Çölleri ve dağları aşan kocagöz, Suudi avcının kurbanı oldu

ARAS Irmağı Kuş Cenneti’nden yola çıkıp, dünyada birinci sefer sonbahar göçü uydu vericisiyle takip edilen bir kıyı kuşu tipi olan kocagöz, çölleri ve dağları aşıp 2 bin 416 kilometre uçtuktan sonra, Suudi Arabistan’da doğanla avlanan bir avcının kurbanı oldu. KuzeyDoğa Derneği Başkanı Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, “Teknoloji ve bilim insanlarının iş birliğiyle akıbetini öğrenerek vericimizi geri aldık. Maalesef bu üzücü bir öykü lakin öte yandan Türkiye’de birinci sefer bir kocagöz kuşunun göçü takip edildi. Ayrıyeten dünyada da bu cinsin sonbahar göçü birinci sefer takip edilmiş oldu” diye konuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı, Iğdır Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Müdürlüğü, Utah, Koç ve Iğdır üniversiteleri iş birliğiyle gerçekleştirilen proje kapsamında, Aras Irmağı kıyısında üreyen ve Türkiye’de çok nadir görülen kocagöze, KuzeyDoğa Derneği grubundan Michael Ford ve Kayahan Ağırkaya tarafından 2 Ekim 2019 tarihinde 10 gramlık uydu vericisi takıldı. Verici takıldıktan sonra üç hafta Aras Irmağı Kuş Cenneti sulak alanında beslenerek göç için yağ depolayan kocagöz, 24 Ekim’de güneye göçe başladı.
TUTSAK DOĞANLA AVLANDI
Utah ve Koç üniversiteleri öğretim üyesi ve KuzeyDoğa Derneği Önderi Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, kocagözün Türkiye’de nadir görülen ve çoğunlukla gececi bir kıyı kuşu tipi olduğunu söyledi. Prof. Dr. Şekercioğlu, “Halkalayıp, birinci sefer verici taktık. Biz bu kuşun ne kadar göç edeceğini merak ediyorduk. Yaklaşık 5 haftada 2 bin 416 kilometre uçtu. Bunun 2 bin 141 kilometresi, 2 haftalık göçü esnasında, yalnızca 53 saatte gerçekleşti. Göçü esnasında çölleri ve 3172 metre yüksekliğindeki bir dağı aştı. Irak, İran, Suudi Arabistan üzere kurak ülkeleri geçtikten sonra, maalesef Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz kıyısında, doğanla avlanan bir avcı tarafından öldürüldü. Çok üzüldük” dedi.
YAKALANDIĞINDA CANLIYMIŞ
Bu olayın göçmen kuşların karşılaştıkları zorlukları çok yeterli gösterdiğine işaret eden Prof. Dr. Şekercioğlu, “Sulak alanları tercih eden bir kuş olmasına karşın çölleri geçti, Afrika’ya gerçek binlerce kilometre yol kat etti. Biz buna sevinirken, tutsak ettiği doğanıyla avlanan bir avcı tarafından maalesef bu kuş yakalandı. Kocagöz yakalandığında canlıymış, elimize kuşun canlı görüntüsü geçti. Fakat avcı doğan kuşa ziyan verdi ve öldü” diye konuştu.
TÜRK MÜHENDİS VERİCİYİ GETİRDİ
Kuşun son durumunu öğrenmek için Suudi Arabistan’daki meslektaşlarıyla irtibata geçtiklerini anlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, daha sonra bölgenin çok yakınında bir Türk şirketin varlık gösterdiğini öğrendiklerini, bu şirket çalışanı bir Türk mühendisin gidip vericiyi teslim aldığını aktardı. Prof. Dr. Şekercioğlu, Türk mühendisin Türkiye’ye geldiğinde de vericiyi KuzeyDoğa Derneği’ne teslim ettiğini söyledi.
DÜNYADA BİRİNCİYDİ
Ufacık bir kuşu Aras Irmağı Kuş Cenneti’nin Üst Çıyrıklı köyünden Suudi Arabistan’da Kızıldeniz kıyısındaki bir kulübeye kadar takip ettiklerini kaydeden Prof. Dr. Şekercioğlu, “Teknoloji ve bilim insanlarının iş birliğiyle akıbetini öğrenerek vericimizi geri aldık. Maalesef bu üzücü bir öykü lakin öte yandan Türkiye’de birinci kere bir kocagöz kuşunun göçü takip edildi. Ayrıyeten dünyada da bu çeşidin sonbahar göçü birinci sefer takip edilmiş oldu” diye konuştu.
AVCILIK BÜYÜK TEHDİT
Daha evvel uydu vericileri ve jeolokatör aygıtlarıyla Aras Irmağı Kuş Cenneti’nden Doğu Afrika’ya küçük akbaba ve büyük kamışçın takip ettiklerini hatırlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, “Bu kocagözün de kışı Doğu Afrika’da geçireceğini iddia etmiştik. Fakat en azından oraya kadar gittiğini biliyoruz. Türkiye’nin uydu vericisiyle takip edilen birinci kocagözün Suudi Arabistan’da bir doğancı tarafından öldürülmesi, avcılığın bölgedeki göçmen kuşlar için ne kadar büyük bir tehdit olduğunun çok çarpıcı bir örneği oldu. 2 bin 141 kilometre uçarak İran, Irak, Suudi Arabistan üzere kurak ülkeleri ve kuvvetli çölleri geçebildi, lakin Ortadoğu’da çok yaygın olan kuş avcılığından kaçamadı” dedi.
YILDA 3.2 MİLYON KUŞ AVLANIYOR
Prof. Dr. Şekercioğlu, Türkiye ve etrafında kuşların karşı karşıya olduğu büyük avcılık tehdidine ait de şu bilgileri ortaya koydu:
“Arabistan Yarımadası, İran, Irak ve Türkiye’de, her yıl 413 kuş çeşidinden yaklaşık 3.2 milyon kuşun beşerler tarafından öldürüldüğü varsayım ediliyor. Yalnızca Türkiye’de bu sayının 100 bin ila 1 milyon ortasında olduğu düşünülüyor ki, ben milyonlarca olduğu kanaatindeyim. Arabistan Yarımadası’nda her yıl 700 ila 2 bin 300 kocagözün beşerler tarafından avlandığı varsayım ediliyor. Kocagöz, Suudi Arabistan’da doğanla en çok avlanan ikinci cins. Bu uydu takip araştırmamızla, hiç istemeden de olsa, kocagözlerin göçleri esnasında karşılaştığı en kıymetli tehditlerden olan doğanlarla avcılığın ziyanlarını maalesef somut olarak görmüş olduk.”
125 BİNDEN FAZLA KUŞA HALKA
Prof. Dr. Şekercioğlu, Kars-Iğdır hududunda yer alan ve Türkiye’nin doğu yarısında en çok kuş tipi kaydedilmiş alan olan Aras Irmağı Kuş Cenneti’nde 125 binden fazla kuşa halka takıp, 302 kuş cinsini kaydettiklerini kelamlarına ekledi.