Göbeklitepe taşı ağustosta BM’de

Nursima ÖZONUR- Kadir YÜKSEL- Feridun AÇIKGÖZ/ANKARA- İSTANBUL, – BİRLEŞMİŞ Milletler (BM) Genel Merkezi’nde sanat yapıtı olarak sergilenecek Göbeklitepe’de bulunan 5,5 metre yüksekliğindeki ‘P18’ numaralı dikili taşın birebir kopyası, İstanbul’da Şanlıurfalı arkeolog Ahmet Demirtaş tarafından yapılıyor. Taşın yarı ölçülerinde olacak kopyası, ağustos ayında New York’a gönderilecek ve BM Genel Merkezi’nde Anadolu’dan ikinci eser olarak yerini alacak. 
Harran Ovası’na hakim Şanlıurfa’nın Örencik köyü yakınlarında dünyanın bilinen en eski ve en büyük inanç merkezi Göbeklitepe, 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girdi. Cumhurlideri Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019’da açılışını yaptığı Göbeklitepe, o yılın ‘Göbeklitepe Yılı’ ilan edilmesiyle yerli ve yabancı ziyaretçilerin uğrak yeri oldu. Yaklaşık 12 bin yıllık geçmişe sahip Göbeklitepe’deki kazılarda Neolitik Çağ’la ilgili pek çok bulguya rastlandı.
En dikkat alımlı buluntular ise uzunluğu 6 metreyi, tartısı 40 tonu bulan ‘T’ formlu anıtsal dikili taşlar oldu. 10 tanesi dairesel planda dizilen ve araları taş duvarlarla örülü dikili taşlar, büyük ilgi gördü. Dikilitaşların birçoklarında insan, hayvan ya da soyut semboller bulunuyor. Taşa işlenen en eski rölyeflerin yanı sıra üç boyutlu hayvan kabartmalarına da rastlandı. Gövdesinde el, kol ve parmak motifleri bulunan dikili taşlar ise stilize insan heykelleri olarak yorumlandı.
18 NUMARALI DİKİLİ TAŞ BM YOLCUSU
İşte bu dikili taşlardan Göbeklitepe’nin ‘D yapısı’ olarak bilinen kısmında bulunan 5,5 metre yüksekliğindeki ‘P18’ numaralı taşın kopyası, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın projesi kapsamında BM Genel Merkezi’ne resmi sanat ikramı olarak sunulacak. Gövdesinde dirsekten bükülmüş insan kolu ve iki el, aslan postu, tilki ve kemer figürleri bulunan taşın yarı ölçülerinde olacak replikasının üretimi için Şanlıurfa’daki taş ocağından temin edilen taşlar kamyonla İstanbul’a götürüldü. İstanbul’da Şanlıurfalı arkeolog Ahmet Demirtaş, takımı ile birlikte 1 aydır taşın birebir kopyasını imal işini sürdürüyor. BM Genel Merkezi’nde kalıcı olarak sergilenecek taşın replikası ağustos ayında New York’a gönderilecek.
‘TAŞ OCAĞINDAN TEMİN EDİLDİ’
Kopyanın yapımına mayıs ayında İstanbul Şişli’deki atölyesinde başlayan arkeolog Ahmet Demirtaş, KHA’ya konuştu. Demirtaş, Göbeklitepe’nin ’18’ numaralı taşının 1/2 oranında küçültülmüş olanını yaptıklarını söyledi. Taşın, Şanlıurfa’daki bir taş ocağından temin edilerek kamyonla getirildiğini anlatan Demirtaş, “Göbeklitepe Şanlıurfa’da olduğu için bu türlü bir temas kurulsun istendi. Burada bir mermer atölyesinde daha güzel çalışabilmemiz için taş kalibre edildi. Burada kullandığımız taş, masif taş yani kalker taşı. ‘Urfa taşı’ olarak biliniyor yumuşak bir taş. Özelliği vakit geçtikçe oksijenle teması sonucunda daha da sertleşiyor olması. Şu anda atölyemizde doku çalışması yapıyoruz daha sonra da üstündeki figürleri çalışmaya başlayacağız” dedi.
‘AĞUSTOS AYINDA BİTECEK’
Demirtaş, taşın imalinin yaklaşık bir ay sonra tamamlanmasının planlandığını söyleyerek, “Haftada 6 gün, günde 4-5 saat çalışıyoruz. Ağustos başında bitirmeyi planlıyoruz. Arkadaşlarımız ana gövdede çalışıyor. 2 metre 75 santim boyunda olacak. Çok heyecanlıyız çok mutluyuz” diye konuştu. 
‘TAŞIN BÜTÜN ÖZELLİKLERİNİ YANSITIYORUZ’
Ahmet Demirtaş, kopyası yapılan ’18’ numaralı taşın ehemmiyetini de anlattı. Demirtaş “18 Numaralı taş Göbeklitepe’nin ‘D Tapınağı’nda ortada duran iki kıymetli taştan biri. Üstünde tilki figürü var, esas kısmında da ördekler var. Üstündeki figürlerin çok olmasından ötürü kıymetli bir taş, insan motifi de var. Replikasını yapıyoruz; ama bütün özelliklerini yansıtıyoruz. Taşın öne gerçek eğriliği dahil her şeyi birebir yapılıyor. Üretim bittikten sonra taşlar paketlenecek ve üstü kontra ile sıkıştırılmış ahşap cinsi materyal ile kaplanacak” dedi.
Kendisi de Şanlıurfalı olan Arkeolog Ahmet Demirtaş, “Bir öyküsü olsun istendi Bakanlık tarafından. Taş burada da var; lakin biz Şanlıurfa’dan getirilsin istedik. Zira Göbeklitepe de orada. Ayrıyeten bir de kıssaya benim Şanlıurfalı olmam eklendi. Bu türlü güzel bir bağ kuruldu” formunda konuştu
ANADOLU’DAN İKİNCİ ESER
Ağustos ayında Türk Hava Yolları tarafından fiyatsız olarak götürülecek 2 ton tartısındaki yapıtın kopyası Anadolu’dan BM’ye giden ikinci eser olacak. New York’taki Genel Merkez’de sergilenen birinci Anadolu yapıtı, M.Ö 1280’li yıllarda gerçekleşen Kadeş Savaşı sonrası imzalanan tarihteki en eski diplomatik metinlerden olan Kadeş Barış Antlaşması metni. Eserin bakırdan yapılan büyütülmüş kopyası 1970 yılında devrin BM Genel Sekreteri U Thant’a sunulmuştu.