Antalya’da röle imalatçılarına ‘arıtma tesisi’ mührü; üretim kaçak sürüyor

Alparslan ÇINAR/ISPARTA, – TÜRKİYE’nin çırçır rölesi gereksiniminin yüzde 90’ını karşılayan Yalvaçlı derici ve röle imalatçılarının kapıları, arıtma tesisleri olmadığı gerekçesiyle mühürlendi. Mührü kıran işletmecilerin tamamı, kaçak yolla üretime devam ederken, Yalvaç Belediye Lideri Halil Hilmi Tütüncü de kimyasal arıtma tesisi ile ilgili gereken işlerin yapıldığını ve öbür işlemlerin işletme tarafından yapılması gerektiğini belirtti. 
Isparta’nın Yalvaç ilçesi, dericiliğiyle ön planda olduğu kadar pamuğu çekirdeğinden ayıran ve deriden üretilen çırçır rölesiyle de isminden kelam ettiriyor. Türkiye’nin çırçır rölesi gereksiniminin yüzde 90’ının karşılandığı Yalvaç’ta üreticiler, hem deri işliyor hem de röle imal ediyor. Deri ve çırçır rölesi işletmelerinin, yaklaşık 5 yıl evvel ilçe girişindeki Dericiler Küçük Sanayi Sitesi’ne taşınması kararlaştırıldı. Çarşı merkezinde kalan eski tabakhanedeki iş yerleri belediye tarafından mühürlenerek kapatılan dericiler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın kredi dayanağıyla kent girişinde yeni iş yerlerini yapmaya başladı. Dericiler Küçük Sanayi Sitesi’ne 24 işletme için 2016’da yeni tesis kuruldu. Dericiler, bu yeni iş yerleri için belediyeyle protokol imzaladı. Protokole nazaran, ilçeye yapılacak kimyasal arıtma tesisinin yüzde 25’i deri işletmecileri, yüzde 25’i Yalvaç Belediyesi, kalan yüzde 50’sinin de devlet takviyesiyle yapılmasında uzlaşıldı.
İnşa edilen çağdaş tesislerde faaliyete başlanması gayesiyle işletme ruhsatı almak için başvuran yetkililer, Yalvaç Belediyesi’nden kimyasal arıtma tesisleri olmadığı gerekçesiyle olumsuz cevap aldı. Kimyasal arıtma tesisinin imali için imzalanan protokole karşın belediyenin üzerine düşeni yapmadığını öne süren deri işletmecileri, mühürlü ve ruhsatsız iş yerlerinde üretime devam ediyor. Bir kısmı eski yerinde bir kısmı da yeni yerinde çırçır rölesi imalatını kaçak da olsa sürdürüyor.
‘PROTOKOLE UYULMADI’
Belediye idaresinin inşaata başlanmadan evvel arıtma tesisi için yüzde 25 dayanak olacağı tarafında kelam verdiğini belirten Yalvaç Yeni Dericiler Kooperatifi Lideri Fahri Kodal, “2016 yılında işletmelerimiz bitti ancak taşınamadık. Mühürlü olan bu bölge hala kullanılıyor. Eski binalar koku ve kirlilik oluşturduğu için taşınmak zorunda kaldık. Belediyeden iskan ruhsatı almak için başvurduk. Mukavele yapmıştık inşaat öncesi. Bu mukaveleye nazaran arıtma tesisinin üretimi için yüzde 25 belediye, yüzde 25 kooperatif, yüzde 50 de özel yönetim dayanak verecekti. Bu protokole nedense hiçbir halde belediye uymadı. Burada röle üretimi durursa dokumacılık dalında önemli meseleler çıkar. Şu anda buradaki tüm röle üreticileri kaçak çalışıyor. Eski tabakhanede de kaçak çalışılıyor. Belediye ile tekraren görüştük. Yetkililer bizi görmezden geliyor” diye konuştu.
BAŞKAN TÜTÜNCÜ: BELEDİYE KELAMINI YERİNE GETİRDİ
Yalvaç Belediye Lideri Halil Hilmi Tütüncü de kimyasal arıtma tesisiyle ilgili verilen kelamların, kendisinden evvelki belediye başkanlığı periyodunda yerine getirildiğini söyledi. Tütüncü, kimyasal arıtma tesisinin yüzde 25’ine karşılık belediyenin elektrik sistemi, arıtma havuzu yeri gösterdiğini ve idari bina verdiğini belirterek, “Protokolde de bu halde imza altına alınmış. Belediye idari binayı vermiş, havuzun yerini göstermiş. Elektrik sistemini de vereceğini söylemiş. Belediye özel bir işletmeye maddi katkıda aslında bulunamaz” dedi.  
NEREDE KULLANILIR?
Çırçır rölesi, pamuğu çekirdeğinden ayırma sürecinde kullanılır. Pamuğun liflerini, koparmadan ve hatta hiç deforme etmeden çekirdeğinden ayırabilen tek eserdir. Çırçır topunun üst derisinin kromlanmasından ötürü topun dönüşü esnasında katiyetle ısınma olmaz, ısınma olmayınca pamukta da yanma olmaz. Yanmayan pamuğun rengi sararmaz yani renk değiştirmez. Pamuğun rengi doğal olarak çekirdeğinden ayrılmış olur. Süreç esnasında yeniden çırçır topunun özelliğinden ötürü pamuğun çekirdeği kırılmaz. Bu özellikten ötürü da pamuğun rengi değişmez. Pamuğun elyafında katiyen kırılma ve kopma olmaz.