‘Arkeolojik yapıtların yalnızca yüzde 10’u müzelerde sergileniyor’

KÜLTÜR Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, 2020 itibarıyla envantere kayıtlı eser sayısının 3,5 milyona yakın olduğunu söyledi. Müzelere kayıtlı yapıtların yüzde 90’ının depolarda koruma edildiğini belirten Coşkun, sergilenen yapıtların ise sadece yüzde 10 olduğunu kaydetti.
Yahya Coşkun, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan 504 müzenin; arkeoloji ve etnografya, tarih, tematik, kent, anıt müzeler ile kıymetli ve ünlü şahıslara ilişkin konut müzeler olarak çeşitlilik gösterdiğini söyledi. Coşkun, kültürel mirasın korunması, nesillere aktarılması, kültürel sürdürülebilirlik ve müşterek bellek inşasının olmazsa olmazının müzeler olduğunu belirtti. 2002 yılında 183 müze ve bağlı ünite ile 130 düzenlenmiş ören yeri sayısının 2021’de 204’e yükseldiğini kaydeden Coşkun, bakanlık kontrolünde olan özel müze sayısının 2005’te 94 iken 2021’de 300 olduğunu açıkladı.
‘ANADOLU, MÜZE ÜLKE’
Anadolu’nun, dünyanın en kadim topraklarından olduğunu vurgulayan Genel Müdür Yardımcısı Coşkun, “Dünyanın en nitelikli, en özel buluntularına konut sahipliği yaptığımız kuşku götürmez gerçek fakat bizim müzecilik kültürümüz ve arkeolojik çalışmalarımız biraz geç başlamıştır” diye konuştu. 
Anadolu’nun ‘müze ülke’ olduğunu lisana getiren Coşkun, “Türkiye, taşınmaz hoşluklar ülkesi. Hangi sayıya ulaşırsak ulaşalım eksik görülebilir lakin artık her yıl çok nitelikli yeni müzeler açıyoruz. Açtığımız müzeler, dünya devleriyle yarışıyor, mükafatlar alıyor” dedi.
‘KAYITLI ESER SAYISI 3,5 MİLYONA YAKIN’
Müzelere her yıl arkeolojik hafriyatlarda çıkan, hibe edilen, vatandaş tarafından yapılan ihbarlarla çıkarılan binlerce eser geldiğini anlatan Yahya Coşkun, müze müdürlüklerine kazandırılan yapıtlara ait mevzuat doğrultusunda tespit ve tescil çalışmaları yapıldıktan sonra kayıt süreçlerinin gerçekleştirildiğini söyledi. Yapıtların, bu süreçlerin akabinde müzelerde gerekli müdafaa şartları oluşturularak koruma altına alındığını belirten Coşkun, “Müze müdürlükleri envanterine kayıtlı eser sayısı, 2020 yıl sonu itibarıyla 3,5 milyona yakın” diye konuştu. 
‘DEPO MÜZELER İÇİN ÇALIŞIYORUZ’
Tüm dünya ülkelerinde olduğu üzere Türkiye’de de yapıtların yüzde 90’ının müzelerde koruma edildiğini, yüzde 10’unun ise sergilendiğini belirten Coşkun, “Bu yüzden depo müzeler oluşturmak ve depolardaki yapıtlarımızı de herkese gösterebilmek için çalışıyoruz” dedi.
Depolarda duran yapıtları görmenin herkesin hakkı olduğunu kaydeden Coşkun, “Ancak şunu unutmamak lazım; müzelerin tek misyonu yapıtların sergilenmesi değildir. Kültür varlıklarının korunması, onarım ve konservasyonlarının yapılması, bilimsel olarak kıymetlendirilmesi, bilimsel çalışmalara kaynak ve yer hazırlaması, eğitimler yapılması ve farkındalık oluşturulması da değerli görevlerindendir” diye konuştu. 
EN AĞIR VİLAYET İSTANBUL
Yahya Coşkun, depolarındaki eser sayılarına nazaran en ağır birinci 5 müzenin; İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü, Gaziantep Müzesi Müdürlüğü, İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü ve Şanlıurfa Müzesi Müdürlüğü olduğunu kaydetti.
DÜNYANIN EN NİTELİKLİ NEOLİTİK MÜZESİ
Geleneksel kurumlar olan müzelerin artık çağı yakalayan, öncü teşebbüslerde bulunan, yenilikleri takip eden, yeni sunum biçimleri üreten kurumlar olduğunu anlatan Yahya Coşkun, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nin dünyanın en nitelikli neolitik müzesi olduğunu hatırlattı. Troya Müzesi’nin en özel müzelerden olduğunu belirten Coşkun, “İstanbul Arkeoloji Müzelerimiz, yeni teşhiriyle en eski müzemiz olmanın yanında en yenilikçi müzemiz oldu. Her bir müzemizi daima daha ileri düzeye ulaştırmak için çabalıyoruz. Yeni stant ve sunum biçimleri, dijital kullanımları, hologramlar, canlandırmalar ve gibisi çok çalışmamız var. Günü geldikçe çok hoş ve özel çalışmalarımızı en düzgün biçimde kamuoyuyla paylaşacağız” dedi.
PANDEMİ NEDENİYLE MÜZE VE ÖREN YERLERİ 74 GÜN KAPALI KALDI 
Müze ve ören yerlerinin 2004 yılında toplam 13 milyon 15 bin 486 kişi tarafından ziyaret edildiğini, 2019’da ise toplam 35 milyon 48 bin 417 ziyaretçisiyle tarihinin en yüksek ziyaretçi düzeyine ulaştığını belirtti. Koronavirüs salgınına karşı alınan önlemler kapsamında 19 Mart 2020’den itibaren müze ve ören yerlerinin 74 gün müddetle ziyarete kapatıldığını hatırlatan Coşkun, “Ziyaretçi sayısı düştü. 2020 yılında müze ve örenyerlerimiz pandemiye karşın 8 milyon 918 bin 950 kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Ayrıyeten bu esnada hayata geçirdiğimiz ‘sanalmuze.gov.tr’ adresi de 15 milyona yakın sanal ziyaretçi ağırlamıştır” diye konuştu. 
2019’DA EN ÇOK ZİYARET EDİLEN 10 MÜZE
Genel Müdür Yardımcısı Coşkun, 2019’da ziyaretçi rekoru kıran birinci 10 müzeyi ise şöyle sıraladı: 
“3 milyon 464 bin 155 ziyaretçi ile Mevlana Müzesi, 592 bin 727 ziyaretçi ile Hacıbektaş Müzesi, 515 bin 309 ziyaretçi ile Cumhuriyet Müzesi, 427 bin 643 ziyaretçi ile İstanbul Arkeoloji Müzesi, 384 bin 893 ziyaretçi ile Aziz (St) Nikolaos Anıt Müzesi, 367 bin 395 ziyaretçi ile Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi, 345 bin 760 ziyaretçi ile Sivas Atatürk ve Kongre Müzesi, 327 bin 695 ziyaretçi ile Anadolu Medeniyetleri Müzesi, 305 bin 629 ziyaretçi ile Cahit Sıtkı Tarancı Konutu Kültür Müzesi ve 250 bin 865 ziyaretçi ile Şanlıurfa Müzesi.”