Kuşağı tükenmekte olan Çine çaparı koyunlar çoğaltıldı

AYDIN Büyükşehir Belediyesi kuşağı tükenmekte olan bir cins olan Çine çaparı cinsi koyunlara sahip çıkarak yok olmalarının önüne geçti. 2 yıl evvel bir üreticiden alınan 25 Çine çaparı cinsi koyun çoğaltılarak, besicilik yapmak isteyen Aydınlılara dağıtılırken, projeye devam edileceği bildirildi.
Aydın Büyükşehir Belediyesi, bilhassa kıraç, dağlık çevrelerin olumsuz şartlarına uygun ahenk sağlayan, az ölçüde yemle bakılabilen ve kasaplık olarak değerlendirilmesinin yanı sıra süt randımanı de güzel olan Çine çaparının yok olmasının önüne geçilmesi için 2 yıl evvel çalışma başlattı. Bu kapsamda, Çine’nin kırsal Tatarmemişler Mahallesi’nde besicilik yapan Erdoğan Aktürk’ün Çine çaparı cinsi koyunlarından 25’i bu kapsamda satın alınıp, Aydın Büyükşehir Belediyesi veteriner doktorları tarafından seçilerek Koçarlı ilçesinin kırsal Yeniköy Mahallesi’ndeki Sakız koyunu çiftliğine yerleştirildi.  Burada çoğaltılan koyunlar, bu çeşidi geleceğe taşımak isteyen gereksinim sahibi ailelere hibe edilerek yine iktisada kazandırıldı.
Çine çaparı koyunlarının ulusal bir ırk olduğu kadar kültürel bir paha olduğunun da altını çizen Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Karaca, koyunların farklı ellerde yine yetiştirilecek olmasının ulusal bir katkı olduğunu söyledi. Aydın Büyükşehir Belediye Lideri Hasret Çerçioğlu ise, mahallî ve ulusal bitki ve hayvan cinslerini geleceğe taşımanın sorumluluğunu yerine getirmekten ötürü çok memnun olduklarını söz etti.
MİLLİ IRK OLARAK TESCİLLİ
Çine çaparı üzerine uzun yıllardır çalışmalar yapan Prof. Dr. Orhan Karaca, Çine çaparı koyununun Aydın’a has bir ırk ve Ege Bölgesi’nin geride kalan tek yağlı kuyruklu koyunu olduğunun altını çizdi. Adnan Menderes Üniversitesi’nde 1994 yılından bu yana bilimsel çalışmalar yapıldığını hatırlatan Karaca, Tarım Bakanlığı’nın da bu koyunun cinsini “milli ırk” olarak tescil ettiğini ve şu anda “Halk Elinde Müdafaa Programı’nda olan bu ırkın halkın elinde kalmadığının altını çizdi.
ULUSAL KATKI OLACAK
Çine çaparı cinsi koyunların genetik malzemelerinin muhafazada olsa da canlı olarak korunuyor olmasının daha manalı olduğunu belirten Karaca, “Ziraat Fakültemizde sembolik bir sürü, bir de bir üreticide çok küçük bir sürü kalmış durumda. Münasebetiyle çok önemli bir tehdit ve büyük bir risk altında. Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin işletmesinde Çine çaparını alıp, yetiştirip, çoğaltıp vatandaşlara bir formda ulaştırması; daha da doğrusu bu hayvanlara sahip çıkması, çoğaltması bununla ilgili bir öngörü yapması elbette ki Çine çaparı korunma programına çok önemli bir katkı sağlamıştır. Bu sevindirici bir gelişmedir. Giderek Çine çaparlarının farklı yetişme sistemlerinde gelişmesi büyük bir ulusal katkı olacaktır” dedi.,
KÜLTÜREL VARLIK
Çine çaparlarının yetiştirildiği Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin Koçarlı Yeniköy’deki “Sakız Koyunu Çiftliği’ni ziyaret eden Prof. Dr. Karaca bu koyun cinsinin ehemmiyetini “Çine çaparı yerli ırk olduğu için çok pahalıdır; bizim parmakla sayacak kadar yerli ırkımız kaldı. Yerli ırklar yüz yıllar, bin yıllar içerisinde o yörenin ekolojisi, tabiatı, iklimi ve yaşayan insanların kültürel anlayışlarıyla örülmüş ve genetik değişikliğe uğramış yapılardır; münasebetiyle kültürel bir varlıktır” dedi. Prof. Dr.  Karaca “İklimler değişiyor, etraf problemleri gitgide artıyor. Hasebiyle telaş, hayvanların randımanından çok randıman uyumlu olmalarıdır. Tabiata daha az hasar veren, tabiattaki değişimlere daha kolay ahenk sağlayan, hastalıklara dirençli olan hayvanları geleceğe transfer etmemiz lazım. Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin genetik kaynak olarak Çine çaparlarının korunmasına kıymetli bir katkı ortaya koymuştur” diye konuştu.
KORUNMASI BÜYÜK KIYMET ARZ EDİYOR
Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Cemal ise “Çine çaparına hayatımızı, emeğimizi verdik. Şu an dünya üzerinde çok çok az Çine çaparı kaldı. Korunması büyük kıymet arz ediyor. Bütün bu genetik kaynaklar bize miras gelmiş, bizim de bu genetik mirası koruyup geleceğe miras bırakmamız lazım, bu bizim boynumuzun borcu. Bu manada Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin sürü oluşturması ve bunu yetiştiricilere dağıtarak daha fazla sürü oluşturulması çalışmasına katkı sağlaması önemli” formunda konuştu.
BAŞKAN ÇERÇİOĞLU ‘MİLLİ PAHALARI MUHAFAZAYA DEVAM EDECEĞİZ’
Başkan Çerçioğlu, yerli ve ulusal her bedeli müdafaaya devam edeceklerini vurgularken, lokal tohumlardan başlamak üzere de her pahanın gelecek jenerasyonlara aktarılması için gayret sarf ettiklerini söz etti. Lider Çerçioğlu, “Çine çaparı bilhassa susuzluğa âlâ adapte olmuş bir ırk. Ziraî üretimde ve hayvancılıkta randıman korkusu çok öne çıkmış olsa da bizler günümüzde tesirini yeterliden düzgüne hissettirmeye başlayan iklim değişimlerine kolay ahenk sağlayacak lokal ırkların daha bedelli olacağı fikrindeyiz. Bu sorumlulukla mahallî ırkımızı yetiştirmek isteyen Aydınlıları da tebrik ediyorum” dedi.
Çine çaparları bir erkek bir dişi olarak bu ırkı üretmek isteyen muhtaçlık sahibi ailelere dağıtılırken dağıtımlara katılan Aydın Büyükşehir Belediye Başkanvekili Barış Altıntaş ise “Çiftçilerimize dayanağımız devam ediyor. Artık de Aydın bölgesine has olan Çine çaparını müracaatta bulunan vatandaşlarımızla buluşturuyoruz. Konutlara katkı manasında da vatandaşlarımız çok şad. Buna emsal çalışmalarımız devam edecek” tabirlerini kullandı.