Erken yaşta evlenen çocukların ruh sıhhatinin bozulduğunu söyleyen Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Ayten Erdoğan, “18 yaşından evvel evliliklere aile onayıyla bile müsaade vermemek gerekiyor. Mahpus cezası başta olmak üzere önemli cezai yaptırımı olması lazım. Erkenden evliliğin, anne ve baba olmanın sorumluluğunu taşıyamayan çocuklarda travma, kimlik ve kişilik bozukluğu meydana geliyor. Aileler, çocuklarının yaşıtlarıyla flört etmesine müsaade vermelidir. Aksi takdirde küçük yaşta konuttan kaçmalar, evlenmeler meydana geliyor” dedi.
Birleşmiş Milletler Bayan Birimi’nin (UN Women), Türkiye’de erkeklerin çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklere yönelik algı ve tavırlarını ortaya koyan yeni bir rapor yayınladı. Rapor, erkeklerin ve oğlan çocuklarının, davranış değişikliği yaratılmasında, erkek evliliklerin ortadan kaldırılmasında ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında daha güçlü bir rol oynamalarını kolaylaştıracak rehber olmayı amaçlıyor. Rapora nazaran, Türkiye’de erkeklerin yüzde 25’i, kız çocuklarının en fazla 15 yaşına kadar çocuk sayıldığını düşünüyor.
Türkiye’nin farklı kentlerinde yaşayan erkekler ve bayanlarla yürütülen görüşmelerden elde edilen nicel ve nitel bilgilere dayanan rapor, Türkiye’de çocukluk ve yetişkinlik, evlilik yaşı ve uygulamaları, aile ve bağlantılar, kişisellik, toplumsal cinsiyet eşitliği, cinsiyet normları ile erken ve zorla evlilik üzere kavramlara dair algı ve tavırları haritalandırıyor.
Raporun öne çıkan başlıkları şöyle:
“Erkeklerin yüzde 10’u ergenliğe giren kız çocuklarının evliliğe hazır olduğunu düşünürken, sırf yüzde 2.5’i bunun oğlan çocukları için geçerli olduğunu düşünüyor. İştirakçilerin yüzde 18.1’i erken ve zorla evliliğin bir cezası olmaması gerektiğini düşünüyor.
Bir kız çocuğu için evlilik kararı alırken son kelamın baba ve annede olduğunu söyleyenler yüzde 27.9 iken oğlan çocuğu için bu oran yüzde 23.8. Erken ve zorla evliliğe şahit olduğunda ‘dogru bulmuyorum fakat bununla ilgilenecek kişi ben değilim’ diyenlerin oranı yüzde 36.8.
İştirakçiler ortasında annesinin çocuk yaşta evlendiğini söyleyenlerin oranı yüzde 26.7 iken babasının çocuk yaşta evlendiğini söyleyenlerin oranı yüzde 7.18. Erken ve zorla evlilik nedeniyle okula devam edemeyen kız çocuğu oranı yüzde 19 iken, oğlan çocuklarında bu oran yüzde 10.5. Evli iştirakçilerin yüzde 18’i akraba evliliği yaptığını belirtiyor.”
Raporda iştirakçilerin erken yaşta evlilikle ilgili görüşlerine de yer verildi. Görüşlerden kimileri ise şöyle:
“Örneğin ben 17 yaşıma geldiğimde, zati benimki zarurî bir evlilik oldu, istemediğim halde. İşte sen büyümüşsün, adam olmuşsun, evlenmen gerekiyor. Esasen burada hani aşikâr bir, 17 yaşına geldiğinde direkt evlenirler. Hani adam olduğun için. Ben zarurî bir evlilik yaptım ve hala büyüdüğümü fark etmemişim.
“Kadın 35 yaşına basarken kimse onu istemez.
“Ama erkek ve bayan ortasındaki farklılıklar var. Bayan genç yaşta evlenmezse, evlenme talihi azalır.
“Benim amcamın kızı, 15 yaşında evlendi, 16 yaşında anne oldu. Kendisi annelik yapmıyor çocuklarına, yengem tarafından çocuk büyütülüyor …O yüzden kendilerini büyütürlerken çocuklarını büyütüyorlar. Her şey yarım kalmış oluyor, eksik kalmış oluyor. Ezilmiş oluyorlar.
“Şimdi benim eşim 14 yaşındaydı, amcamın kızıydı, ortamızda 8 yaş fark var, askerliği bitirmiştim bir yıl sonra evlendim. Kıymetli olan ahlakıydı, her şeyini beğenerek, geleceğe dönük, onunla evlendim. Kızım 22 yaşında evlendi. Onu da amcasının oğluna verdim.”
Raporun sonuçları pahalandıran Gelişim Üniversitesi’nden Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Ayten Erdoğan, Türkiye’nin kimi bölgelerinde akraba evliliği üzere erken yaşta evliliğin de olağan karşılandığını lisana getirdi.
ERKEN EVLENENLER ÇOCUĞUN SORUMLULUĞUNU KALDIRAMIYOR
Erken yaşta evliliğin, çocuklar ve onların dünyaya getireceği çocuklar açısından çok sakıncalı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Erdoğan, “Çünkü 14,15, 16 yaşındaki çocuklar, anne ve baba olduğundaki gelişmiş ülkeler bu mevzuda çok dert yaşamıştı. Binlerce çocuk, evlat sahibi olmanın sorumluluğunu kaldıramadığı için bebeklerini terk etmişti. Ergenler, hayatlarındaki bireyden bir müddet sonra sıkılıyor, evliliği bir anda bitirebiliyor” dedi.
“ERKEN YAŞTA CİNSEL TECRÜBE ÇOCUĞUN RUH SIHHATİNİ BOZUYOR”
Erken yaşta evlenenlerde yaşanan cinselliğin travma tesiri yarattığına dikkat çeken Prof. Dr. Erdoğan, “Çocuğun ruh sıhhatini derinden yaralar, bu durum onu kişilik, kimlik bozukluğu üzere her türlü ruhsal soruna açık hale getirir. Daha küçük bir yerde yaşayan hastalarımdan biri 15 yaşında, internet üzerinden tanıştığı 28 yaşında bir adama kaçmış. Ailesi de yapılması gerekenleri danışmak için çocuğu bana getirdi. Kız çocuğu bana ‘köyümüzde herkes o yaşta evleniyor, yaptığım olağandışı bir şey değil. Hatta annem de benim yaşımda evlenmiş’ dedi. Annesi ile görüştüğümde kızının söylediklerini doğruladı, dehşetli bir durum. Kız çocuğu yöresine uygun davranmış” diye konuştu.
CEZAİ YAPTIRIM OLMALI
18 yaş altındaki bireyi evlilik yahut cinsel gayeli kullanana önemli cezai yaptırımlar olması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Ayten Erdoğan, “Hapis cezası da getirilmelidir. 18 yaşından küçük çocukların evlenmesine müsaade verilmemelidir. Ülkemizde 16 yaşını bitiren anne ve babasının müsaadesiyle evlenebiliyor. Mahkemeler bize, çocuk evlenebilir mi? Ruh sıhhati buna uygun mu, değil mi? Biz bu sorudan çok rahatsızız. Bize nazaran, hiç kimse 18 yaşından evvel evliliğe hazır değil. O yüzden rapora ‘şu anda ruhsal hastalığı yok’ yazıp, geçiştiriyoruz. Asla ‘evlenebilir’ diye yazmıyoruz” tabirlerini kullandı.
AİLELER ÇOCUKLARININ FLÖRT ETMESİNE MÜSAADE VERMELİ
Bu yaşlarda flörtlerin yaşanabileceğini belirten Prof. Dr. Erdoğan, “Aynı yaştaki ergenler, el ele tutuşma, yan yana oturma üzere flört edebilir. Aileler, ergen çocuklarının flört etmesine müsaade vermeyince, bu şahıslar karşı cinsel yakınlaşmanın yalnızca evlilikle olacağını düşünüyor. Bundan ötürü da erken yaşta kaçma, evlilik üzere durumlar yaşanıyor. Anne ve babaların, ergenlik devrinde çocuklarının yaşıtlarıyla kendi denetimlerinde flört etmelerine müsaade vermesi, kaçıp evlenmelerini engelleyecektir. Toplumda büyümeden flört etmek reddediliyor, bu türlü bir yasaklama var fakat bu kızlarımızın erken yaşta kaçmasına neden oluyor” dedi.
