‘Bazı hastalarımızda bileşik mutasyonlara rastladık’

KOCAELİ Üniversitesi Tıbbi Genetik Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Hakan Savlı ve Doç. Dr. Naci Çine tarafından İngiliz mutasyonlu koronavirüs tanısı koyulan 56 hastadan alınan örneklerin genetik haritaları çıkarıldı. Yapılan araştırmalarda, kimi hastalarda farklı mutasyon tiplerine rastlanıldığını belirten Savlı, “56 hastamızda 243 farklı mutasyon izledik ve bunların farklı kombinasyonlar halinde hastalara dağıldığını gördük. Bulduğumuz soylar ortasında bu varyantların karşılıklı paylaşıldıklarını da gördük. Artık İngiliz ve Güney Afrika mutasyonu üzere kavramların yerine bileşik mutasyonlar halinde de hastalarımıza aktarıldığını ve virüsün bileşik yapıda evrimleştiğini gördük” dedi.
Kocaeli Üniversitesi Tıbbi Genetik Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Hakan Savlı ve öğretim üyesi Doç. Dr. Naci Çine, yaptıkları araştırmalarda 2021 yılının birinci çeyreğinde koronavirüs tedavisi gören 56 şahıstan elde edilen viral RNA öneklerine ‘tüm gen yeni jenerasyon dizi analizi’ gerçekleştirdi. Tahlillerden elde edilen genetik haritalarda 56 örneğe farklı kombinasyonlar formunda yayılmış 243 farklı mutasyon tespit edildi. Birtakım hastaların birden fazla mutasyonlu virüsü tıpkı anda taşıdığı belirlenirken, daha evvel PCR testleri ile İngiliz mutasyonu tanısı koyulmuş birtakım hastaların ise aslında Güney Afrika mutasyonu taşıdıkları ortaya çıktı. Ayrıyeten bu çalışmada, koronavirüsün şimdi Türk varyantı denilebilecek mutasyona da uğramadığı belirlendi.
‘VİRÜS, SEYAHATİNDE ÜZERİNDE YENİ MUTASYON BİRİKTİREREK HAREKET ETTİ’
Virüsün Çin’de ortaya çıkmasının akabinde daima yeni mutasyonlar kazanmaya devam etiğini belirten Doç. Dr. Naci Çine, “Virüs, Çin’den çıkıp Avrupa’ya yayılırken bu türlü değildi. Bu seyahati esnasında üzerinde yeni mutasyon biriktirerek hareket etti ve Avrupa’ya yayıldı. Virüs üzerinde bu mutasyonlar birikirken de her bir mutasyon virüse farklı özellikler kattı. Genetikteki en büyük şey, öngörülemezlik prensibi. Bizim bundan sonraki süreçlerde virüsün nereye gideceğini öngörmemiz çok yanlışsız olmaz. Şunu görüyoruz ki bundan 2 ay evvel ortaya çıkan B.1.1.7 soyu, toplum içinde İngiliz mutasyonu olarak eksik tabir edilen soy, bir mutasyonlar bütünü taşıyan koronavirüs alt tipidir. 2 ay evvel ortaya çıkan bu soy, hiç kimsenin öngöremediği biçimde Avrupa’daki baskın soy haline geldi. Bundan 3 ay evvel Avrupa’da birden çok Covid virüsü soyu varken, şu anda yüzde 70, yüzde 80 oranında İngiliz olarak tabir edilen soy var” dedi.
‘GÜNEY AFRİKA SOYU, GENETİK PROFİL DEĞİŞİKLİĞİ TAŞIYOR’
Güney Afrika mutasyonunun bedenin savunma sistemlerinden kaçtığını ve aldatıcı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Çine, şunları söyledi:
“Virüsün sahip olduğu bu değişken mutasyonlar, kendi üzerinde mutasyon biriktirmesi hiçbirimizin varsayım edemediği yeni özellikleri virüse katabilir. Bu her vakit için bir risktir. Hasebiyle toplumsal genom araştırmaları, virüsün genomuna toplu bakan çalışmalar her vakit için değerlidir. Takip edilmesi gerekir. İngiltere ve Güney Afrika soyları kendi içlerinde yaklaşık 23-21 mutasyon barındıran koronavirüs tipleridir. Bu 2 farklı tip, birbirleri ile örtüşen mutasyonlar taşırlar. Lakin asıl değerli olan, birbirlerinden ayrılan mutasyonlar da taşırlar. Ayrıştıkları mutasyonlar onlara karakterler katıyor. İngiliz mutasyonundaki ana karakter, hastalığın yayılımını artıran, hücreye girişini artıran bir özellik katan bir mutasyon. Ancak Güney Afrika soyunda bu virüsün immün sistemlerden kaçtığı, immün sistemi aldattığı, ona karşı sessizleştiği bir genetik profil değişikliği taşıyor. Bizi de korkutan o. Aşıya karşı reaksiyonunu çok söyleyememek ile birlikte yapılan ön çalışmaların bize verdiği bir data var. Bu da virüsteki bir mutasyonun edinsel bağışıklığa ve aşı ile sağlanan bağışıklığa karşı virüsün etkilenmemesi istikametinde bir sonuç ile karşılaşacağımızı gösteriyor. Ancak bu bilginin yapılan öbür çalışmalar ile doğrulanması gerekiyor.”
‘56 HASTAMIZDA 243 BAŞKA MUTASYON İZLEDİK’
Örnekleri incelenen 56 hastada 243 farklı mutasyona rastlanıldığını söyleyen Prof. Dr. Savlı, “Çalışmamız hastanemize başvuran 56 kişinin tam genom tahlili. Bu hastalar PCR testleri müspet bulunan, Covid tedavisi alan beşerler. Bunlardan 7 adedinde evvelce PCR temelli çalışmada İngiliz mutasyonu, diye isimlendirilen olumluluğu izlemiştik. 56 hastamızın tümünde haritalama yapmak ve virüsün her bir hastadaki soyda nasıl bir haritaya sahip olduğunu görmek istedik. Uzunluktan boya bütün virüsleri taradık. Bu taramada 3 soya rastladık. Bunlar B.1.1 soyu diye isimlendirilen soy, B.1.1.7 olarak isimlendirilen İngiliz soyu denilen soy ve bizi daha çok korkutan B.1.1.351 olarak isimlendirilen Güney Afrika mutant soyuna rastladık. Öncelikle bu 56 hastamızda 243 başka mutasyon izledik. Bunların farklı kombinasyonlar halinde hastalara dağıldığını gördük. Bu kadar çok sayıda varyant izlemeyi beklemiyorduk. Bulduğumuz soylar ortasında bu varyantların karşılıklı paylaşıldığını gördük. Hasebiyle artık İngiliz mutasyonu, Güney Afrika mutasyonu üzere kavramların yerine bileşik mutasyonlar halinde de hastalarımıza aktarıldığını ve virüsün bileşik bir yapıda evrimleştiğini gördük. Bunun Güney Afrika soyu dediğimiz kesimlerinin bizim için daha kritik kesimler olduğunu izlemiş olduk” diye konuştu. 
‘TÜRK MUTASYONU GÖRMEDİK”
Çalışmalarında şimdi ‘Türk varyantı’ denilebilecek mutasyona rastlanılmadığını belirten Prof. Dr. Savlı, “Dizi tahlili yaparak neyle karşı karşıya olduğumuzu periyodik olarak ya da atipik olaylarda kesinlikle görmemiz lazım. Şu an sevindirici taraf, bir Türk varyantı, Türk mutasyonu dediğimiz yeni bir oluşumu bu son 3 ayda, Kocaeli’de gördüğümüz hastalarda görmemiş olmamız. Lakin her an bu türlü bir gelişme de yaşanabilir. Bunun için tekrar dizi tahlili dediğimiz yol ile virüsleri haritalayarak bir Türk varyantı çıkıp çıkmadığını daima denetim altında tutmamız lazım. Sonucu müspet çıkan her hastaya dizi tahlili uygulanamaz. Zira hem değerlidir hem profesyonel takımlar ister. Popülasyon taramasında kullanılacak teknik değildir. PCR tekrar altın standart, en âlâ testtir. Tahminen dizi tahlillerinde ortaya çıkacak yeni bölgelere nazaran, yeni PCR testleri üretmek ve dinamik şekilde salgını izlemek lazım. Yani salgına dinamik yaklaşımda dizi tahlilleriyle virüsü haritalamanın daha yoğun şekilde uygulanması lazım” dedi.