Hasret YURTÇU KARABULUT, İtimat USTA, İbrahim MAŞE / İstanbul – İSTANBUL’da koronavirüs olayları süratle artarken ağır bakımlarda son durum KHA kamerasına yansıdı. Sultangazi Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mehmet Mesut Sönmez, 20 gündür hadise sayılarında artış olduğunu kaydederken belirtilerin bile eskisi kadar ciddiye almadığını vurguladı. Sönmez, “Doktora müracaatlar birden fazla vakit hastalık ilerlediği periyotta oluyor. Bu da konutta tedavi edilebilecek hastaların, hastaneye yatırılmasını gerektiriyor” dedi. Ağır Bakım Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Güniz Köksal ise “Öyle hastalar var ki, imza veriyor, ağır bakıma alınmak istemiyor. Serviste ölmeyi göze alıyorlar. Bunlar yanlışsız yaklaşımlar değil. Toplum içinde de ağır bakıma giren hastaya ölecek gözüyle bakılması yanlışsız değil” diye konuştu.
Koronavirüs salgınında hastaneler ve ağır bakımlar alarm veriyor. Salgının 14’üncü ayında günlük olay sayılarının 55 binleri geçtiği Türkiye’nin pek çok merkezinde, neredeyse tüm kısımlar yeniden Kovid servisine dönüştürülmeye başlanırken, ağır bakımlar da bilhassa 60 yaş altı genç hastalarla doluyor.
“ARTIK BÜYÜKLERİMİZİ DEĞİL KENDİMİZİ MUHAFAZAMIZ GEREKİYOR”
Sultangazi Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mehmet Mesut Sönmez, geçtiğimiz yıldan beri devam eden Kovid uğraşının en ön saflarında yer alan hastanelerden biri olarak birinci olayların da kendi merkezlerinde tedavi edildiğine işaret etti. Sönmez, yaklaşık 20 gündür tekrar salgının birinci günlerindeki üzere tüm kliniklerin teyakkuza geçtiğini belirterek “İlk evvel büyüklerimizden korkuyorduk, gidip annemizin babamızın dedemizin elini öpmekten korkuyorduk. Büyüklerimizi muhafazaya çalışıyorduk. Lakin artık yaş ortalamasında bariz bir değişiklik görüyoruz. Bu bizi çok üzüyor. Daha evvel büyüklerimizi koruyalım diyorduk lakin artık kendimizi muhafazamız gerekiyor” dedi.
“BELİRTİSİ AĞIRLAŞMADAN HASTANEYE BAŞVURMUYORLAR”
Hastalığın süratle yayılmasındaki en değerli etkenin şimdi aşılanmayan genç nüfusun hareketliliği olduğunu belirten Doç. Dr. Sönmez, müracaatlarda da geç kalındığına işaret etti. Sönmez, “Bulaşıcılık potansiyelinde çok önemli bir artış var bu devirde. Bir de şunu gözlemliyoruz, beşerler belirtiler aşikâr bir noktaya gelmeden artık doktora başvurmuyor. Etrafımdan de duyuyorum, buradaki hastalarda da gözlemliyoruz, beşerler artık belirtileri dahi hafife alıyorlar. Burun akıntısını, baş ağrısını hafife alıyorlar ve doktora erken başvurmadıkları, test vermedikleri için de hastalık daha da ağırlaşıyor. Asıl tehlike bu bence. Tedavinin gecikmesine neden oluyor. Hasta, orta ve ileri basamakta başvurduğunda da tedavisi meskende sürdürebilecekken maalesef hastaneye yatış oranları daha büyük boyutlara geliyor” diye konuştu.
“DİĞER HASTALARA VERİLECEK HİZMETLER DE AKSIYOR”
Artık pek çok servisin olay artışları nedeniyle yeniden Kovid servislerine dönüştürülmesinin, öbür sıhhat hizmetlerini de aksattığına işaret eden Doç. Dr. Sönmez, “Biz potansiyelimizin büyük kısmını bilhassa Kovid hastalarına ayırdığımız vakit, toplum içinde başka sıhhat hizmetlerine gereksinim duyan, bilhassa kanser, diyabet hastaları, kronik hastalıkları olan insanların sıhhat hizmeti aksıyor. Kovid’de sorumluluk yalnızca kendimizi korumamızla ilgili değil. Gençlerimiz, bilhassa bu hususta dikkat etmeyen vatandaşlarımız yalnızca kendi sıhhatlerini riske atmıyor. Öbür vatandaşların sıhhat hizmeti alımına da pürüz oluyorlar” biçiminde konuştu.
“CİDDİ VEFAT RİSKİ OLAN HASTALARLA UĞRAŞIYORUZ”
Türkiye ve Avrupa bölgesinde en çok Kovid hastası tedavi eden merkezlerden biri olan Sultangazi Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ağır Bakım Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Güniz Köksal ise, “Bu hafta başından itibaren hastalara artık yetişemiyor pozisyonuna geldik diyebilirim. Daha genç hastalar artık ağır bakıma geliyor. Birçok aşılanmamış 50-60 yaş kümesi, epeyce da ağır geliyorlar. Geçen sene Mart ayında o birinci karşılaştığımız antikor geliştirmemiş toplumdaki ağır seyreden hastalık, şu anda da mutasyonlar nedeniyle bu tartıya yol açıyor üzere. Önemli vefat riski olan hastalarla uğraşıyoruz. Aşı olmamız demek, maskeden kurtulacağımız manasına gelmiyor. Aşılı olanlar bağışıklık sistemleri yüksek dahi olsa, taşıyıcı pozisyonda olabilirler” dedi.
“ALTTA YATAN BÂTIN HASTALIKLAR TABLOYU AĞIRLAŞTIRIYOR”
Salgının birinci ortaya çıktığı Mart ayında, insanların hastalığın nasıl bulaştığına dair şimdiki kadar bilgi sahibi olmadığı için daha kolay yayıldığına işaret eden Prof. Dr. Köksal, “Bir formda ara ve korunmamak nedeniyle bulaşlar oldu o vakit. Haydi cahildik bilmiyorduk diyelim. Lakin artık, bulaşma prosedürünü biliyoruz, buna karşın hala toplu yaşamaya, sarılmaya, araya dikkat etmemeye devam ediyoruz. Istırabımız bu. Ağır bakıma gelen genç hastalarda altta yatan bir hastalığı yok diye düşünülüyor. Fakat komorbiditesi genelde oluyor aslında. Ya dokumacılıkta personel, ya demir atölyesinde personel, ya taksici, ya sigara içiciliği var. Bu küme genç hastalarda çok daha dikkatli olunması gerekiyor, zira bilinmeyen komorbiditesi var. Tanısı konmamış diyabet, morbit obezite, altta bilinmeyen yahut daima gözardı edilen bir kalp hastalığı var. Beşerler diyor ki ‘Şimdiye kadar hiçbir şikayeti yoktu, doktora bile gitmemişti, nasıl bu kadar ağır olur?’ Ama hasta buraya geldiği vakit görüyoruz ki, kronik kalp hastalığı var, daha evvel hiç doktora gitmemişö diye konuştu. Sultangazi bölgesinden gelen hastaların birçoklarının dokuma çalışanı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Köksal, “Tekstil emekçisi, iplikte çalışıyor; daima ip liflerini soluyorlar. İnterstisyel akciğer hastalığı oluşuyor farkında değil mesela. Üstüne Kovid de yüklenince daha ağır geçiriyorlar” tabirini kullandı.
“İMZA VERİP SERVİSTE ÖLMEYİ GÖZE ALIYORLAR”
Yoğun bakıma gelen hastanın öleceğini düşünerek tedaviye ahengi ve karşılığının da zorlaştığına işaret eden Prof. Dr. Köksal, kıymetli bir ikazda bulundu ve şunları söyledi: “Hasta, ağır bakıma indiği vakit öleceğini düşünüyor. Ağır bakımlar mevt yeri değil, tedavi yeri. Buraya geldikleri vakit korkmaları gerekmiyor, tam bilakis şükretmeleri gerekiyor ki hala tedavi yolunda ilerleyebiliyorlar. Hala bahtları var demek. Hastalanmayalım, kurallara uyalım ancak ağır bakıma alınmamız gerekiyorsa da öleceğim hissinden çıkalım. Beşerler ölmesin diye burada. O denli hastalar var ki, imza veriyor, ağır bakıma alınmak istemiyor. Serviste ölmeyi göze alıyorlar. Bunlar gerçek yaklaşımlar değil. Toplum içinde de ağır bakıma giren hastaya ölecek gözüyle bakılması yanlışsız değil”
“SAĞLIKLI GÖRÜNENLER BİRER TAŞIYICI OLABİLİR”
Vatandaşlardaki en büyük yanılgının, sağlıklı görünen insanların ‘taşıyıcı’ olma riskinin göz arkası edilmesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Korkmaz, “Markette ya da konutun içinde, apartmanda gördüğü sağlıklı insanların taşıyıcı olduğunu düşünmüyor kimse. Herkes taşıyıcı olabilir. Mesken içindekiler de dışarıdan geliyorlar. Herkes birileri ile bağlantı halinde. O yüzden konutun içinde de beşerler mümkünse birbirinden uzak durmalı. Meskene gelen kişi yabancı biriyse maskesiz oturmamalı. Kapalı alanlar hava çok soğuk olsa bile sık sık havalandırılmalı. Asansörlerde havalandırma yok, maskesiz asansöre binilmemeli. Hele bir apartmanda 5-6 dairede akrabalar oturuyorsa. Bunlar her akşam birebir yerde yemek yiyor, bir arada oturuyorsa. Bunlardaki mevt oranları çok daha yüksek oluyor. Zira daima tıpkı etkenle tekrar tekrar bulaş oluyorlar. ‘Evet biliyorum hasta olabilirim lakin eltimin kızının düğünü vardı, gitmesem ayıp olurdu’ ya da ya ‘Komşunun babası hastalandı, gitmezsek beni ayıplarlar, o yüzden gittim.’ Biz hala buradayız. Şu anda gelenlerin çoğundaki öykü bu formda. Köyüme gittim, annem hastaydı, yan komşu da geçmiş olsuna geldi. 10 kişi birden birebir ortamda” sözlerini kullandı
()
