Van’da salgının sıhhat çalışanları üzerindeki ruhsal tesiri araştırıldı

VAN Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi hekimleri tarafından, salgın devrinde ön safta yer alan sıhhat çalışanları ortasında yapılan ruhsal araştırmada, bilhassa bayan, hemşire, evliler ile kesin teşhis almış alanlarda çalışanlarda daha yüksek hem de şiddetli posttravmatik gerilim bozukluğu semptomlarının görüldüğü ortaya çıktı. Çalışmayı yürüten Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Dilek Bulut, İran’a komşuluğumuzdan ötürü, İran’da da pandeminin ağır geçmesi nedeniyle, aslında pandemiyle ruhsal olarak birinci uğraş edenlerin Van’daki sıhhat çalışanları olduğunu söyledi. 
Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde misyon yaparken Ankara’ya tayin olan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Dilek Bulut, Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi ve Genel Cerrah Uzmanı Doç. Dr. Sebahattin Çelik, Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Merve Sefa Sayar, Rize Recep Tayyip Erdoğan Araştırma Hastanesi Psikiyatrı Uzmanı Buket Koparal ve Üroloji Uzmanı Dr. Nadir Cem Bulut, salgının sıhhat çalışanları üzerindeki ruhsal tesirini kıymetlendirmek için çalışma yaptı.
‘PSİKOLOJİK TESİRLERİNİ GÖRMEK İSTEDİK’
Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesinde vazifeli 348 sıhhat çalışanının bu süreçteki ruhsal tesirlerini görmek için 22 soruluk anket hazırlandı. Ankette iştirakçilerin yaş, cinsiyet üzere demografik dataları ile çalıştıkları kısımlarla ilgili meslek, uygar durum üzere bilgileri yer aldı. Yapılan araştırmayla Van’daki sıhhat çalışanlarının Covid-19 ve ilgili faktörlerden ruhsal olarak ne ölçüde etkilendiği amaçlandı. Çalışmada sağlıkçıların bu süreçten daha fazla etkilendikleri ve genelinde ise posttravmatik gerilim bozukluğu semptomları beraberinde birçok sorunun yaşandığı ortaya çıktı. 
‘EN ÇOK HEMŞİRE, BAYAN VE EVLİLER ETKİLENDİ’
Araştırmada, bayan, hemşire, evliler ile kesin teşhis almış alanlarda çalışanlarda bu oran hem yüksek çıktı, hem de şiddetli posttravmatik gerilim bozukluğu semptomları görüldü. Şu an Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde misyon yapan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Dilek Bulut, salgından en çok etkilenen sıhhat çalışanlarında denetim kümesine nazaran posttravmatik gerilim bozukluğu semptomlarının daha fazla görüldüğünü söyledi. Bu durumun da gün içinde hemşirelerin hastalarla daha sık temas etmesi gösterilirken, belirtiler ortasında uykusuzluğun hemşirelerde daha yaygın görüldüğü belirtildi. Yapılan çalışma, ‘The international journal of clinical practice’ mecmuasında yayınlandı.
Çalışmayı yürüten Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Dilek Bulut, İran’ın salgınla ağır olarak uğraş etmesi nedeniyle Türkiye’de birinci muhtemel hadiselerin Van’da görüldüğünü söyledi. Dr. Bulut şöyle konuştu:
“İran hudut kapısında sahra hastaneleri kuruldu. Aslında pandemiyle ruhsal olarak birinci çaba eden Van’daki sıhhat çalışanları oldu. Bu belirsizlik ve ruhsal yük altında çalışan sağlıkçıların varlığını görmek bizi bu çalışmayı ortaya koymak istedik. Çalışmanın sonunda da posttravmatik gerilim bozukluğu gördük. Bu da travmatik olaylara maruz kaldıktan sonra insanlarda görülen psikiyatrik bir bozukluktur. Bunu yaşayan beşerler yaşadığı travmaların anılarını tekrar tekrar yaşarlar. Kaçınma davranışı gösterirler ve ümitsizlik hislerini ağır olarak yaşarlar. Bizim çalışmamızda da posttravmatik gerilim bozukluğu denetim kümesine nazaran sıhhat çalışanlarına nazaran daha fazlaydı. Sıhhat çalışanlarını ortasında da bayanlarda, hemşirelerde, evlilerde ve kesin teşhis almış alanlarda çalışanlarda hem daha yüksek oranda hem de daha şiddetli görüldü. Bizim çalışmamız sıhhat çalışanlarının değerli ölçüde etkilendiklerini ortaya koydu. Salgınla tesirli uğraş için hizmet içi eğitimler ruhsal dayanak veren ünitelerin kurulması ile tesirler minimum seviyeye indirilebilir.”
‘ETKİLEYEN EN KIYMETLİ FAKTÖR BAYAN VE EVLİ OLMAK’
Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Sebahattin Çelik ise hastanenin 5 bin çalışanı olduğunu belirterek, “Bölgenin de büyük oranda salgın yükünü kaldıran bir hastanedir. Dr. Dilek Bulut’un öncülük ettiği bir çalışma kümesi olarak salgının sıhhat çalışanlarında ürettiği ruhsal meselelerini irdelemeyi düşündük. Emelimiz bu süreçte sıhhat çalışanları ne kadar etkileniyor, en çok etkilenen küme hangisi ve daha da kıymetlisi tasayı uyku bozukluğunu belirleyebilmekti. Zira bunu belirlersek buna nazaran tedbirler alabiliriz diye düşündük. Bilhassa hemşire kümemizde hem korku hem gerilim hekimlere nazaran fazla. Ayrıyeten kesin teşhis almış Covit alanında çalışanların telaş, tasa ve gerilim bozukluğu, uykusuzluk öbür alanlarda çalışanlara nazaran daha fazla olduğunu gördük. Etkileyen en değerli faktör ise bayan ve evli olmaktır. Muhtemelen çocuk derdinden dolayıdır” diye konuştu. 
‘HEP DEHŞET VE KAYGI İÇİNDE OLDUK’
Covit servisinde çalışan hemşire Yasemin Özgür ise bu süreçte yaşadıklarını anlattı. 14 yıldır bu meslekte çalıştığını ve eşinin de pandemi servisinde çalıştığını belirten Örgür, “Şu anda plastik cerrahi servisindeyiz fakat artık Covid-19 pandemi servisi olarak hizmet vermektedir. Birinci kez bir salgınla bu kadar önemli uğraş ediyoruz. Tabi en ön safta bizler çaba ediyoruz. Birinci hepimizde kaygı, panik, kaygı çok oluştu. Zira daha evvel karşılaştığımız bir süreç değildi. Çocuklarımız vardı ve bu salgın bizi ne derece etkileyecekti bunu bilemiyorduk. Ve hepimizde dehşet ve kaygı vardı. Bundan ötürü daima psikologla görüşme ve irtibat halinde olma durumu oldu. Zira sanki buradan kaptığımız hastalığı ailemize, hasta yakınlarına götürür müyüz diye bilemiyorduk ve endişeliydik” dedi. 
‘ÇOCUĞUMUZ VARDI ANNEYDİK’
Bu süreçte kendilerini en çok etkileyenin çocukları olduğunu belirten Özgür, “Bu süreçte biliyorsunuz birçok yer kapandı. Bakıcılar sıhhat çalışanı olduğumuz için çocuk bakmayı reddettiler. Gelebilecek anne ve babamız yoktu, zira yaşlı oldukları için onlar da korkuyorlardı. Eşimde sağlıkçı olduğu için başkalarına göre daha fazla etkilendiğimi düşünüyorum. Zira eşim de pandemi servisinde çalışıyordu. Çocuğu nereye bırakacağımızı bilemiyorduk. Yıllık müsaade ve idari müsaadelerle vakit zaman bu durumu yönetim etmeye çalıştık. Hastane idaresinden takviye çok gördük. Zira hepimiz çok korkuyorduk. Telaş ve panik çok fazlaydı. Çocuğumuzu kime bırakacağız diye düşünüyorduk zira kendi canımızdan çok onları düşünmeye başladık” diye konuştu. 
‘HAYATIN GERÇEK YÜZÜNÜ GÖRDÜM’
Bu süreçte hayatın gerçek yüzünü gördüğünü de belirten Özgür, “Evet bizim için çok zordu. Ruhsal olarak çok yıprandık. Zira hastalar birden gidiyordu.  Genel durumları kötüleşiyordu. Bu olağan takip ettiğimiz servis hastaları üzere değildi. Lakin bizde bu sürece biraz daha alışmaya başladık” halinde konuştu.
Sağlık Bakım Hizmetleri Müdür Yardımcısı ve Covid-19 Servisi Ünite Sorumlusu Mehmet Koçer de, “Birçok hastalıkta, birçok doğal afette vazife aldım. Lakin birinci kere tüm dünyayı bu türlü tehdit eden bir salgınla karşı karşıya kaldık. Çok kuvvetli bir süreçti ve çok korkuyorduk. Hepimizin aileleri, çocukları vardı. Çok korkuyor ve panikliyorduk. Konutumuza ve çocuklarımıza hastalık bulaştıracağız diye çok tedirgindik lakin vakitle buna alıştık” dedi.