Esma MURAT- Hüseyin ÇAKMAK- İSTANBUL, – YILDIZ Teknik Üniversitesi etraf mühendisliği kısmından öğretim vazifelilerinin bir yıl süren çalışması sonucunda, İstanbul Boğazı’nda bir kilometrekarede 60 bin adet gözle görülemeyen fakat deniz canlıları ve insan sıhhati için tehlikeli plastik atık olduğu belirlendi. KHA, İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi’ne ilişkin RV YUNUS-S gemisiyle yapılan çalışmayı görüntüledi. Araştırma grubunda yer alan Prof. Dr. Güleda Engin, “Mikroplastik kirliliğinin müsilaj üzere patlak vermesini mi bekliyoruz? Acil önemli önlemlerin alınması lazım” dedi.
Türkiye’nin gündemine oturan müsilaj dikkatleri Marmara Denizi’ne çevirirken, Yıldız Teknik Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı öğretim vazifelilerinin bir yıl boyunca yaptığı çalışma, İstanbul Boğazı’ndaki mikroplastik kirliliğinde gelinen noktayı ortaya çıkardı. Araştırmada kullanılan İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi’ne ilişkin RV YUNUS-S gemisinden çekilen imgeler, tehlikenin boyutunu gözler önüne serdi. Çalışma için denizin tabanından ve yüzeyinden örnekler alındı. Alınan örnekler geminin güvertesinde oluşturulan yerde ayrıştırıldı ve laboratuvar ortamında tek tek incelendi.
“HALİÇ, MİKROPLASTİK ALARMI VERİYOR”
Elde ettikleri sonuçların çok tehlikeli olduğunu söyleyen İnşaat Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısım Başkanı Prof. Dr. Güleda Engin, “Bu proje fikri Brezilya’ya bir sempozyuma katıldığımda ortaya çıktı. Orada Alman bir hoca, mikroplastik kirliliğine dikkat çekmişti. Biz de İstanbul’la geldiğimizde incelemeler yaptık ve Türkiye’de bu mevzuda çok kısıtlı çalışmaların olduğunu fark ettik. Ön çalışmalarımızı yaptıktan sonra TÜBİTAK Projesi’ne müracaat ettik ve projemiz kabul edildi. Artık İstanbul’u çevreleyen denizlerimizde deniz suyu yüzeyinde, su kolonlarında ve deniz tabanındaki çamurda mikroplastik kirliliğini araştırıyoruz. Çalışmamız toplam iki yıl devam edecek. Şu an bir yılımızı tamamladık. Bu vakte kadar çıkan sonuçlar çok yeterli değil. Bilhassa Haliç’te, atık su derin deniz deşarjının yapıldığı noktalarda, marinalarda ve iskelelerde çok önemli halde mikroplastik kirlilikler tespit ettik” dedi.
MİKROPLASTİKLER BALIK TÜKETİMİ İLE İNSAN BEDENİNE GİRİYOR
Mikroplastiklerin öncelikle deniz canlılarına sonrasında insanlara ziyan verdiğini kaydeden Prof. Dr. Engin, “Müsilaja neden olan planktonlardan tutun da balıklara kadar ziyan veriyor. Besin zincir yoluyla da bu mikroplastikler balıklardan insanlara ulaşıyor. Tıpkı vakitte bu mikroplastikler balıkların bedenlerinde bulunan çeşitli organlarda birikim gösterdiği için balıklar çok büyük ziyan görüyor. Ancak asıl görülmeyen en büyük ziyan ise, bu mikroplastiklerin üzerine ağır metaller üzere toksik hususların birikmesi. Bu hususlar balık tüketimi ile insanlara ulaşıyor” diye konuştu.
“DENİZ KENARLARI MİKROPLASTİKLERLE KAPLI OLACAK”
Prof. Dr. Engin, kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Mikroplastikleri de son dakikaya kadar bekleyip, müsilaj üzere patlak vermesini mi bekleyeceğiz? Acil önemli önlemlerin alınması lazım. İskelelerin kenarında bu mikroplastikleri gözle görebiliyoruz. Kimi noktalarda kilometrekare başına 60 bin adet mikroplastik buluyoruz. Bu mikroplastikler gözle görülebiliyor. Lakin bu biçimde devam ederse 2050 yılına geldiğimizde tahminen müsilaj üzere denizlerin kenarları mikroplastiklerle kaplı olacak.”
“KAĞITHANE VE ALİBEYKÖY DERELERİNİN TAŞIDIĞI PLASTİKLER YOĞUN”
Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hanife Sarı Erkan da “İstanbul Boğazı’nda endüstriyel ve toplumsal aktivitelerin sebep olduğu mikroplastik kirliliğini tespit ediyoruz. İstanbul’un tüm kıyılarında araştırmalar yapıyoruz. Yaklaşık 48 tane istasyonumuz var. İskeleler, marinalar, denize dökülen akarsular, atıksu derin deşarjı yapılan noktalardan numuneler alıyoruz. Bu vakte kadar İstanbul Boğazı’nın mikroplastiklerce çok fazla kirlendiğini tespit ettik. Bilhassa de Boğaz çizgisine kıyasla Kadıköy, Tuzla ve Silivri Yenikapı çizgisinde daha az plastik kirliliği olduğunu söyleyebiliriz. Fakat Haliç mikroplastik manasında çok önemli bir alarm veriyor. Haliç’e dökülen Kağıthane ve Alibeyköy derelerinin taşıdığı plastikler, çok ağır durumda” tabirlerini kullandı.
“DENİZLERİMİZ PLASTİK ÇORBASI HALİNE GELEBİLİR”
Mikroplastiklerinin tesirinin makro seviyede olduğunu söyleyen Doç. Dr. Erkan, şunları söyledi:
“Önümüzdeki yıllarda, denizlerde, balıklardan daha çok mikroplastiklerin olacağı ön görüyoruz. Zira katlanarak giden bir artış var. Bizlere düşen vazife ise kullandığımız plastik eserlerini azaltmak. Plastik çatal, kaşıklar ve pipetleri mümkün olduğunca hayatımızdan çıkarmalıyız. Örneğin yüz temizleme jellerinde bile mikro boncuklar var. Satın aldığımız eserlerin içeriğine bakmalıyız. Bu süreçte endüstriyel kuruluşlara da çok fazla iş düşüyor. Bu kuruluşlar atık sularını mümkün olduğunca ayrıştırarak, bertaraf etmeli. İsmi mikro olmasına karşın tesirlerinin makro boyutlarına ulaşacağını iddia ediyoruz. Mikroplastikleri küçük olduğu için şu an deniz yüzeyinde göremiyor olabiliriz. Fakat aldığımız bir balığın içini temizlerken mikroplastiklerle karşılaşabiliriz. Gerekli tedbirler alınmazsa denizlerimiz plastik çorbası haline gelebilir.”
()
