İSTANBUL, – Halk ortasında ‘‘akciğerlerde sertleşme’’ olarak bilinen ve hastanın nefes almakta zorlanmasına neden olan İdiopatik Pulmoner Fibrozis (İPF) hastalığına dair kritik bilgiler veren Göğüs Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Demirkaya, “Hastalığın seyri birtakım hastalarda yavaş bir süreçte ilerlemesine rağmen, birtakım hastalarda ise nefes darlığı süratle ilerleyerek önemli teneffüs yetmezliğine neden olabilmektedir” dedi.
İdiotik pulmoner fibrozis hastalığının teneffüs yetmezliği boyutunda önemli badirelere yol açabildiğini belirten Beykent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Demirkaya, “Bu hastalar vakit içinde günlük aktivitelerini bile yapamaz duruma gelebilmektedirler. Hastalık çoklukla 70 yaşından sonra daha sık görülürken, 40 yaşın altında çok ender rastlamaktayız. İleri yaşlarda daha sık görülmesinin nedeni akciğerlerin kendini yenileme ve düzgünleşme kabiliyetinin yaşla birlikte azalmasına bağlanmıştır” dedi.
“HASTALIĞIN RİSK FAKTÖRLERİNE DİKKAT”
İdiyopatik pulmoner fibroz, sebebi bilinmeyen, berbat seyreden, ileri derecede fibroz ile karakterize, kronik ve ilerleyici bir akciğer hastalığı olduğunu belirten Dr. Demirkaya, “İPF’nin temel nedeni bilinmemesine karşın, hastalığın gelişiminde neden olduğu düşünülen birtakım risk faktörleri vardır. Bu risk faktörleri ortasında ailesel yatkınlık yani genetik mutasyonlar, ileri yaş, erkek cinsiyet, sigara içilmesi, çevresel tesirler, mesleksel şartlar, viral ve bakteriyel infeksiyonlar sayılabilmektedir. İPF çocuklara aktarılmaz fakat bazen birden fazla aile üyesinde IPF’ye rastlanabilir. Bu da genlerin hastalığa neden olabileceğini düşündürmektedir” diye konuştu.
HASTALARIN YÜZDE 70’İNDE SİGARA ALIŞKANLIĞI MEVCUT
Uzun yılar boyunca sigara içmenin İPF gelişiminde rolü olduğunu gösteren pek çok sayıda araştırma olduğunu ve İPF hastalarının yaklaşık yüzde 70’inde sigara alışkanlığının mevcut olduğunu söz eden Dr. Demirkaya, “Sigara içenlerde ya da daha evvel sigara içme hikayesi olanlarda hem İPF gelişme riski yüksektir hem de hastalığın seyri sigara içmeyen İPF’li hastalarla karşılaştırıldığında daha kötüdür” sözlerini kullandı.
Hastaların birçoklarında İPF tanısı almadan evvel kronik bronşit, astım, kronik akciğer hastalığı (KOAH), kalp yetmezliği üzere teşhislerin olabildiğini belirten Dr. Demirkaya şu sözleri kullandı:
“Hareketle ya da günlük işlerini yaparken artan nefes darlığı şikayeti yani efor dispnesi en besbelli yakınmadır. Nefes darlığı çoklukla birinci vakitler yavaş seyirli olduğu için sinsi bir biçimde ortaya çıkar ve yavaş yavaş ilerler; hastalarda sıklıkla 6 ay yahut daha uzun bir müddette giderek artan nefes darlığı mevcuttur. Öksürük sık görülen bir yakınmadır. Hastaların birçoklarında inatçı öksürük mevcuttur ve hastalar ilaçlara karşılık vermeyen, kuru öksürükten şikâyet ederler. IPF’li hastalarda, kandaki oksijen eksikliğinden ötürü parmak uçlarında ‘çomak parmak’ olarak bilinen form bozukluğu görülebilir. Parmak uçlarının çomaklaşması IPF’ye mahsus değildir ve öbür akciğer rahatsızlıklarında ve kalp hastalıklarında da ortaya çıkabilir. Nadiren doğumda da mevcut olabilir.”
TAM MANASIYLA BİR TEDAVİSİ YOK
Hastalığın günümüzde gerçek manada tam bir tedavisi olmadığının altını çizen Demirkaya, “İPF’nin klinik olarak seyri her hastada farklıdır. Kimilerinde süratli, kimilerinde daha yavaş seyredebilir. Hastalığın kendisi sorun olduğu kadar oluşturduğu komplikasyonlar da problemlidir. Beraberinde eşlik eden öbür hastalıkların da tedavisi kıymetlidir. Bu nedenle tedavi seçenekleri her hasta için hastaya özeldir ve birçok tabip ve branşın oluşturduğu ortak kararlar doğrultusunda yapılmalıdır” dedi.
İPF tedavisinde son yıllardaki en büyük gelişmenin, akciğer yapısındaki sertleşmenin ilerlemesini engelleyen antifibrotik ilaçların üretilmesi olduğunu belirten Demirkaya, “Bu maksada yönelik yeni ilaçlar, hastalığı tamaman düzeltmekten çok, akciğerdeki işlevsel kaybı yavaşlatarak, hastalığın berbatlaşmasını yavaşlatmış ve hastalara daha uzun ömür mühleti sağlayabilmiştir” diye konuştu.
“NEFES DARLIĞI ŞİKÂYETİNİZ VARSA UZMAN GÖRÜŞÜ ALMANIZ EN GERÇEK KARAR”
Dr. Demirkaya, “İdiopatik Pulmoner Fibrozis hastalığınız varsa, nefes darlığı çekerken birebir vakitte kuru öksürük hissedebilirsiniz. Nefes darlığı olmadan her zamanki aktivitelerinizi yapamayacağınızı fark edebilirsiniz. Yürürken yavaşlama, durma ve dinlenme gereksinimi hissedebilirsiniz. Nefes darlığından ötürü yokuş çıkmanız yahut merdiven çıkmanız zorlaşabilir. Olağandan düşük kan oksijen düzeyleri yalnızca günlük aktivitelerinizi etkilemez birebir vakitte akciğerlerinizde yüksek tansiyona (pulmoner hipertansiyon da denir) neden olabilir. Bu durum kalbinize ek bir yük getirir ve düşük kan oksijen düzeyleri tedavi edilmezse kalp yetmezliğine de yol açabilir. Size en yakın hastaneye gitmeniz ve uzman görüşü almanız en gerçek karar olacaktır” teklifinde bulundu.
