İSTANBUL – Paris Sorbonne Üniversitesi’nden Profesör Carlos Moreno’nun önerdiği, ‘15 Dakikalık Kent Modeli’ ile kentin mekânsal ve toplumsal ömrünün yine kurgulanmasına yönelik yeni bir yaklaşımı ortaya koyduğunu kaydeden Prof. Dr. Aykut Karaman, “Tüm donatıları bünyesinde taşıyan mahalleler saptanıp, donatılar referanslı uzaklıklar ve senaryolar kurgulanmalıdır. Mahallelerin aktivite bölgelerini saptayıp oradan konut, okul, sıhhat, alışveriş, toplumsal aktivite, cümbüş ve dinlence alanları seyreltilmiş olarak 15 dakika referanslı ilişkilendirilebilir” diye konuştu.
Tüm dünyayı tesiri altına alarak ferdî ve toplumsal ömür kalıplarını çabucak her alanda değiştiren kovid-19 pandemisi, toplum hayatı, konut ve yer kurgularını da yine tanımlama gereğini ortaya çıkardı. Kentsel yerleşim alanlarının sürdürülebilir ve insan odaklı düzenlenmesi gayesiyle geliştirilen yeni teori ve modeller, pandemi sonrası dünyada toplumsal hayat için daha çok insan merkezli bir mimariyi öne çıkarıyor.
Altınbaş Üniversitesi MDBF Mimarlık Kısmı Öğr. Üy. Prof. Dr. Aykut Karaman, Paris Sorbonne Üniversitesi’nden Profesör Carlos Moreno’nun önerdiği, ‘15 Dakikalık Kent Modeli’ ile kentin mekânsal ve toplumsal hayatının tekrar kurgulanmasına yönelik yeni bir yaklaşımı ortaya koyduğunu söyledi. Kent beşerinin kent hayatının sürdürülebilir ve konforlu olması için mesken, iş, toplumsallaşma, kültürel gereksinme üzere temel gereksinimlere 15 dakikalık bir vakit diliminde erişimini sağlayacak mekânsal kurgulamaya yönelik çalışmaları Paris Belediyesi’nin başlattığını söyleyen Prof. Dr. Aykut Karaman, bu manada birinci örneklerin 20’nci yüzyıl başlarında Bahçehir modeli ile Londra’da, Radburn yerleşmesi ile Amerika’da uygulandığını söyledi.
“MAHALLE OLGUSU TEMEL ALINMALI”
Prof. Dr. Karaman, “İhtiyaç duyulan kentsel donatılara 5 dakikalık yürüme uzaklığıyla sonları tanımlanan bu yerleşmeler tabiata ve etrafa saygılı, yaya odaklı, yeşil alanlarla bütünleşik ve günümüz arayışlarının referans alındığı birinci başarılı örneklerdir. Bu yaklaşımlar, yeni oluşacak banliyö yerleşmelerinde çarçabuk uygulanabilir. Lakin yerleşik kent dokusu içinde kurgulanabilmesi için detaylı bir planlama çalışması ve mevcut kentsel dokudaki donatılar, açık alanlar, yeşil doku, ulaşım koridorları tahlili ve kentsel tasarım projesi ile mahalle imkanlarını senaryolar bazında test etmek gerekir” diye konuştu.
“Yapılacak kentsel tasarım çalışmalarında mahalle olgusunu temel alarak yola çıkılmalıdır” diyen Prof.Dr. Aykut Karaman, kelamlarına şöyle devam etti:
“Tüm donatıları bünyesinde taşıyan mahalleler saptanıp, donatılar referanslı aralıklar ve senaryolar kurgulanmalıdır. Mahallelerin aktivite bölgelerini saptayıp oradan konut, okul, sıhhat, alışveriş, toplumsal aktivite, cümbüş ve dinlence alanları seyreltilmiş olarak 15 dakika referanslı ilişkilendirilebilir.”
“PİLOT ALANDA UYGULAMA SÜRECİNE GİRİLEBİLİR”
Pandemi referansının kent planlama ve dizaynlarının kuramsal içeriklerini ve teknik lisanını değiştireceğini vurgulayan Prof.Dr. Aykut Karaman, şunları söyledi:
“Pandemi şartlarında konut ve yakın etrafı, konut içi alanların steril, korunaklı kullanımı için belediyenin mahalle üniteleri özelinde mekânsal kurgu çalışmaları başlatılabilir ve seçilen bir pilot alanda uygulama sürecine girilebilir. Pandemi nedeniyle büyük kentlerde temel kentsel gereksinimlere ulaşım ve erişim zorluğu, insanları bahçeli, tek yahut iki katlı, bitişik nizam ön ve art bahçesi olan konut kümelerinde yaşamaya yönlendirmiş, büyük kentten kırsal alana ve kıyı yerleşmelerine göçe neden olmuştur. Bu nüfus hareketlerinin kontrollü ve planlı yönlendirilmesi gerekir. Bizatihi ve plansız oluşumlar tabiat tahribatına yol açabilir. Göç hareketleri, toplumsal ve mekânsal ayrışmaya, toplumsal kümelenmeye ve çelişkilere neden olabilir. 15 Dakikalık kent konsepti, kentsel dönüşüm ve yenileme projelerinin mahalle kurgusu için kuramsal altlığını oluşturmada referans alınabilir.”
Kentlerin global ulusal, bölgesel ve lokal ölçekte planlamalarına ait yeni siyasetler, usuller ve yeni bakış açılarına gereksinim olduğunu söyleyen Prof.Dr. Aykut Karaman, “Bu gereksinim pandemi devrinde daha derinden hissediliyor. Kentlerin gelişmesini sağlam ve toplumsal bir olgu olarak nasıl bir planlama ve dizaynla yönlendirmeliyiz ki herkes tüm imkanlardan, kültürel, ekolojik çeşitlilikten, yaşanası çevrelerden yaralanabilsin , yaşadıkları etrafın her seviyede biçimlenme ve oluşumunda katkıları olabilsin ve sürdürülebilir bir kentsel hayat için yeni fikirlerin ve modellerin gelişmesi sağlanabilsin” sözlerini kullandı.
