Özgür KUMANOVALI / İstanbul, Türk Kardiyoloji Derneği (TKD) Önderi Prof. Dr. Mustafa Kemal Erol, Türkiye’de 50 hastanenin dahil edildiği araştırmaya nazaran, pandemi periyodunda kalp krizi şikayetiyle hastane müracaatlarının yüzde 47 oranında azalmasına dikkat çekti. Prof. Dr. Erol, “İki kalp krizinden biri hastaneye gelmiyor, meskende geçiriyor. Kayda bile girmiyorlar, bir kısmını tahminen de kaybediyoruz. Gelen hastalar da geç geliyorlar. Halbuki çalışmada gördük ki 112’nin olaya ulaşma müddeti de ortalama 15 dakika. Yani sorun hastanın tereddüt edip 112’yi aramamasıyla ilgili. Meğer kalp krizinde vakit altın kıymetindedir. Öte yandan hipertansiyon da belirtisiz seyrettiği için büyük bir sorun. Hastaların yüzde 45’i yüksek tansiyon hastası olduğunun farkında değil zira tertipli olarak tansiyon takibi yapmıyoruz” dedi.
Koronavirüs salgını başladığından bu yana bilhassa kronik hastalığı olanların ‘virüs kaparım’ telaşı ile hastaneye başvurmamaları, daha vahim sonuçlar doğuruyor. Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kemal Erol, bu periyotta en çok kalp krizine bağlı müracaatlarda azalma olduğuna dikkat çekerek, çarpıcı açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Erol, “Kovid-19 pandemisi nedeniyle çok özel bir devirden geçiyoruz ülke ve dünya olarak. Kalp ve hipertansiyon hastalarında da Kovid-19’un olumsuz tesirleri mevcut hepimizde olduğu üzere. ‘Kovid kaparım’ endişesiyle hastaların hastaneye gelme oranlarında önemli azalmalar oldu. Bilhassa hipertansiyona özel bir çalışmamız yok lakin biz pandemi periyodunda TKD olarak TURK MI 2 diye bir çalışma gerçekleştirdik, kalp krizleriyle ilgili. Pandemiden de yaptığımız TURK MI 1 çalışmasıyla dataları kıyasladık. Türkiye’de 50 büyük hastanenin dahil edildiği, tüm ülkeyi kapsayacak biçimde dizayn edildi çalışma. Burada gördük ki kalp krizine bağlı hastaneye müracaat ve yatışlarda yüzde 47’lik bir azalma var. Bu çok önemli bir oran. Yani iki kalp krizi hastasından biri hastaneye gelmiyor, meskende geçiriyor. Bunların bir kısmı kayda bile girmiyor, tahminen de kaybediyoruz, ölüyorlar. Gelen hastalar da geç geliyorlar. Halbuki kalp krizinde erken müdahale son derece değerlidir. Birinci saatler altın kıymetindedir. Bunun nedeni de hastaların aşikâr bir mühlet tereddüt etmesiyle ilgili. 112’yi daha geç arıyorlar. Aslında bu çalışma şunu da gösterdi ki 112 olaylara vaktinde ulaşıyor. Ortalama 15 dakika içerisinde. Uygun vakitte da hastaneye getiriliyor hastalar ve tabipler da çok uygun vakitlerde damarları açıyor. Lakin hastaya bağlı faktörlerden ötürü gecikmeler oluyor. Kıymetli bir hasta kesiti de hastaneye hiç başvurmuyor” diye konuştu.
“DÜZENLİ TANSİYON TAKİBİNİ AKSATMAYIN”
Hipertansiyon hastalarında ise kalp krizindeki üzere nizamlı hastane denetimlerinin çok kaide olmadığını söyleyen Prof. Dr. Erol, dikkat edilecek en değerli kriterin, yüksek tansiyon hastalarının sistemli tansiyon takibi yapması ve olağandışı dalgalanmalarda tabibine başvurmayı ihmal etmemesi gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Erol, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kronik hipertansiyonlu hastalar olağandışı bir durum olmadıkça doktora gelmeyebilirler. O mevzuda bir sorun yok, hastanelerdeki riskli kalabalığı engellemek açısından bu hakikat bir davranış pandemi periyodunda. Ancak onların da dikkat etmesi gereken en kıymetli bahis, kesinlikle tansiyonlarını tertipli takip etmeleri ve ilaçlarını da nizamlı almaları. Ayrıyeten diyetlerine (tuzsuz yemek gibi) ve mümkün olduğunca hareketli olmaya dikkat etmeleri gerekiyor. Tansiyonlarında olağandışı kimi yükselmeler olursa ki bu periyotta çok sık rastlayabiliriz pandeminin olumsuz tesirleri nedeniyle (örneğin yakınını kaybedebiliyor, meskende kapalı kalmaya bağlı gerilim vs), öncelikle doktorlarıyla bağlantıya geçsinler telefon ya da online olarak. Bu formda çözülebiliyorsa yeniden hastaneye gelmelerine gerek yok. Bunlara karşın olağandışı tansiyon dalgalanmaları ya da yükselmeleri düzelmediğinde, hastalarımız tereddüt etmeden maskelerini takarak, aralarını koruyarak, hekim denetimlerine gidebilir.”
“BU BELİRTİLER OLURSA ÇABUCAK 112’Yİ ARAYIN”
Prof. Dr. Erol, hipertansiyon hastalarında hastaneye acil başvurmayı gerektiren kırmızı alarm durumunu ise şu formda tanımladı:
“Büyük tansiyon 140 ya da halk ortasındaki tabirle 14, küçüğün de 9’un (90) altında olması gerekiyor. 14 ile 9’un üzerine çıktığında hastalarımızın çabucak panik olmalarına gerek yok. Ani bir yükselme (160-180 gibi) olduğunda o vakit kendilerine yazılmış olan dilaltı tabletlerini kullanabilirler. Tansiyon hastalarımızın birden fazla zati bu mevzuda eğitimlidirler. Ona karşın düşmüyorsa 20 dakika sonra ilacı tekrarlayabilirler. Tekrar düşmüyorsa ya da öteki ekstra belirtiler varsa, örneğin başta uğultu, şuur kaybı, kekeleme, konuşma zahmeti, sendeleme üzere, o vakit katiyetle hiç beklemeden (beyinle ilgili bir hadise gerçekleşiyor olabilir) 112’yi arayıp, hastaneye başvurmaları gerekiyor.”
“100 HASTADAN 45’İ HİPERTANSİYON HASTASI OLDUĞUNU BİLMİYOR”
Tansiyonun hiçbir vakit daima birebir seviyede sabit kalamayacağını da vurgulayan Prof. Dr. Erol, “Hiç kimsenin tansiyonu ip üzere 12-12 gitmez. Heyecanlanırız yükselir, üzülürüz yükselir, uykuya dalarız düşer. Ondülan (dalgalı) bir seyir gösterir tansiyon. Değerli olan ortalamanın 14’e 9’un üzerinde çıkmamasıdır. Hipertansiyon çok önemli semptomlara yol açmıyor erken periyotta. Enseden başlayan bir baş ağrısı, göz kararması, kulak çınlaması üzere belirtiler yapıyor. Bir müddet sonra beyin o yüksek kan basıncına da otoregülasyon dediğimiz ayarlama ile adapte oluyor. Etrafınızda vardır, ‘Benim tansiyonum bu’ diyor hasta. Soruyorsunuz, 160. Aslında o onun tansiyonu ancak hipertansiyon hastası farkında değil. Belirti olmaması da iki tane soruna yol açıyor. Birincisi hastaların birden fazla teşhis almadan hayatını sürdürüyor. Gerçekten hipertansiyonundan haberdar olan şahısların oranı Türkiye’de yüzde 55. Yani 100 tansiyon hastasının 45 tanesi yüksek tansiyonu olduğunu dahi bilmiyor. Bunlar ortalıkta geziyorlar ve bir mühlet sonra kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, kalp krizleri, beyin kanaması ve felç ile geliyorlar. Kıymetli bir kısmı da ilaçlarına riayet etmiyor bu belirtilerin silik olmasından dolayı” dedi.
“TANSİYON HASTALARI KESİNLİKLE AŞILARINI OLMALI”
Yüksek tansiyonda vaktinde uygun tedaviye başlandığı taktirde musluğun baştan kısılmış olacağına işaret eden Prof. Dr. Erol, böylelikle toplumda da kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, kalp krizi, felç ve görme kaybı olaylarında önemli bir azalma yaşanacağını vurguladı. Prof. Dr. Erol, yüksek tansiyon hastalarının Kovid aşısı olmaktan da asla çekinmemesi gerektiğini söyleyerek kelamlarını şöyle noktaladı:
“Aslında tüm toplumun bu hususta tereddütlü olmaması lazım. Hangi aşı olursa olsun, sırası gelenin hiç tereddüt etmeden gidip aşısını olması gerekiyor. Kovid’den kurtulmanın tek yolu aşılama. Hipertansiyon hastalarının aşı olacakları vakit ilaçlarını değiştirmeleri ya da aşı olacakları gün ilaçlarını bırakmalarına da gerek yok.”
()
