Fındıkta zirai don; yüzde 90’a varan kayıp var

ORDU’da şubat ve mart aylarında yağan karın akabinde hava sıcaklıklarında yaşanan düşüş, fındık bahçelerinde zirai dona yol açtı. Kentte, 200 ile 600 rakım ortasındaki fındık bahçelerinde yüzde 90’a ulaşan zarar tespit edildi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği İdare Heyeti üyesi Arslan Soydan, “Ortalama 200 bin tonluk fındık rekoltesi zirai dondan etkilenecek” dedi.
Türkiye’nin dünyada üretiminde başkan olduğu fındık, aralık ve ocak ayında mevsim normallerinin üstünde seyreden hava sıcaklıklarının akabinde, soğuk hava dalgasının tesirinde kaldı. Şubat ve mart ayında Ordu’da tesirli olan kar yağışıyla birlikte bölgede zirai don afeti yaşandı. Üretici birlikleri tarafından yapılan incelemelerde 200 ile 600 rakım ortasındaki fındık bahçelerinde yüzde 30’dan başlayarak yüzde 90’a ulaşan zararın oluştuğu tespit edildi. Bahçelerini sigortalayan üreticiler Tarım Sigortaları Havuzu’nun (TARSİM) kapısını çaldı. Bahçesinin ziyan gördüğünü öne süren yaklaşık 45 bin çiftçi, hasar tespit çalışması yapılması için TARSİM’e müracaatta bulundu.
‘ZİRAİ DON AFETİ OLUŞTU’
​Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) İdare Şurası üyesi Arslan Soydan, fındığın kuraklık, hastalık, zirai don ve dolu üzere meşakkatli bir süreçten geçtiğini söyledi. Aralık ve ocak ayında hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle fındık tomurcuklarının açtığını belirten Soydan, yağan kar ile birlikte sıcaklıkların sıfırın altında 15 dereceye kadar düşmesi sonucu fındıkta zirai don afeti yaşandığını tabir etti. Soydan, “Özellikle bu sene yurdumuzda sıcak havaların devam etmesinden ötürü Karadeniz Bölgesi’nde de aralık, ocak ayında hava sıcaklıklarının 20 derecelerin üzerinde seyretmesi nedeniyle fındık tomurcukları sıcak havaya dayanamayarak yaprakları açmaya başladı. Bunun devamında bir kar yağışını biz bekliyorduk. Zira yağmurun ve karın yağması, toprak istikrarlarının düzenlenmesi, fındık kollarının daha güçlü beslenmesi açısından çok kıymetliydi. Şubat ayında bölgemize kar yağdı. Kar yağmasına sevindik lakin tomurcukların açmasından ötürü kar yağışının eksi derecelerdeki sıcaklıklarda seyretmesi nedeniyle zirai don riskinin olacağını daima düşündük. Yağan kar yaklaşık 3-4 gün gece ayaz yaparak önemli derecede bir don olayına neden oldu. Kıyıya yakın bölümlerde eksi 5, yüksek kesitlerde eksi 15, 16 derecelere kadar düştü. Sıcaklıklarda yaşanan düşüşün akabinde fındıkta bir zirai don afeti oluştu” diye konuştu.
‘ZİRAİ DON REKOLTEYİ KESİNLİKLE ETKİLEYECEK’
İl genelinde 200 ile 600 rakım ortasında fındık bahçelerinde yüzde 30 ile 90 ortasında ziyan oluştuğunu kaydeden Soydan, “Havaların yine açmasıyla birlikte ziraat odalarımızın tarım danışmanlarıyla birlikte alanlara giderek bir ön çalışma yaptık. Bu çalışma sonucunda bilhassa Ordu’nun batı tarafından doğu tarafına kadar, yani Samsun sonundan hatta Giresun’un Piraziz, Bulancak üzere birçok ilçesinde 200 rakım ile 600 rakım ortasında yüzde 30 ile yüzde 90’a varan hasarların meydana geldiğini tespit ettik. Zararın boyutu bu bölgelerde fındık çeşitlerine, taraflara nazaran var olduğunu gördük. Ordu’nun 227 bin hektar alanında ortalama 200 bin tonluk fındık rekoltesini yaşanan zirai don, bu yıl kesinlikle etkileyecektir. İnşallah bundan sonraki süreçte öbür afet olmaz, üreticilerimiz emeğinin karşılığını 2021 yılı hasat periyodunda de alır” açıklamasında bulundu.
‘BAHÇEMDE YÜZDE 60 ORANINDA ZİYAN GÖRDÜM’
Fındık üreticileri de bahçelerinde gözle görülür zararın oluştuğunu söyledi. Perşembe ilçesinde 40 yıldır fındık üreticiliği yapan Ahmet Kaya (52), “İlimizde bir zirai don afeti yaşandı. Bu afet sonucunda palaz ve yağlı dediğimiz fındıklarda yüzde 40-50 bir hasar meydana geldi. Bahçemi gidip inceledim. Bahçemde yüzde 60 oranında bir ziyan gördüm. Geçen sene 3 ton fındığım olmuştu. Bu sene inşallah 1 ton olur diye düşünüyorum. Olmayabilir de zira bizi zirai donun akabinde dolu yağışı vurdu. Hem don hem dolu nedeniyle ziyanımız yüksek” formunda konuştu.
‘BU YIL YARI YARIYA KAYIP BEKLİYORUM’
Çocukluğundan bu yana fındık ürettiklerini kaydeden fındık üreticisi Engin Çarkçı (56) ise, “Zirai don afeti nedeniyle fındıkta muhakkak bir ziyan var. Hafta sonu köydeydim. Bahçelerde yaptığım incelemelerde fındığın yanı sıra bütün meyve ağaçlarımda hasar meydana geldiğini gördüm. Gözle görülür bir halde ziyan var. Varsayımıma nazaran yüzde 80’e varan bir hasar yaşandı. Ben sigorta acenteciliği de yapıyorum. Gelen ihbarlar üzerine açmış olduğumuz hasar evraklarında en düşük yüzde 44 ile yüzde 68 ortasında eksper yetkili arkadaşlarımız hasar tespiti yaptılar. Onlar da resmi olarak evraklara işlendi. Benim 1 tona yakın fındığım oluyordu. Bu afetle birlikte yüzde 50 civarında bir hasar oluştuğunu düşünüyoruz. Yani bu yıl eserimde yarı yarıya bir kayıp yaşayacağımızı bekliyorum” tabirlerinde bulundu.