MUHTEMEL İstanbul sarsıntısına hazırlık hedefiyle kentsel dönüşüm çalışmalarına sürat verilirken, eski binaların yıkımı sırasında asbest konusunda gerekli kontrollerin yapılamadığı belirtildi. İstanbul’daki 39 ilçeden yalnızca 7’sinde kontrolün kâfi olduğu belirtildi.
Merkezi Ankara’da bulunan Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) tarafından kısa mühlet evvel yayınlanan raporda İstanbul’daki lokal idarelerin asbest kontrolü konusunda yaptığı kontrollerdeki durum ele alındı. ASUD tarafından yapılan açıklamada, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü tarafından İstanbul’da belediyelere 10 Mayıs 2018 tarihinde gönderilen yazıda yıktırılmasına onay verilen yapılarda asbest ve gibisi tehlikeli hususların bulunup bulunmadığının tespit edilmesinin büyük değer taşıdığı bu yapılarda asbest ve gibisi gereçlerin temizlenmesinden sonra ana yıkıma geçilmesi istendiği hatırlatıldı. ASUD, tarafından yapılan açıklamada kıymetlendirme, inceleme ve toplanan bilgilerden İstanbul’daki az sayıda belediyenin bu mevzuya kıymet verdiği tabir edildi. Bu mevzuda hazırlanan haritada kontrolü âlâ olduğu tabir edilen Bağcılar, Kadıköy, Kağıthane, Maltepe, Ataşehir, Beşiktaş ve Şişli az riskli ilçeler olarak gösterildi. 20 ilçenin yüksek, 12 ilçenin ise orta riskli olduğu söz edildi.
İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeofizik Mühendisliği eski öğretim üyesi Doç.Dr. Savaş Karabulut, mümkün İstanbul zelzelesinin gündemde olduğunu, 2012 yılından itibaren kentsel dönüşüm sürecinin devam ettiğini, oturduğu Avcılar ilçesinde son 1 yılda bin 200’den fazla binanın yıktırıldığını söyledi. Doç. Dr. Karabulut, ASUD’un yayınladığı rapora ait şöyle dedi:
“Bir bina yıkılırken, binanın yıkılması sırasında açığa çıkacak tozları sizin evvelden belirlemeniz gerekir. Mevzuata nazaran; bir bina yıkılmadan evvel içinde inceleme yapacaksınız, asbestli gereçler varsa çeşit, oran ve içeriğini belirleyerek alınması gerekli tedbirleri sıralamanız gerek. Lakin rastgele bir iş makinesi geliyor ve yıkıyor. Asbest raporu tahminen vardır. Lakin, bu raporların birçok formaliteden hazırlanıyor. Yani elde doküman olsun diye bürokratik boşluğu doldurmak için hazırlanıyor. Asbest burada oturan etraf halkını, hem çalışacak çalışanları hem bizi etkiliyor. Asbestli materyaller lifli gereçlerdir. Bunların en büyük ziyanı akciğer ve bedendeki mevcut zarlarda yaptığı hastalıklar, kanserdir. Ama bunun sonuçları 10-40 senede çıkıyor. Burada da etrafımda de yıkılan bir çok bina var ve çıkan tozların beni nasıl etkilediğini bilmiyorum. Benim çıkıp daima röntgen sineması çektirmem gerekiyor. Sizin bu gözetici materyallerden yuttuğunuz tozların rahatsızlıkların ortaya çıkması 10 sene sürüyor. Bu sizin bünyenize bağlı olarak 30 seneye kadar uzun periyodik etkiliyor. Binaları yenilerken insanları her türlü risk ile karşı karşıya bırakarak kentsel yenilemeyi istemiyoruz. Hakikat olarak yapılması gereken; asbest raporlarının yanlışsız yapılması yerinde denetlenmesi ve harfiyat kaldırılırken uygun yere depolanmasını sağlamak. Şayet benim bulunduğum yerde asbestli bina varsa ve ben bunu ciğerlerime soluyorsam ben 3,5, 10 sene sonra önemli teneffüs rahatsızlıkları başlayacak”
ASBEST VE SIHHAT
Havaya saçılan liflerin solunmasıyla teneffüs yollarına ulaşan asbest lifi, kişinin yapısı ve ferdî faktörlere bağlı olarak akciğer dokusunda birikebiliyor. Asbestle alakalı hastalık riski, ömür uzunluğu solunan asbest liflerinin sayısı ile orantılı olarak artıyor. Asbeste bağlı hastalıklar ortasında; akciğer zarında sıvı birikmesi, akciğeri saran zarın kalınlaşması ve kireçlenmesi, akciğer dokusu içerisinde asbest liflerinin birikmesi (asbestozis), akciğerleri ve karın boşluğunu saran zarın kanseri (mezotelyoma) ve akciğer kanseri sayılıyor. Bilim insanları asbestin tek başına akciğer kanseri gelişimi için 5 kat risk oluşturduğunu, kişinin sigara içmesi halinde bu riskin 50-90 kat arttığını belirtiyor.
