Gül KABA-Ömer HASAR/İSTANBUL, – Sosyolog Prof. Dr. Nilüfer Narlı ile Psikolog Prof. Dr. Bilge Uzun, TÜİK’in açıkladığı ‘istatistiklerle aile’ datalarını kıymetlendirdi. Bilhassa ekonomik özgürlüğü olan beyaz yakalıların tek yaşamayı tercih ettiğini söyleyen Prof. Dr. Narlı, kentleşmenin yalnız yaşama isteğini artırdığına dikkat çekti. Pandeminin şahıslar üzerindeki olumsuz tesirine dikkat çeken Prof. Dr. Uzun ise “Kişiler içine döndü, aileler ile çocukların istekleri çatıştı. Yalnız yaşama isteğinin altında toplumsal medyayı ağır kullanma da yatıyor. Gençler yakında konuşmayı unutacak, tedbir almak lazım” dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 6 Mart’ta ‘İstatistiklerle Aile’ datalarını açıklamıştı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran tek yaşayanların sayısı artışa geçerken hanehalkı büyüklüğü en yüksek vilayet Şırnak oldu. Gümüşhane’de tek yaşayanların sayısı yükseldi.
Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek 2020 yılında 3,30 bireye düştüğü görüldü. Evlenme istatistikleri sonuçlarına nazaran, 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9’unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda daima düşüş göstererek 2015 yılında yüzde 4,8, 2020 yılında ise yüzde 3,8 olduğu görüldü.
EN KIYMETLİ ETKEN: KENTLEŞME
Bahçeşehir Üniversitesi’nden Sosyolog Prof. Dr. Nilüfer Narlı ile Psikolog Prof. Dr. Bilge Uzun, çalışmanın sonuçlarının kıymetli olduğunun altını çizdi. Ailelere ve yetkililere kıymetli misyonlar düştüğünü söyleyen uzmanlar, dijitalleşmenin insan hayatına tesirine dikkat çekti.
Kentleşmeyle yalnız yaşayan insanların sayısında artış olduğunu söyleyen Prof. Dr. Narlı, “Kentleşme yeni bir olgu değil 1950’lerde başladı fakat o vakit göç edenler aileleriyle, akrabalarıyla gelip, yaşıyordu. Bilhassa köyden gelen aileler akraba evliliklerini de devam ettiriyordu. Türkiye’de son 20 yıldaki jenerasyon, ailelerine nazaran en az iki kuşak kentli beşerler. Kentin toplumsal dinamikleri ile onların dünya görüşleri, hayat stilleri şekillenmeye başladı” diye konuştu.
BEYAZ YAKALILAR TEK BAŞINA YAŞAMAK İSTİYOR
Dijitalleşmenin kimlikleri değiştirdiğini belirten Prof. Dr. Narlı, “Özellikle kentlerde yaşayan bayan, erkek fark etmez beyaz yakalılar, uygun bir ekonomik yararı varsa yalnız yaşamak istiyor. Birey olarak davranmak, hayatlarıyla ilgili kararları tek başına almak için ailelerinden ayrılıyorlar. Aslında bu kentleşmenin bir sonucudur. Son 20 yıldaki jenerasyon dijital çağın başında doğdu. Dijitalleşme, toplumsal dinamikleri, kimlikleri dönüştüren bir faktör bunu da unutmamak gerekir” sözlerini kullandı.
AKRABA EVLİLİKLERİ VE MİRASIN PAYLAŞIMI
Doğu ve Güneydoğu’daki vilayetlerde akraba ve aşiret networkü çok güçlü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Narlı, “Bu nedenle akraba evlilikleri devam ediyor. Zira bu vilayetlerde yaşayan beşerler sıkıntılarını çözebilmek birinci ailesine, aşiret başkanine yahut akrabasına başvuruyor. Ayrıyeten burada mülkiyet meselesini da göz gerisi edemeyiz. Mirasın aile içinde kalması, dışarıya gitmemesi için de akraba evliliği yapılıyor” dedi.
BAYANLAR AYAKTA KALABİLİYOR, ERKEK ZORLANIYOR
Son yıllarda bayanların eğitime ve iş gücüne daha fazla katıldığını aktaran Prof. Dr. Nilüfer Narlı, “Girişimci bayan sayısında artış yaşandığını görüyoruz. Artık bayanlar tek başına ayakta kalabiliyor. Çocuğuna da rahatlıkla bakabiliyor. Ancak, bir erkek tek başına hayatını sürdürmekte zorlanıyor. Türkiye’de anneler, erkek çocuklarına o kadar gözetici davranıyor ki erkek tek başına kaldığı vakit ne yapacağını bilemiyor. Kendi sorumluluğunu almakta zorlanıyor” diye konuştu.
PROF. DR. UZUN: PANDEMİYLE BİREYLER İÇİNE DÖNDÜ
Psikolog Prof. Dr. Bilge Uzun ise hane için yaşayan bireylerin pandeminin de tesiriyle farklılaştığını söyledi. Nesil farklılığına da dikkat çeken Prof. Dr. Uzun, “Özellikle Batı’da yaşayan bireyler ve gençler, özgürlüklerini yaşayabilmeyi, yalnızlıklarıyla özdeşleştirip başka meskene geçiyor. Pandemiyle beşerler kendilerini anlamaya, istediklerinin yahut istemediklerinin ne olduğunu görmeye başladı, içe dönüş gerçekleşti. Uzun müddet meskende kalınca çatışmalar yaşanmaya başlandı. Ebeveynler ile çocukların istekleri çatıştı. Çocuklar da şayet ekonomik özgürlükleri de varsa, istedikleri üzere yaşamak için meskenlerini ayırmış olabilir” dedi.
ALAKALAR SANAL ORTAMA KAYDI
Bağlantıların toplumsal medyanın tesiriyle sanal ortama taşındığını belirten Prof. Dr. Uzun, “Sanal alakalar bireyleri daha çok özgürleştiriyor. Beşerler yalnız olmadığını düşünüyor. Toplumsal medyada kendinizi olmak istediğiniz üzere göstermeye başlıyorsunuz. İnternette karşınızdakiyle konuşurken istediğiniz yerde bağlantıyı kesme özgürlüğünüz oluyor. Bireyler, güya yalnız değilmiş üzere sana ortamda vakit geçiriyor” diye konuştu.
BAĞIMLILIK BENLİK HÜRMETİNİ DÜŞÜRÜYOR
Toplumsal medyada uzun mühlet vakit geçirmenin çok tehlikeli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Uzun, “Özellikler gençler yakında konuşmayı unutacak diye tasa ediyorum, tedbir alınması lazım. Uyku ve yemek yeme nizamları değişti. Bağlantı halleri farklılaştı. Toplumsal medya bağımlısı oldular. Bu bağımlılık yalnızlaşma seviyesini artırıyor. İnternet bağımlığının benlik hürmetini düşürdüğünü ortaya koyan çalışmalar var. İnsan için etkileşim içinde olmak çok gerekli bir durumdur. Kimi hormonların aktive olması için etkileşimli irtibat gerekiyor. Konutta yalnızken bu mümkün değil. Anı biriktirmiyoruz bu durum beyin gelişimini engelliyor. Bir mühlet sonra hareketsizlik nedeniyle bireylerde ruhsal olarak olumsuz his gelişimi yaşanıyor” sözlerini kullandı.
AİLELER NE YAPMALI?
Ailelere tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Uzun, “Aileler çocuklarının anlayacağı lisanda konuşmalıdır. Aslında çocukların aileleri anlaması, ailelerin çocukları anlamasından daha sıkıntı. Zira aileler çocukların o yaşından geçti. Ancak çocuklar yetişkin olmanın ne manaya geldiğini bilmiyor. Ailelere çok iş düşüyor, çocukların içinde bulundukları durumu daha anlayışla karşılamalıdır” dedi.
