Emine Erdoğan: Bu hareket planıyla, Van Gölü inşallah layıkıyla korunacak

Gülay KUYUCU-Orhan AŞAN/VAN,- VAN Gölü Sempozyumu’nda konuşan Cumhurlideri Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, “Kurumlarımızın iş birliği ile Van Gölü’nü Müdafaa Hareket Planı ve Uygulama Programı hazırlandı. Bu teşebbüsün, kayda paha sonuçlar vermesini umut ediyorum. Bu kapsamda, gölün taban paklığı yapılacak. Atık-su idaresi sağlanacak. İlaveten, entegre katı atık idaresi oluşturulacak. Bu aksiyon planıyla, Van Gölü inşallah layıkıyla korunacak” dedi. 
Türkiye’nin en büyük, dünyanın ise en büyük sodalı gölü özelliğine sahip Van Gölü’nde kirliliği önlemek ve gölün gelecek jenerasyonlara daha pak kalmasını sağlamak amacıyla Cumhurlideri Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan himayelerinde, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA), Van Büyükşehir Belediyesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edremit Belediyesi iş birliğinde, düzenlenen ‘Van Gölü Sempozyumu’ Edremit İlçesi’ndeki bir otelde başladı. Sempozyuma Emine Erdoğan, Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Cumhurlideri Başdanışmanı Gülşen Orhan, Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Lider Vekili Mehmet Emin Bilmez, AK Parti Van Milletvekilleri Osman Nuri Gülaçar, İrfan Kartal ve Abdulahat Arvas, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, Edremit Belediye Başkanı İsmail Say, Tuşba Belediye Başkanı Salih Akman, Çaldıran Belediye Başkanı Şefik Ensari, Van TSO Başkanı Necdet Takva, Van Ticaret Borsası Başkanı Naif Süer, Van OSB Önderi Memet Aslan, kurum müdürleri ve değişik üniversitelerden akademisyenler katıldı.
Van Gölü Sempozyumu’nun onur konuğu olan Emine Erdoğan, yaptığı konuşmada Van’da olmaktan ötürü keyifli olduğunu lisana getirdi. Emine Erdoğan, “Van’a gelmek, bir hazine sandığının kapağını açmak üzere. Tarih arayana tarih, kültür arayana kültür sunuyor. Gastronomi meraklısına lezzet, tabiata hasret kalana ise, taze nefes veriyor. Hoşap Kalesi, Meher Kapı, Peri Bacaları, Muradiye Şelalesi üzere mükemmeller, saymakla bitmez. Van, birlikte yaşama kültürünün engin deneyimine sahiptir. Kenti çevreleyen kaleler, mescitler, havralar ve kiliseler, bunun göstergesidir. Bugün de, etraf dostlarıyla Van Gölü için buradayız. Bizi bir ortaya getiren şey, tabiata olan sevdamızdır. İnşallah hayırlara vesile olmasını diliyorum. Bu programın hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” dedi. 
‘BAKAN HERKESİ MEST EDEN, MAVİ BİR ŞÖLENDİR’
Konuşmasında NASA’nın dünyanın uzaydan çekilmiş fotoğrafları ortasında bir müsabaka düzenlediğini ve Van Gölü fotoğrafının tüm dünyadan gelen oylarla birinci geldiğini hatırlatan Erdoğan, “Tabii, hepimiz için büyük bir sevinç vesilesiydi. Bizim ülkemiz, doğudan batıya, kuzeyden güneye, beşere cenneti hatırlatan sayısız doğal hoşluğa sahip. Herbirini, kıymetini anlayarak korumak,hepimizin asli misyonu. Van Gölü’müz, dünyanın en büyük tuzlu ve sodalı gölüdür. Göl diyoruz fakat adeta bir denizdir. Büyüklüğü, Marmara Denizi’nin üçte biri kadar. Anadolu’nun doğusunda, bakan herkesi mest eden, mavi bir şölendir. Kapalı bir havza olmasıyla da, dünyada eşsiz bir pozisyona sahip, mükemmel bir ekosistemi var. Van Gölü, endemik bir cins olan inci kefali ve mercan balığının yegane yuvasıdır. Su altında, keşfedilmeyi bekleyen bir tarih vardır. Mimari kalıntılar, Selçuklu mezar taşları ve derinlerde gizli, kaç kıssa, gölün sularına karışmış. Van Gölü, nitekim de ülkemizin gerdanında safir bir kolye üzere parlıyor” dedi. 
‘BU AKSİYON PLANIYLA VAN GÖLÜ İNŞALLAH LAYIKIYLA KORUNACAK’
Van Gölü’nü korumak için, 2019’da bir çalışma başlatıldığını belirten Erdoğan, “Kurumlarımızın iş birliği ile Van Gölü’nü Müdafaa Aksiyon Planı ve Uygulama Programı hazırlandı. Bu teşebbüsün, kayda bedel sonuçlar vermesini umut ediyorum. Bu kapsamda, gölün taban paklığı yapılacak. Atık-su idaresi sağlanacak. İlaveten, entegre katı atık idaresi oluşturulacak. Bu hareket planıyla, Van Gölü inşallah layıkıyla korunacak. Van Gölü elbette yalnızca Van’ı ilgilendirmiyor. Bitlis ve havzadaki vilayet ve ilçeleri, kasaba ve köyleri de ilgilendiriyor. Natürel, eğitim çalışmaları da üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir konu. Çocuklarımıza, etraf bahisli eğitimler verilecek inşallah. Sıkıntıyı onlara hakikat anlatabilirsek, Van Gölü etrafında zati asıllı bir muhafaza kalkanı oluşacağını düşünüyorum. İnşallah, bakanlığımızın, belediyelerimizin ve bilim insanlarımızın ortak uğraşıyla Van Gölü’müz, daima iyileşecek” dedi. 
‘ÇAD GÖLÜ,KURUYOR VE HASTA YATAĞINDA SON NEFESİNİ VERİYOR’
Erdoğan, yeryüzü tuvaline çizilmiş tabiat fotoğrafından daha yüksek bir sanat olmadığını da belirterek şöyle konuştu: 
“Fakat maalesef, insan kaynaklı sebeplerle, bu tabloyu meydana getiren hoşluklar yavaş yavaş siliniyor. Mesela, Çad Gölü,kuruyor ve hasta yatağında son nefesini veriyor. Son 50 yılda büyüklüğünün yüzde 90’ını kaybetti. Ne kadar acı değil mi? Kuruyan göller, ırmaklar, dereler, insanlığın kaldırdığı en hüzünlü cenazelerdir. Yeryüzü sularının kuruyan her damlası, yıkılan bir yuva demektir. Zira ekosistem çökünce, yurtsuz kalan balıklar, kuşlar, bitkiler ve birçok canlılar yok oluyor. Ayrıyeten, su kaynakları, birçok insanın da geçim kaynağı. Tükenmeleri halinde, geriye çaresiz beşerler kalıyor. Hasebiyle, iklim değişikliği ile çaba, artık gelecek vakit kipleriyle konuşabileceğimiz bir mevzu olmaktan çıktı. İklim krizi, artık, çok süratli ve ciddiyetle ele alınması gereken bir bahistir. Bu nedenle, yürüttüğümüz Sıfır Atık ve Sıfır Atık Mavi projeleri, Türkiye’de iklim değişikliği ile çabada çok değerli adımlar. Bu projelerin özünde, elimizden kayıp giden tabiatın farkına varmak var. Su kaynaklarımızı ve tabiatı korumak için, yüksek bir seferberlik hissiyle çalışmaktan öteki seçeneğimiz yok. Daima söylediğim üzere, bu bir tercih değil, mecburilik. Van Gölü için de, tıpkı saikle çalışmalıyız.”
‘KİRLİ SU YÜZÜNDEN ÖLENLERİN SAYISI, ŞİDDET KAYNAKLI VEFATTAN DAHA FAZLA’
Dünyanın erişilebilir tatlı su ölçüsünün, toplam su varlığının yüzde 1’inden az olduğunu, global olarak, her 10 beşerden 3’ünün muteber suya erişimi olmadığını belirten Erdoğan, “Kirli su yüzünden ölenlerin sayısı, her türlü şiddet kaynaklı vefattan daha fazla. Kirli suların sebep olduğu hastalıklar yüzünden, her 1 dakikada, 1 çocuk, hayatını kaybediyor. Bu hastalıkları kapan çocuklar, her yıl toplamda 400 milyon gün okuldan geri kalıyor. Dünya nüfusunun yüzde 25’i, su kriziyle karşı karşıya kalmış durumda. Bu oran gün geçtikçe de artabilir. Suyun azalması, kirlenmesi, erişilememesi en başta hayatın devamlılığını imkansız kılar. Beraberinde ekonomik ve siyasi birçok sorunu tetikler. Suyun azalması, besin üretiminin riske girmesi demektir. Zira suların yüzde 70’i tarımda kullanılıyor. Susuzluk, göçleri başlatır. Her göç, beşerler ortası çatışmalara sebebiyet verir. Bu göçler, yalnızca insan göçleriyle de hudutlu kalmaz. Göllerin, ırmakların, sulak alanların kurumasıyla, hayvanlar da göç eder. Önümüzdeki bu büyük sorun, hiçbir hudut kapısında durmaz. Her ülke, dünya üzerinde her bir fert, bu büyük krizden nasibini alır. Görüyoruz değil mi; tabiatı ihmal etmek, nasıl zincirleme meseleler getiriyor? Etraf hususlarında, ister istemez işin teknik yanını konuşmaya tartı veriyoruz. Ancak, kesinlikle hatırda tutmamız gereken bir şey var. O da, insan, hayatta kalabilmek için tabiata muhtaçtır. İnsan fakat, tabiatı gözlemlediği, ruhunu tabiattan aldığı ilhamlara açık tutuğu sürece düzgünlük üretebilir. Her vakit söylediğimiz üzere, tüm dünya olarak, birlik ve beraberlik içinde hareket etmemiz gerekiyor” diye konuştu. 
“BU PROJENİN HER DAİM DESTEKÇİSİ OLACAĞIM”
Bu sorunun sırf bilim dünyasının, hükümetlerin, ne de insanların tek başına altından kalkabileceği bir sorun olmadığına da dikkat çeken Erdoğan, “O vakit, aramızdaki diyalogu artırmalı ve bildirimizi her kulağın işitmesini sağlamalıyız. Gün gelip de, tabiat harikalarımızın, bir varmış, bir yokmuş, diye başlayan masallara karışmaması bu efora bağlı. İnanıyorum ki, böylesi projeler, bu farkındalığı artırmaya vesile olacaktır. Van Gölü’nün korunması emeliyle başlatılan bu projenin her daim destekçisi olacağım. Kâfi ki, kurumlarımız yanlışsız işler yapsınlar. Bakanlığımız, belediyelerimiz, üniversitelerimiz iş birliği içinde olsunlar. İnşallah bir daha gelişimizde kayda bedel sonuçlar görmeyi umut ediyorum” diye konuştu.
‘ÇOK KAPSAMLI BİR ETRAF MUHAFAZA PROJESİNİ BAŞLATIYORUZ’
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ise, iki yüzyıldır süregelen endüstrileşme faaliyetleri nedeniyle tabiat ve insan ortasındaki istikrarın bozulduğunu söyledi. Bakan Kurum, “Dünyamızın geleceğini ve insan hayatını tehdit eden etraf kirliliği, global ısınma, su kıtlığı, ziraî ve biyolojik çeşitliliğin azalması üzere etraf problemleriyle karşı karşıyayız. Türkiye’de, son 20 yılda sahip olduğumuz tabiat hassasiyetiyle etraf bahislerinde büyük projeler gerçekleştirdik. Değerli adımlar attık. 5 Haziran Dünya Etraf Gününde bu projelerimizin bir kısmını tekrar milletimizin hizmetine sunacağız. Van Gölü müdafaa çalışmalarımız bu büyük yeşil yatırımlarımızın başında geliyor. 600 bin yaşındaki Van Gölümüz, bu topraklarda yaşamış medeniyetlere ilişkin pek çok sırrı bağrında saklıyor. NASA’nın düzenlediği yarışta da gördük ki; Van Gölü adaları, koyları, kıyıları, mavi ve turkuaz rengiyle bütün dünyayı kendisine hayran bırakıyor. Artık bu hoşluğa yeni hoşluklar katmak; Van Gölü’nün, ekosistemini, balıkları ve tüm canlıları, güçlü biyolojik çeşitliliği ve endemik türlerien hoş halde korumak ismine, çok kapsamlı bir etraf müdafaa projesini başlatıyoruz” dedi. 
Projeyle, Van ve Bitlis’te mevcut atıksu arıtma tesislerini iyileştiriceklerini ve yeni tesisler yaptıklarını da belirten Bakan Kurum, “Bu kapsamda Van Merkezi İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisini, Cumhurlideri mız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın teşrifleriyle 5 Haziran Dünya Etraf Günü’nde açılışını gerçekleştiriyoruz. Van Gölü taban tarama çalışmalarını başlatıyoruz. Böylelikle kentteki koku sorununu büsbütün ortadan kaldıracağız. Van Gölü’nün kirlilik kaynaklarından biri olan göl kıyısındaki ahırların 258’ini yıktık. Bu ahırları kuracağımız Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesine taşıyacağız. Bölgede hayvancılığın gelişimine ve kentimizin kalkınmasına katkı sunacağız. Tekrar Van Gölü etrafında taşkın berbat altında kalan bölgeler için rehabilitasyon çalışmalarını en kısa müddette başlatacağız. Böylelikle Van Gölümüzün etrafındaki kirli imgeyi, çarpık yapılaşmayı da ortadan kaldıracağız. Van Entegre Katı Atık İdare Tesisini kurarak sistemsiz döküm alanını ıslah edeceğiz. Tesisi, bu yılın sonunda hizmete sunacağız. Van ve Bitlis belediyelerimize etraf paklık araçları, kanalizasyon, atıksu arıtma tesisi ve içme suyu üzere altyapı yatırımlarına 419 milyon lira finansman takviyesinde bulunduk, dayanaklarımız devam edecek.”dedi.
Bakan Kurum, Sıfır Atık Proje’sini muvaffakiyetle yürüttüklerini de kaydederek, “Sıfır Atık Projemizle yalnızca 3 yılda17 milyon ton kullanılabilir atığı geri dönüştürdük, ekonomimize 17 milyar lira katkı sağladık. Çalışmalarımızla tam 209 milyon ağaç kurtardık. Halihazırda yüzde 13 olan geri kazanım oranını yüzde 19’a çıkardık. 2023 yılında ise bu oranı yüzde 35’e, 2035’te yüzde 60’a çıkaracağız. Projeyle maksadımız, 2023 yılına kadar 100.000 bireye direkt istihdam sağlamaktı. 60 bin kardeşimiz sıfır atık uygulamaları kapsamında çalışmaya başladı. 2023 amacımızı güncelliyoruz, 150.000 şahsa istihdam sağlamayı hedefliyoruz. Bu kapsamda 20 milyar lira olan tasarruf amacımızı 30 milyar liraya çıkarıyoruz.
‘MARMARA DENİZİ’NİN YARINLARINI KURTARACAK BİR ÇALIŞTAY YAPACAĞIZ’
Marmara Denizi’ndeki kirlilikle ilgili de açıklama yapan Bakan Kurum, şunları söyledi:
“Olumsuz tesirlerini ağır bir biçimde yaşadığımız iklim değişikliğinin su  kaynaklarımızı da önemli formda etkilediğine daima birlikte şahit oluyoruz. Bunun, en son üzücü örneğini, Marmara Denizimizde görüyoruz. İklim değişikliği nedeniyle deniz suyu sıcaklığındaki artış, denizdeki durağanlık ve kirlilik,  müsilajın yani deniz salyasının artmasının temel nedenleri. Gruplarımızla kirliliğe ve müsilaja neden olabilecek tüm arıtma tesislerinde kontrollerimizi başlattık. Denizin farklı noktalarından numuneler aldık. Kontrollerimizi en kısa müddette neticelendireceğiz. İklim değişikliğinin tesirlerini ortadan kaldıramayız, ama kirlilikle el birliğiyle çaba edebiliriz. Bu gayretin yolu da atıksularımızı arıtmaktan geçer. Her vakit söylüyoruz, etraf yatırımları süreklilik arz eder. Lokal idarelerimizin görevi başlamış bir etraf yatırımını durdurmak değildir. Kritik kıymeti haiz arıtma tesisi projelerini engellemek hiç değildir. Tam bilakis mahallî idarelerin misyonu kentini, kıyılarını, daha pak, daha yaşanabilir kılmak için bu etraf yatırımlarına öncelik vermektir. Bakanlık olarak bizim uyum, denetleme, yönlendirme görevimiz var. Bu nedenle, 4 Haziran’da bakanlıklarımız, belediyelerimiz, akademisyenlerimiz ve STK’larımızla deniz kirliliği ve müsilaj sorununa yönelik; yalnızca bugünümüzü değil, Marmara Denizinin yarınlarını kurtaracak bir çalıştay yapacağız. Marmara Belediyeler Birliğimiz ve belediye liderlerimizle 6 Haziran’da gerçekleştireceğimiz toplantıda çalıştay sonucunda hazırlayacağımız Marmara Denizi Muhafaza Hareket Planını açıklayacağız. Bu hareketleri de süratlice lokal yönetimlerimizle birlikte hayata geçireceğiz. İnşallah yürüttüğümüz tüm bu projelerle, yapacağımız çalışmalarla hoş evlatlarımız için daha yaşanabilir bir dünya, daha pak bir ülke bırakacağız” diye konuştu.
‘VAN GÖLÜ HAVZASININ BÜTÜNCÜL YÖNETİLMESİ BÜYÜK KIYMET ARZEDİYOR’
Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Lider Vekili Mehmet Emin Bilmez ise “Van Gölü Havzası Müdafaa Aksiyon Planı ve Uygulama Programı” kapsamında düzenlenen bu türlü değerli bir sempozyuma mesken sahipliği yapmanın heyecan ve memnunluğunu yaşadıklarını söyledi. Vali Bilmez, “Ekolojik bedele sahip bir dünya mirası olan Van Gölü’nü devraldığımız üzere yeni jenerasyonlara devredebilmeliyiz. Göl etrafında çarpık yapılaşmanın önüne geçmek ve gölün tekrar kirlenmesini önlemek için Van Gölü Havzasının bütüncül bir açıdan yönetilmesi büyük değer arz etmektedir.” dedi.
‘EŞSİZ MİRASI GELECEK JENERASYONLARA BIRAKMAK EN BÜYÜK SORUMLULUK’
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli ise “Sempozyuma katkı sunacak olan 60 bilim insanıyla birlikte gayemiz, yalnızca Van ve Bitlis için değil Türkiye ve Dünya için kıymetli bir ekolojik bedel olan, etrafında heyeti havzanın toplum ve kent ömrü için de çok değerli bir yer tutan Van Gölü hakkında bilimsel datalara dayanan bir bilgi havuzu oluşturmak; master planına taban hazırlamaktır. Bütün dünyanın artık yakından tanıdığı Van Gölü’nü ve kıyılarını korumak, sahip olduğumuz bu eşsiz mirası gelecek jenerasyonlara bırakmak bizim için büyük bir sorumluluktur.” dedi.