İSTANBUL, – Çölyak hastalığının Türkiye’de görülme sıklığının yüzde 1 olduğunu söyleyen Gastroenterolog Prof. Dr. Vedat Göral, “Dünyada en yaygın olarak bilinen ve genetik bir hastalık olan çölyak hastalığı her yaşta ortaya çıkabilmesine karşın 8-12 aylık çocuklarda ve 30-40 yaş aralığında daha sık görülür. Çölyak hastalığı tedavi edilmediğinde ince bağırsaklardaki emilim bozukluğu nedeniyle vakitle bedende vitamin, mineral ve öteki besin unsurlarının eksikliği ortaya çıkar” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Gastroenteroloji Kısmından Prof. Dr. Vedat Göral, birçok rahatsızlığa neden olan çölyak hastalığına ait değerli ihtarlarda bulundu. Prof. Dr. Göral, çölyak hastalığına dünyada çokça karşılaşıldığını belirterek “Toplumda; karında gaz, şişkinlik, bulantı ve kansızlık şikayeti olan bireylerin bir kısmında, çölyak hastalığı yani glüten hastalığı mevcuttur. Her yaşta ortaya çıkabilmesine karşın 8-12 aylık çocuklarda ve 30-40 yaş aralığında daha sık görülür. Çölyak hastalığı ince bağırsağın, buğday ve birtakım besinlerde bulunan glüten isimli proteine karşı ömür uzunluğu süren ve kronikleşen alerjidir. Otoimmün bir hastalıktır. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf üzere tahıllar glüten içerir. Dünyada en yaygın olarak bilinen ve genetik bir hastalık olan çölyak hastalığının Türkiye’de görülme sıklığı ise yüzde 1 civarındadır. Son 50 yılda besin sanayisinde sık tüketilen ekmek, pasta, makarna, erişte, soslar, cipsler, soğuk etler, salam, sosis üzere yiyeceklerin yapısında kullanılmaya başlanmıştır” diye konuştu.
BİRTAKIM ENFEKSİYONLAR HASTALIĞI TETİKLEYEBİLİR
Çölyak hastalarının glütensiz diyetle beslendiklerinde bağırsaklarında oluşan harabiyetin düzeldiğine dikkati çeken Prof. Dr. Göral, şöyle devam etti:
“Ancak tekrar glütenle besinleri tüketmeye başlamaları halinde hastalığın bulguları yine ortaya çıkar. Çölyak hastalığının oluşmasında otoimmün, genetik ve çevresel faktörler rol oynar. Hastaların yüzde 10’unda ailede çölyak hastalığı olan öteki bireyler de bulunur. Bu da hastalığın genetik ile bağlantısını gösterir. Cerrahi teşebbüsler, hamilelik, doğum yapma, birtakım viral enfeksiyonlar ve şiddetli ruhsal meşakkatler hastalığın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Çölyak hastalığı tedavi edilmediğinde ince bağırsaklardaki emilim bozukluğu nedeniyle vakitle bedende vitamin, mineral ve öbür besin hususlarının eksikliği ortaya çıkar.”
BU BULGULAR ORTAYA ÇIKABİLİR
Prof. Dr. Göral, çölyak hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan eksiklikleri şu biçimde kıymetlendirdi:
“Özellikle demir, folik asit ve B12 vitamini eksikliği sonucunda değişik şiddetlerde olabilen kansızlık en sık görülen bulgulardan biridir. D vitamini ve kalsiyum emilimi bozulur, kalsiyum düzeyinde azalma, kemik erimeleri ve kırılmalar oluşur. A vitamini eksikliğine bağlı görme bozuklukları, cilt sorunları, B vitamin türevlerinin eksikliğine bağlı ise istikrar bozukluğu ve his kusurları üzere hudut sistemine ilişkin sorunlar görülebilir. K vitamini eksikliğine bağlı pıhtılaşma bozuklukları ve kanamalar, sodyum, potasyum ve magnezyum üzere elektrolitlerin eksikliğine bağlı kas güçsüzlükleri, protein (albümin ve başka proteinler) eksikliğine bağlı bacak ödemleri, bağışıklık sisteminde zayıflama ortaya çıkabilecek öbür bulgulardır.”
TAHIL ESERLERİYLE TEMASTAN KAÇININ
Çölyak hastalığının tedavisinin temelinde sıkı bir glütensiz diyet uygulaması olduğunu belirten Prof. Dr. Göral, şu bilgileri verdi:
“Bu gayeyle glüten içeren tahıl eserleri (buğday, arpa ve çavdar) kullanılarak yapılan besin hususlarının katiyetle yenmemesi gerekir. Çölyak hastaları için tüm meyve ve sebzeler, bakliyatlar, katkısız katı ve sıvı yağlar, yumurta, bal, reçel, kolay toz şeker, zeytin, et, balık, tavuk, una batırılmamış konserve çeşitleri inançlı besinlerdir. Glütensiz diyette doğal besinlere değer verilmeli. Okul ve dışarıda yemek yerken, dikkatli seçimler yapılmalı. Buğday unu, karışık mısır unu ve pirinç ununa dikkat edilmeli. Etiketsiz besin tüketiminde çok dikkatli olunmalı. İlaçlar, kozmetik eserleri, şampuan, kremler glüten içerikleri tarafından dikkatli kullanılmalı. Pişirme ve hazırlık etabında inançlı besinlerin glütenli besinlerle bulaşı olmamalı. Bilhassa konutta glütenle ve glütensiz besinlerin birbirinden başka ve uzak saklanması değerlidir. Mısır, pirinç, patates, nohut, mercimek, kestane, soya, fasulye, fındık üzere besinler ve bu besinlerden elde edilen un ve nişastalar tercih edilmemeli. Ceviz, fındık üzere kuruyemişler ile incir ve kuru üzüm beslenme zincirinden eksik edilmemeli. Buğday ekmeği yerine mısır ekmeği yenilebilir. Günümüzde çölyak hastalığının ilaç tedavisi şimdi yok. Fakat ilaç ve aşı geliştirme çalışmaları sürmektedir.”
