60 yıl sonra ana vatanına getirilen Kybele, Afyonkarahisar’da sergilenecek

Ali Fuat GÜÇLÜER/AFYONKARAHİSAR – AFYONKARAHİSAR’ın Çavdarlı köyünde 1964 yılında yol hafriyatında bulunduktan sonra yurt dışına kaçırılan ve bir müzayedede satılmak istenirken, Türkiye’den yetkililerin devreye girmesiyle 60 yıl sonra tekrar ana vatanına getirilen ‘Kybele heykeli’ Afyonkarahisar’da üretimi süren yeni arkeoloji müzesinde sergilenecek. Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, tarihi açıdan kıymetli olan Kybele’yi tarihî ehemmiyetine uygun bir yere yerleştireceklerini söyledi.
Türkiye’den kaçak yollarla evvel İsrail’e götürülen sonra da ABD’de bir müzayede konutunda satılmak istenirken bulunan 1700 yıllık Anadolu’nun ana tanrıçası ‘Kybele heykeli’, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye’nin New York Başkonsolosluğu tarafından yürütülen titiz çalışmalar sonucu 10 Aralık 2020 tarihinde yine ana vatanına, bulunduğu topraklara döndü. Afyonkarahisar’ın merkeze bağlı Çavdarlı köyünde 1964 yılında yapılan bir yol çalışması sırasında bulunan, tarih öncesi periyotlarda bolluğun ve rahmetin sembolü, koruyucusu olduğuna inanılan ana tanrıça Kybele heykeli, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bir mühlet sergilendikten sonra Afyonkarahisar’a yeni yapılan müzeye taşınacak.
TÜRKİYE’NİN İKİNCİ BÜYÜK MÜZESİ OLACAK
Yıllar sonra Türkiye’ye getirilen Kybele heykelinin sergileneceği Afyonkarahisar’daki müze çalışmaları da sürüyor. 2020 yılında ihaleye çıkılarak üretimine tekrar başlanan arkeoloji müzesinin inşaatında çalışmalar süratli biçimde devam ediyor. 25 bin 486 metrekare inşaat alanında, 3 kat ve 5 başka bloktan oluşacak halde inşa edilecek müzenin toplam kullanım alanı ise 55 bin 198 metrekare olacak. Müzedeki çalışmalar hakkında bilgi veren Afyonkarahisar Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, gelecek yıl mayıs yahut haziran ayında müzedeki çalışmaların tamamlanacağını aktardı. Müzenin tamamlanmasıyla İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Kybele heykelinin getirileceğini aktaran Tanır, müzedeki çalışmalar hakkında da bilgiler verdi.
‘ANA TANRIÇA’YI DEĞERLİ BİR YERDE SERGİLEYECEĞİZ’
Kybele heykelinin milattan sonra üçüncü yüzyıla tarihlendiğini aktaran Mehmet Tanır, heykeli tarihî kıymetine uygun bir yere yerleştireceklerini aktardı. Tanır, “Kybele Ana Tanrıçayı kıymetli bir yerde sergileyeceğiz. Olağan burası yalnızca bir arkeoloji müzesi olmayacak. Biz burada bir farkındalık da oluşturmaya çalışıyoruz, bakanlığımız olarak. Bu arkeolojinin yanında vilayetimizde ender yapıtlardan olan müzik müzesi var. İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi var, bunu burada sergileyeceğiz. Yeniden Türkiye’nin birinci Yumurta ve Sanatları Müzesi var onu burada sergileyeceğiz. Münasebetiyle birçok ünitesi içinde barındıran bir müzeden bahsediyoruz. Yani içeriye giren insanların keyifle uzun müddet kalabilecekleri bir yeri hazırlamış olacağız” dedi.
‘KYBELE’Yİ DE BU KISIMDA SERGİLEYECEĞİZ’
Kybele’nin sergileneceği yer hakkında da bilgi veren Mehmet Tanır, “Burası Doğu Roma ve öncesiyle sonrasını standını yapacağımız stant salonu. Münasebetiyle Kybele heykelini sergileyeceğimiz yer burası. Natürel şu anda teşhir ekipmanları daha şimdi buraya gelmedi. Geldiği vakit bu örnek çalışmalardan bir tanesi. Bu kısmın tamamı teşhir kısmı olarak oluşuyor. Kybele’yi de bu kısımda sergileyeceğimizi söz etmek istiyorum” diye konuştu.
BEREKET VE BOLLUĞUN SEMBOLÜ
Prehistorik periyotlardan itibaren Akdeniz havzasında bilhassa Anadolu’da rahmet ve bolluğun sembolü ve koruyucusu ana tanrıça olarak tapınılan Kybele’nin iki yanındaki aslanlar, tabiat ve hayvanlar üzerindeki hakimiyetini sembolize ediyor. Antik devir toplumsal ve dini hayatında bireylerin olmuş ya da olmasını diledikleri istekleriyle ilgili ya da inandıkları tanrısal varlığı onurlandırmak üzere ilah ya da tanrıçalara adak sunarken tanrıyı onurlandırmak üzere tapınaklar ya da kutsal alanlara sunulan gereçler adak nesnesi olarak değerlendirilirdi. Kişinin toplumsal ve ekonomik statüsüne nazaran adak nesneleri, kolay bir taş modülünden gösterişli bir heykele kadar farklılık gösterebiliyordu. Sideropolisli Asklepiades’in On iki İlah Ana’ya sunduğu, bir adak heykeli olarak tarihte bilinen Kybele’nin yazıt kısmında, ‘Hermeios’un oğlu Sideropolis’li Asklepiades adağı On iki İlah Ana’ya dikti’ tabiri yer alıyor. Türkiye’den 1970’li yıllarda İsrail’e kaçırılan Kybele heykelinin, tipolojik özelliği, kullanılan mermerin cinsi, personelliği ve yazıtından edinilen bilgiler ışığında kuvvetle Anadolu kökenli olduğu anlaşılıyor.