Burdur zelzelesinin acısı 50 yıldır taze

BURDUR’da 12 Mayıs 1971’de meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki sarsıntıda kent merkezi ile Yazıköy, Yarıköy ve etrafında birçok mesken yıkılırken, 57 kişi ömrünü yitirdi. Yeni yerleşim merkezlerine taşınan Yazıköy ve Yarıköylüler’in terk ettiği eski konutlar yarım asırdır tıpkı halde dururken, zelzelesi yaşayanlar ise o günlerin acılarını yüreklerinde yaşıyor. Jeoloji Yüksek Mühendisi Servet Cevni, “O fay sınırı her vakit oradaymış biz inatla onun üzerinde yapılaşmaya devam etmişiz. İnatla bilimle hususa yaklaşmamışız. Nasıl kolayımıza geldiyse o halde öngörülmüş. Bunlara ihtimam göstermemeye maalesef devam ediyoruz” dedi.
Burdur’da, 12 Mayıs 1971’de saat 08.25’te meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki zelzelenin yıktığı meskenlerini olduğu üzere bırakan Yazıköy ve Yarıköylüler, yeni yerleşim yerlerine taşındı. Yıkılan meskenlerden geriye kalanlar ise zelzelenin izlerini günümüze taşıyor, acılar tazeliğini koruyor. O günleri yaşayanlar; dehşet dolu anları unutamadıklarını belirtiyor.
’50 YIL SONRA BU TÜRLÜ BİR ZELZELENİN OLACAĞI SÖYLENİYOR’
Depremin merkez üssü olan Yarıköy’de periyodun muhtarı olan Musa Şen, “İnşallah Allah bu türlü bir sarsıntı daha yaşatmasın lakin 50 yıl sonra bu türlü bir zelzelenin olacağı söyleniyor. Köyümüzün girişine zelzele köyü tabelası astık. Gelen giden konuklarımız görsün. Köyümüzün yaşadıkları unutulmasın istiyoruz” diye konuştu.
‘KARŞIDAKİ DAĞDAN KAYALARIN YIKILDIĞINI GÖRDÜM’
Deprem anını yaşayanlardan Mehmet Yılmaz (67), o anları şöyle anlattı:
“Sabah tarla sulamaya gitmiştim. Çok kuvvetli bir sarsıntı oldu. Beni havaya kaldırdı. Yere düşmeyeyim diye ağaca sarıldım. Karşıdaki dağdan kayaların yıkıldığını gördüm. Köyden toz bulutu yükseldi. Geldiğimde mahalle olduğu üzere yıkılmıştı. 3 kişinin cesedini çıkardık toprağın altından. Cenabı Allah bir daha bize bu türlü felaket göstermesin.”
’50 YIL GEÇTİ ANCAK 50 SAAT GİBİ’
Osman Nuri Şen (68) de “Sabah çok büyük bir sallantıyla bütün meskenler yıkıldı. Çok sıkıntı günler geçirdik. Çok yoksulluk çektik. Çok ağır yağmur yağdı. Devlet çadır verdi lakin hem maddi hem manevi problem yaşadık. Sarsıntı sırasında ben hayvan dışkısı çekiyordum otomobille otomobilin altında kaldım. Köylü pancar çapasına gitmişti. Daha erken saatte olsaydı daha çok zayiat olurdu. 50 yıl geçti lakin 50 saat üzere. Hala daha unutamıyoruz bu acıları” diye konuştu.
‘O FAY SINIRI HER VAKİT ORADAYMIŞ’
Jeoloji Yüksek Mühendisi Servet Cevni ise Burdur’da 1914’te 7.1 büyüklüğünde, 1971’te ise 6.2 büyüklüğünde iki önemli sarsıntı meydana geldiğini hatırlatarak, şunları söyledi:
“1971 sarsıntısında 57 kişi ölmüş ve binin üzerinde binanın yıkıldığı yahut hasar gördüğü tespit edilmiş. Bakıldığında bu önemli bir facia. Bu bilinmiyor muydu, biliniyordu. Fay sınırları dünyanın oluşumundan bu yana süregelen şeyler. MÖ 4’üncü ve 5’inci yüzyıllarda zelzelelerle buradaki kimi antik yerleşimlerin yıkıldığı biliniyor. O fay sınırı her vakit oradaymış biz inatla onun üzerinde yapılaşmaya devam etmişiz. İnatla bilimle mevzuya yaklaşmamışız. Nasıl kolayımıza geldiyse o biçimde öngörülmüş. Bunlara ihtimam göstermemeye maalesef devam ediyoruz. 1971 zelzelesinde hasar gören binalardan yüzde 90’ının yapılan araştırmalarda alüvyon yelpazesi üzerinde ve alüvyon çökelleri üzerinde olduğu söyleniyor. Bu hususta yönetmelikler, revizeler, teknolojiye ayak uyduracak gelişmeler var ancak biz hala alüvyon üzerine yeni yapılar inşa etmeye devam ediyoruz.”
‘BU ÇİZGİNİN ORTALAMA 50 YILDA SARSINTI ÜRETME POTANSİYELİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLMELİ’
1914 ve 1971 sarsıntılarının yüzey kırığı oluşturan zelzeleler olduğunu anlatan Servet Cevni, “Bir bölgede geçmişte oluşan zelzeleler gelecekte de tıpkı yerde ve misal büyüklükte sarsıntılar üretebilir. Bu bakımdan Burdur ilimiz yüzey faylanması tehlikesi altındaki vilayetlerimizden biri olarak kıymetlendirilmektedir. Burdur fayının hangi sıklıkta zelzele ürettiği konusunda ise bugüne kadar yapılan kısıtlı sayıdaki çalışmalarla elde edilen datalara dayalı net bir vakit vermek mümkün olmamıştır. Lakin yapılan ölçümlerde fay suratının 6-7 mm/yıl olduğu belirlenmiştir, bu da epey yüksek bir sürat olup, fayın sık zelzele üretebileceği manasına gelmektedir. Bu nedenle canlı fay üzerindeki çalışmaların artırılması gereklidir. Bu bilgiye nazaran takribi olarak değerlendirdiğimizde bu sınırın ortalama 50 yılda bir sarsıntı üretme potansiyeli olduğu düşünülmelidir” diye konuştu.