İSTANBUL, – Diz kapağında yaşanan çıtırdamaya bağlı ağrının eklem kireçlenmesine işaret edebileceğini belirten Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, birçok kişinin vakit zaman yaşadığı bu durumu hangi devirde dikkate alması gerektiğine dair bilgiler aktardı.
Çömelme ya da merdiven inip çıkma esnasında dizlerden gelen sesle birlikte yaşanan ağrının önemsenmesi gerektiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, “30-35 yaş altında idman yaparken yahut merdiven çıkarken dizden ses gelmesi ekseriyetle patolojik bir durum olmayabilir ve bir probleme işaret etmeyebilir. Lakin hasta genç yaşta olmasına karşın dizden ses gelirken ağrı yaşıyorsa dikkat etmek gerekir. 55-60 yaş civarında ve merdivenlerden inip çıkarken dizleriniz ağrıyorsa ve gıcırdama hissi varsa bu durum altta farklı bir hastalığa işaret edebilir” diye konuştu.
GENÇLERDE SORUN DİZ KAPAĞINA BAĞLI OLABİLİR
Gençlerde ağrı ile dizlerden ses gelmesinin diz kapağına bağlı meselelerden kaynaklanabildiğini söz eden Meriç, “Diz eklemi kemiklerinin oluşturduğu oluk içinde uygun konumda olmamasından ötürü bilhassa genç bayanlarda erken yaşlarda dizde çıtırdama ve sonrasında ağrı ortaya çıkabiliyor. Diz eklemini kaplayan kıkırdak dokusu aslında ağrıyı hissetmez. Lakin vakitle tekrarlayan sürtünmeye bağlı olarak eklem içindeki gözetici kıkırdak gitgide aşınır ve evvel yumuşama sonrasında ileri kıkırdak aşınmasına sebep olabilir. İleri kıkırdak aşınması sonrasında kemik yüzey ortaya çıkarak hastanın dizleri ağrılı bir hale gelir” dedi.
HAREKETSİZ ÖMÜR NEDEN OLABİLİR
Sorunun ortaya çıkmasında hareketsiz bir ömür ve fizikî aktivitenin değerli bir yer teşkil ettiğini söyleyen Meriç, “2019 yılında Brezilya’da yapılan ve dizlerinde ileri kıkırdak aşınması olan şahısların değerlendirildiği bir çalışma, dizinden çıtırdama sesi gelenlerin ses gelmeyenlere nazaran daha düşük fizikî aktivite içinde oldukları ve hayat kalitelerinin de daha düşük olduğunu ortaya koydu” tabirlerini kullandı.
SESLE BİRLİKTE AĞRININ OLMASI KIYMETLİ BİR BELİRTEÇ
Dizden ses gelmesinin yanında görülen ağrının altta farklı bir sorunun varlığına dair kıymetli bir işaret olduğunun da altını çizen Meriç şu tabirleri kullandı:
“2014 yılında yayımlanan bir araştırmada ise diz kapağı ağrısıyla görülen çıtırdamanın, diz kapağı ekleminin kireçlenmesinin erken bulgusu olarak gösterildi. Bu araştırmanın yanı sıra, Mayıs 2017’de yayınlanan ve yaklaşık 3 bin 500 iştirakçinin yer aldığı bir öbür çalışmada, başlangıçta dizlerinden daha fazla ses gelmesine rağmen ağrısı olmayan bireylerin daha az yahut hiç çıtırdama yaşamayanlara nazaran dizlerinde kıkırdak aşınması geliştirme mümkünlüğünün daha fazla olduğunu gösterdi.”
AĞRININ VARLIĞI TEDAVİYİ DE ŞEKİLLERDİRİYOR
Çıtırdama ile ağrı olup olmamasının, duruma yaklaşım açısından da değerli bir kıstas olduğunu söyleyen Meriç, “Herhangi bir rahatsızlık yahut acı olmadan olan ve orta ara duyulan çıtırdama çoklukla endişelenecek bir şey değildir ve takip edilmesi kafidir. Fakat çıtırdama ile ağrı yaşanırsa, dizi zorlayıcı hareketlerden uzak durmak ve kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekir. Bu durum genç yaştaki şahıslarda diz kapağının anatomik doğumsal olarak uygun olmayan yerleşimine, 50 yaş üstündekilerde ise kireçlenme denilen kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda muayene ve görüntüleme metotlarıyla sorunun nedeni ortaya konularak gerekli tedavi uygulanır” diye konuştu.
ANTRENMAN YAPARKEN DİZLER NASIL KORUNMALI?
Ağrısız yahut ağrılı çıtırtılarda şikâyetleri azaltmak için öncelikle bacak ve kalça güçlendirme idmanlarının kıymetine işaret eden Meriç, antrenman yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda şunları anlattı:
“Egzersizlerde hedef kas gücünü artırarak dize binen yükü azaltmak ve diz kapağını uygun durumda tutmaktır. Antrenmanlar düzgün yapılmadığında diz aşınmasına ve yıpranmasına neden olabileceği için squat üzere çok eğilip kalkma gerektiren hareketlerden uzak durulmalı. Şayet antrenmanları yaparken dizde kıtırtı yahut hafif bir rahatsızlık yaşanıyorsa, beden yükünü dize vermek yerine kalça geriye atılarak yükün dizlere gelmesi önlenebilir. Yeniden kalça ve yan bacak kaslarını çalıştırmak için dizleri hafif kıvırıp yana yanlışsız yürüme antrenmanları epeyce tesirlidir. Antrenmanlar öncesinde kesinlikle germe ve esnetme antrenmanları ile kas gerginliği önlenmeli ve hareketlerden azamî randıman alınmaya çalışılmalı. Yürüyüş ve yüzme de eklemler için hayli yararlı idmanlar ortasındadır.”
KİLO FAZLASI OLANLAR MUTLATA FAZLA YÜKTEN KURTULMALI
Diz ağrısından ve çıtırdamalardan korunmak için yapılacak en değerli şeylerden birinin de eklemlere gelen yükü azaltmak yani kilo vermek olduğuna işaret eden Meriç, alınması gereken öteki tedbirlerle ilgili şunları aktardı:
“Eğer hastada kireçlenmeye bağlı ağrı varsa ağır aktivite sırasında kullanabilecek dizlikler, eklemi destekleyerek bilhassa ağrılı devirlerde kısa vadeli olarak kullanılabilir. Bilhassa ağrılı periyotlarda meskende yahut dışarıda merdiven inip çıkmadan uzak durulmalı, diz üstünde mesken işleri yapılmamalı, ağrılı devirlerde mümkünse oturarak namaz kılınmalı. Diz ekleminde çıtırdamayla şişme meydana gelirse bu durum çoklukla kireçlenme yani ileri kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda da istirahat etmek, buz uygulamak ve dizin altına bir yastık konularak kalp düzeyinin üstünde tutmak ve dize bandaj sarmak faydalı olabilir. Fakat şayet şikâyetler bu uygulamalara karşın geçmezse kesinlikle bir uzmana danışılmalı.”
