Heyelanda ortaya çıkan ‘oygu mezar’da kurtarma hafriyatı

SAMSUN’da, Amisos Antik Kenti’nde toprak kayması sonucu ortaya çıkan, oygu mezarda’ kurtarma hafriyatı başlatıldı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Eski Çağ Tarihi Anabilim Kolu Lideri Doç. Dr. Okay Pekşen, oygu mezarlar ile kaya mezarları ortasında statü farkı olduğuna dikkat çekerek, “Aristokrat sınıfların, kendilerine görkemli kaya mezarları yaptırdığını biliyoruz. Bu mezar ise daha kolay bir formda yapılmış, bu da bize mezar içinde bulunan kişinin alt yahut orta sınıfa mensup olduğunu gösteriyor” dedi.
​İlkadım ilçesindeki Amisos Antik Kenti’nde yağışlardan sonra toprak kayması meydana geldi. Heyelan sonucu yerden 6 metre yükseklikte ‘Oygu Mezar’ ortaya çıktı. Eğimle açılmış ve saklı girişle ulaşılabilen 2 defin özelliğindeki mezar odasında Arkeoloji Müzesi uzmanları inceleme yaptı. Amisos’un Helenistik ve Roma Devri meyyit gömme geleneklerinden olduğu belirtilen mezar odasında çeşitli çömlek kesimleri, gözyaşı şişesi ve meyyit armağanları bulundu. Mezar içinde ve etrafında kurtarma hafriyatı başlatıldı. Titiz bir çalışma yürüten gruplar, mezardan çıkan toprağı elekten geçiriyor. 
‘DÜZ TABANA, OVAL AÇILAN MEZAR’
İlk izlenimlere nazaran mezarın bir oygu mezar olduğunu söz eden OMÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Eski Çağ Tarihi Anabilim Kolu Lideri Doç. Dr. Okay Pekşen, “Oygu mezarlar, genel itibariyle düz bir tabana, oval halde açmak suretiyle oluşturulmuş mezar tipleridir. İçerisinde 2 iskeletin bulunmuş olması, farklı vakitlerde bu mezarın kullanmış olduğunu gösteriyor. Beşerler, birinci ölüyü buraya gömdükten sonra aslında bu mezarın kimi ilişkin olduğunu biliyorlar, ikinci gömülen kişi de tıpkı aileden diğer biri olabilir. Ya da çok eski bir mezar olabilir ve kime ilişkin olduğu da bilinmeyebilir. Birebir halde yeni meyyitin saygılı bir biçimde tıpkı yere defnedildiği mezar tipidir” dedi.
‘KAYA VE OYGU MEZARLARDA STATÜ FARKI VAR’
Bulunan çanak, çömleklerin kırık durumda olduğunu belirten Pekşen, “Bu mezarın içinde iki nedenden ötürü çanak, çömlek bulunmuş olabilir. Bulunanlar ya meyyit armağanlarıdır ya da mezara defnedilen kişinin başında meyyit yemeği sunumu gerçekleştirilmiş ve akabinde çanak, çömleklerin mezara bırakılması geleneğidir. Daha bilgiler çok taze lakin bulunan eşyalara da baktığımız vakit bu mezar büyük bir ihtimalle Roma periyoduna ilişkin, M.S. 2 yahut 3’üncü yüzyıllara ilişkin olabileceğini düşünüyorum. Kaya mezarları ile oygu mezarları ortasında statü farkı vardır. Aristokrat sınıfların, kendilerine görkemli kaya mezarları yaptırdığını biliyoruz. Bu mezar ise daha kolay bir formda yapılmış, bu da bize mezar içinde bulunan kişinin alt yahut orta sınıfa mensup olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
‘KAZI YAPILMALI’
Amisos Tepesi’nde bulunan mezar odasının sürpriz olmadığını tabir eden Pekşen, “Bu bölge Helenistik devirden beri ağır bir yerleşim almış, o nedenle varlıklı bir tarihi dokusu zati var. Ayrıyeten Roma’nın da uzun bir mühlet bu bölgeye hakim olduğunu biliyoruz. O nedenle sürpriz değil, bölgede yapılacak daha ayrıntılı çalışmalarla çok daha değerli ve ses getirecek bilgilere ulaşılabileceğini düşünüyorum. Samsun’la ilgili büyük beklentilerimiz var lakin kapsamlı bir yüzey ve hafriyat çalışması yapılması gerekiyor. Şu an bulunan oygu mezar, aslında tesadüfen bulundu. O nedenle işimizi tesadüflere bırakmamalıyız” tabirlerini kullandı.