İSTANBUL – Birçok ebeveynin, çocuklarını yetiştirme sürecinde telaş duyabildiğini ve bu süreçte etraflarındaki birçok kişinin de tecrübelerini paylaştığını söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Meltem Uğraş, her çocuğun farklı olduğunu hatırlatarak çocukların gelişme sürecindeki hakikat bilinen yanlışlıkları anlattı.
Çocukları dünyaya geldiği andan itibaren tüm ebeveynler, yetiştirme süreciyle ilgili doğruları yapmak konusunda kaygı duyabildiğini kaydeden Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Meltem Uğraş, bu devirde babaanneler, anneanneler, komşular hatta tanıdıkların çocuk yetiştirme konusunda kendi tecrübelerini paylaşıp tavsiyelerde bulunabildiğini söyledi. Prof. Dr. Uğraş, çocuk gelişiminde tecrübelerin kıymetli olduğunu fakat her çocuğun farklı olduğunu unutmamak gerektiğini hatırlatarak, çocuk gelişimiyle ilgili yanlışsız bilinen yanlışları anlattı.
ÇOCUĞUN UZUNLUĞUNU OLUŞTURAN TEK ETKEN GEN DEĞİLDİR
‘Çocuğun uzunluğunun kısa olması ebeveynlerin hatasıdır’ inanışına açıklık getirerek kelamlarına başlayan Prof. Dr. Uğraş, çocuğun uzunluğunu oluşturan etkenlerin multifaktöriyel olarak tanımlanan çoklu faktörlerden oluştuğunu ve bu nedenle tek etkenin genetik olamayacağını belirtti. Prof. Dr. Uğraş, “Burada genetik yatkınlık kadar çevresel faktörler dediğimiz beslenme, uyku, çocuğun spor yapması da değerlidir. Ayrıyeten çocuğun doğum haftası, doğum yükü ve birinci iki yaştaki büyüme de çocuğun gelişimini çok önemli manada etkilemektedir” dedi.
BÜYÜME VE GELİŞME BOZUKLUĞU ZEKÂYI DİREKT ETKİLEMEZ
Büyüme, gelişme bozukluğunun çocukların zekâsını da etkilediğine dair bilginin, bir manada gerçek olduğunu söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Meltem Uğraş, şöyle konuştu:
“Büyüme dediğimiz vakit çocuğun beden tartısı ve uzunluğundan bahsederken, gelişme dediğimizde çocuğun motor işlevlerinin, zekâ gelişiminin yaşına nazaran davranışları kıymetlendirilir. Hasebiyle büyüme ve gelişmesi genelde bir ortada kullanılır. Lakin büyüme kısmen daha fizikî bir şeydir ve bu noktada küçük çocuklarda baş etrafı de uzunluk ve kilo kadar değerli bir belirteçtir. Büyümeyi değerlendirirken çocuğun beden tartısına ve baş etrafına de bakıyoruz. Örneğin baş etrafında olağandan sapmalar yani fazla büyüklük yahut fazla küçüklük olması çocukta zekâ geriliğine neden olabilecek bir bulgu olabilir. Birebir biçimde çocuğun motor işlevlerini etkileyen bir hastalık da zekâ gelişimi ile bir gelişme geriliği neden olabilir. Yani çocukta hem zekâ geriliği hem de motor işlevlerinde gerilik ile giden hastalıklar olabilir. Çocuğun büyüme gelişme geriliğinin yanı sıra çocuğun farklı imgesi birtakım sendromik hastalıkların ipucu olabilir. Ki bunların bir kısmı da zekâ geriliği ile birlikte gitmektedir. Münasebetiyle büyüme ve gelişme bozukluğu çocuğun zekâsını direkt olarak etkilemese de zekâ gelişimi bozukluğu olan çocuklarda büyüme gelişme problemleri bir ortada gözlenebilmektedir.”
KESKİN YAŞ SONLARI BELİRLEMEK HAKİKAT DEĞİL
‘Kızlar 18, erkekler 21 yaşına kadar büyür’ bilgisine açıklık getiren Prof. Dr. Uğraş, bu kadar keskin sonlar belirlemenin hakikat olmadığını belirterek, “İnsanoğlu hayatı boyunca iki tane büyük büyüme atağı yaşar. Bunların biri doğduğu vakit yaptığı ataktır. Çocuk bir yaşında çok önemli bir büyüme atağı yapar ve doğum tartısının üç katını ve doğum uzunluğunun da yarısını ekleyerek bir yılı tamamlar. Buna yakın bir büyüme atağı ergenlerde görülür. Ergenlik periyodunda, kızlar ve erkekler yaklaşık 20-25 cm uzar. Kız çocukları adet görmeye başladıktan sonraki iki yıl içerisinde uzamaya devam eder. Tabi kesin boya gelmek için yeniden çevresel ve genetik faktörlerin de rolünü unutmamak gerekir. Büyüme yaklaşık 18 yaş dolayında tamamlanır” tabirlerini kullandı.
Çocukların en son uzunluğunu etkileyen faktörler ortasında, genetik, çevresel koşullar, çocuğun beslenmesi ve hatta anne karnındaki beslenmesi, anne karnında maruz kaldığı enfeksiyonlar yer aldığını hatırlatan Prof. Dr. Meltem Uğraş, kelamlarına şöyle devam etti:
“Çocuğun son uzunluğuna ulaşmasında ebeveynler, tek başına tesirli değildir. Hasebiyle genetik faktörler değerli olmakla birlikte her vakit için uzun uzunluklu ebeveynlerin uzun uzunluklu çocukları olmayacağı üzere kısa uzunluklu ebeveynlerin de kısa uzunluklu çocukları olmayacaktır.”
