Bu mahallenin geçimi manda sütü ve kaymağından

Fatih Emrah ERDOĞAN/ BALIKESİR, – BALIKESİR’in Altıeylül ilçesine bağlı kırsal Yakupiye Mahallesi sakinleri, son yıllarda geçimlerin manda üretimiyle sağlamaya başladı. Mahallede yalnızca birkaç ailenin uğraştığı manda yetiştiriciliği, manda sütü ve kaymağına olan talebin artmasıyla bütün köye yayıldı. Manda sütünün kilosu perakende olarak 10-12 liradan, yörenin vazgeçilmez lezzetleri ortasında yer alan manda kaymağının kilosu ise, 100-120 liradan alıcı buluyor. 
Altıeylül ilçesinin kırsal Yakupköy Mahallesi’ndeki ekonomik ömür manda üretiminin artmasıyla değişti. Mahallede yalnızca birkaç ailenin uğraştığı manda yetiştiriciliği, manda kaymağına olan talebin artmasıyla bütün köye yayıldı. Manda yetiştiriciliğiyle birlikte mahalledeki tarım yerlerine de yemlik bitkiler ekilmeye başladı. Mandalarda daha yağlı bir süt elde edilirken, bu nedenle sütten de daha ağır yoğurt ve kaymaklar elde ediliyor. Manda sütünün kilosu da perakende olarak 10 lira ile 12 lira ortasında satışa sunuluyor. Manda yetiştiricileri ekseriyetle kaymak üretimi yaptığı için sütü bulmak da çok kolay olmuyor. Manda kaymağının kilosu da 100-120 lira ortasında satılıyor. 
Dedelerinden kalma manda üretimi mesleğinde ailesinin 4’üncü jenerasyon temsilcisi olan 52 yaşındaki Ali Çırpıcı, şu anda oğlunu dala hazırlarken, bilgi ve birikimlerini de ona aktarıyor. Balıkesir İli Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği’nde lider yardımcılığı vazifesini de sürdüren Ali Çırpıcı, kendisi üzere çocuklarının ve şu anda da torunlarının mandalarının içinde yetiştiğini söyledi. Erkeklerin mandaların bakımlarıyla ilgilendiğini bayanlarında süt sağımına yardım ederken, kaynatma işlerini sürdürdüğünü söyleyen Çırpıcı, Yakupköy Mahallesi’nde 50 hanenin manda yetiştiriciliği yaptığını belirti.
Ali Çırpıcı, “Şu anda oğlum bu işe başladı. Bizler bebekliğimizden itibaren mandaların yanında yetişmiş ve bu işe gönül vermiş bir aileyiz. Balıkesir vilayetinde 2 kırsal mahallede manda üretimi ön plana çıkmakta. Bizim mahallemizde 50 hane şu anda bu işle geçimini sağlıyor” dedi.
2010 yılına kadar Balıkesir’de sonlu sayıda manda bulunduğunu ve az bir üretim olduğunu belirten Çırpıcı, manda birliğinin kurulmasıyla, birçok insanın hayatının da değiştiğini belirtti. Çırpıcı, “Balıkesir’de daha evvel manda yetiştiriciliği birliği yoktu. 2010 yılında, birlik kurulunca piyasaya daha düzgün girmeye ve tanıtımlarla birlikte manda kaymağı başta olmak üzere süt ve yoğurtta talep görmeye başladı. O yıla kadar giderek azalan manda sayısı ise tam bilakis arttı. Bizim mahallemizde 50 hane geçimini bu işle sağlıyor. Şu anda mahallemizde 700’ün üzerinde anaç mandamız var” dedi.
MAHALLENİN TARIMI, MANDALARLA DEĞİŞTİ
Kırsal mahallede 2010 yılına kadar hayvancılıktan çok tarım dalında çalışmalar olduğunu söyleyen Çırpıcı, yüklü olarak domates, biber, pancar ve pamuk üretildiğini anlattı. Manda üreticiliğinin artması sonrasında çiftçilerin eser değiştirdiğini belirten Çırpıcı, “Yaklaşık 10 yıldır mandalara için yem üretimine yönelik mısır ve buğday daha çok ekilmeye başladı. Eserlerin pahasında satılacağı bir pazar oluştu. Balıkesir’de yaklaşık 4 bin anaç manda bulunmakta. Türkiye’de yaklaşık 80 bin olan manda sayısı da devlet desteklemelerini akabinde 200 bin civarını buldu” diye konuştu.
İNEK SÜTÜNDEN 3 KAT DEĞERLİ
Balıkesir genelinde manda sütü genel olarak kaymak üretiminde kullanılıyor. Kaymağın altında kalan süt ile de peynir yapılıyor. Mandanın çok fazla süt vermemesiyle birlikte yağlı bir süte sahip olduğunu söyleyen Çırpıcı, inek sütüne oranla 4 kat daha kıymetli olduğunu belirtti. Çırpıcı, “Balıkesir’de manda sütü yüklü olarak kaymak üretiminde kullanılıyor. Ondan sonra da yoğurt olarak tüketiliyor. Tabi yavaş yavaş çiğ süt olarak da talep görmeye başladı. Manda sütünün yağ oranının yüksek olması nedeniyle daha kalın ve homojen bir kaymak oluşmakta. Manda sütünden yapılan yoğurt da daha sert bir kıvama sahip. İnek sütü
perakende de 3.75-4 lira ortasında satılırken, manda sütünün şu anda perakende fiyatı 10 ile 12 lira ortasında alıcı buluyor. Manda sütünün değerli olmasının sebebi, bir manda ortalama 6-7 litre süt vermekte ve yağ oranı da epeyce yüksektir” dedi.
MANDA KAYMAĞININ HAZIRLANMASI
Ali Çırpıcı manda kaymağının yapılışıyla ilgili şu bilgileri verdi: “Süt sağıldıktan sonra süzülür. Bir tencereye evvel 2 litre su ve akabinde 8 litre süt konarak kaynatılır. Taşma derecesine geldikten sonra ateş söndürülür. Sonra tencerenin üzerine sele koyup, üzerini bezle kapatırız. Bezi 3-4 saat sonra alır, 8 saat daha bekledikten sonra da buzdolabına koyarız. Buzdolabında bekledikten sonra düzgünce katılaşan kaymağın kesme sürecine başlarız. Manda kaymağı bölgemizde en fazla yöresel tatlılarımız olan Balıkesir kaymaklısı, ekmek kadayıfı ortasına konur, höşmerim ve Kemalpaşa tatlısının da üzerine eklenerek servis edilir. Birebir vakitte kahvaltılarda da bal-kaymak yapılıp, başka bir lezzet olarak sunulmaktadır”