İSTANBUL , – Koronavirüs salgını nedeniyle meskene kapanan birçok kişi ‘beden algısı ile ilgili ruhsal zorluklar yaşamaya ve bu durum ile çaba etmeye başladı. Yurt dışında yetişkinler üzerinde yapılan araştırmalarda pandemik hayat nedeniyle duygusal yemenin arttığı ve istenmeyen kilo değişiklikleri yaşandığı görüldü. Vücut algısı derdini yönetebilmek için yapılabilecekler olduğunu söyleyen Psikiyatrist Dr. Alişan Burak Yaşar, tavsiyelerde bulundu.
Pandemi gerilimi, birçok insanın hem fizikî hem de zihinsel sıhhatine ziyanlı olabilecek öteki başa çıkma sistemlerine yönelmelerine neden oldu. Yurt dışında, yetişkinlerle yapılan çalışmalara bakıldığında Avustralya Ulusal Sıhhat ve Tıbbi Araştırma Kurulu takviyeli COLLATE projesi ile Avustralya’da 5 bin 469 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, iştirakçilerin yüzde 35’inde pandemik hayat nedeniyle tıkınırcasına yemenin arttığı yahut kısa müddette çok ölçüde yemek yediği kaydedildi. İtalya Sıhhat Bakanlığı’nın 2 basamakta 365 yetişkin üzerinde gerçekleştirdiği diğer bir anket çalışmasında ise, iştirakçilerin yüzde 25.7’sinde karantina müddetince duygusal yeme arttığı verisi paylaşıldı.
ABD’de şubat ayında The Harris Poll tarafından yürütülen en son anket ise 3 bin yetişkinle yapıldı. Sonucuna nazaran iştirakçilerin yüzde 61’i pandeminin başlangıcından bu yana istenmeyen kilo değişiklikleri yaşadığını tabir etmiş. Bahisle ilgili değerlendirmelerde bulunan İstanbul Gelişim Üniversitesi’nden Psikiyatrist Dr. Alişan Burak Yaşar, koronavirüs periyodunda şahıslarda gerilimle bağlantılı olarak pek çok ruhsal bozuklukta olduğu üzere vücut algısı ile ilgili zorlanmaların da değiştiğine dikkat çekti.
VÜCUT ALGISI BOZUKLUĞU İLE İLGİLİ PEK ÇOK HASTALIK VAR
Vücut algısı bozukluğu ile ilgili pek çok hastalık olduğunu belirten Dr. Yaşar “Yeme bozukluğu kümesine giren anoreksia nevroza ve bulimia nevroza üzere hastalıklarda bireyler, zayıf olmalarına yahut vücut kitle endeksine nazaran sağlıklı ortalamaların altında kalmalarına karşın kendilerini çok kilolu görme, kendilerini beğenmeme ve aynaya baktıklarında ‘daha çok kilo vermeliyim’ tarafında fikirlerle bozulabiliyorlar. Bazen çok ağır spor yapmak, yemekten içmekten kesmek ya da kendini kusturmaya çalışmaya kadar da gidebiliyor bu durum. Bu çeşit durumlarda çeşitli tedavi yolları var” dedi.
“İnsanoğlu neye dikkat ederse, beyninin o kıvrımları daha fazla çalışıyor. Bu hem öbür insan bağlarında hem de beynimizin dikkat filtresiyle dış dünyayı nasıl algıladığımızla ilgili” diyen Dr. Yaşar, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Neye bakarsak orayı daha ince görüyoruz. Zihin mecburen başka tarafları görmezden geliyor ve geride bırakıyor. Bilhassa pandemide beşerler konutlarda, kısıtlı alanlarda ve yüz yüze bağlantının azaldığı bir süreçte hayat sürdürdüğü için ister istemez dikkatleri daha çok kendiyle ilgili, vücutlarıyla ilgili olmaya başladı. İçsel noktalara odaklandılar. Bunun olumlu yanları olabildiği üzere gerilimli yanları da oldu. Gerilim olunca da gerilimin de artmasıyla bu tıp dertlerin ve ruhsal bozuklukla ilgili belirtiler de artmakta. Şunu biliyoruz; gerilim arttıkça, bizim psikiyatrik sendrom dediğimiz pek çok hastalıkta alevlenme pek olağan.”
VÜCUT ALGISI TELAŞINI DİREKTÖRÜN YOLLARI
Bireye düzgün gelen beşerlerle irtibat kurmasının düzgün bir iyileştirci strateji olduğunun altını çizen Dr. Yaşar, “Bu cins durumlarda, geniş bilimsel art plana bakınca bile özetle sunu söyleyebiliriz: İnsan insanın ilacıdır! İnsan, insanı güzelleştirir. Münasebetiyle, olabildiğince bize düzgün gelen beşerlerle daha çok sohbet etmek, onlarla daha çok gülümsemek, daha çok haberleşmek düzgün olacaktır. Birtakım psikoterapi metotlarının uygulamalarında dikkat eğitimleri verilir. Bazen bir kayısıyı yeme anına odaklanma eğitimleri verilir, 5-10 dakika boyunca kayısının ağızdaki geçiş sürecine dikkat edecek biçimde bir uygulama yapılır. Bu yolla dikkat ve anda kalma alıştırmaları uygulanır. Bu, anda kalmaktır. Kendini olana, o anki algılarımıza verebilmek… Vücudumuz hareket ederken de yaptığı birçok iş var. Biz bunların büyük kısmını fark etmeyiz. Hasebiyle anda tüm olanlara dikkat edebilmek, beynin o kıvrımlarını da diyelim, çalıştıracağı için bizi korku uyandıran fikirlere biraz uzaklık almamıza, anda kalarak duyularımıza da yer açmak ve onları fark etme imkanı sağlayacaktır. Dikkatimizi nereye verdiğimizle ilgili biraz daha dikkat etmek gerekli” tabirlerini kullandı.
Spor ve meditasyon üzere aktivitelerin de korku idaresi için değerli olduğunu söyleyen Dr. Yaşar, “Bugün birtakım spor cinsleri, korkuyu yönetebilmek için çok değerli. Meditasyon, yoga uygulamalarında da anda kalıp, dikkati kaydırabilme ve genişletebilme maharetimizi geliştiriyoruz. Hafif durumlarda bu üzere günlük destekleyici aktiviteleri, orta ağır durumlarda psikoterapi yahut ilaç tedavisi üzere çeşitli psikiyatrik tedavileri önerebiliyoruz. Daha kolaya indirgersek, bize düzgün gelen etrafla daha çok dikkat etmek ve buna vakit ayırmak hafif ruhsal zorlanmalarda çok değerli. Bu da tekrar de güç bir iş tabii” diye konuştu.
İNSANI UYGUNLAŞTIRAN EN DEĞERLİ ŞEY DAYANIŞMA
Pek çok psikopatoloji içinde vücut algısı bozukluğunun ve toplumda pandemiyle birlikte depresyon oranlarının arttığına dikkat çeken Dr. Yaşar, “Travmatik gerilim oranları, korku bozuklukları arttı. Gerilim artınca, bütün psikopatolojiler alevlenebiliyor ya da sıfırdan ortaya çıkabiliyor. Yani kişinin, daha evvelce var olan ve güzelleştirilen bir hastalığı varsa, yine alevlenebiliyor. Ya da tabanda var lakin ortada bir hastalık yoksa ortaya çıkıyor. Hasebiyle pandemi periyodundaki gerilim, herkesi ruhsal zorluklar için daha hassas bir yere getirdi. Ruhsal bir pandemi oluştu. İnsanı düzgünleştiren en kıymetli şeylerden biri, dayanışma. Birlikte oluş, umut ve hayatın içerisinde birlikte bir şeyler yapabilmek. Bilhassa son aşı muştularıyla birlikte bu evreye geliyoruz üzere görünüyor. Zira aşı oranları gitgide artıyor. Münasebetiyle burada da bir güzelleşme bekliyoruz artık” diyerek kelamlarını noktaladı.
