar ortaya çıkabilmektedir. Gazlı ve idrar söktürücü özellikli sıvıların kısıtlanması, kabızlıktan kaçınma, sigaranın bırakılması, kilo kaybı (vücut kitle indeksi<25), pelvik kas antrenmanları, nizamlı idrara çıkma, yatmadan evvel sıvı alımının kısıtlanması üzere davranışlarla var olan semptomları hafifletmek ya da gidermek mümkün olabilmektedir.”
