Gül KABA/Ömer HASAR – İSTANBUL, – Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Dataları baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Bilgi Paneli’ne nazaran 2021 yılının birinci 4 ayında tarım, besin ve içecek dalı 7 milyar dolar ihracat, 5,8 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 2021’nin birinci 4 ayında bölümün dış ticaret istikrarı, evvelki yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 5,6 geriledi. TGDF Genel Sekreteri İlknur Menlik, besin bölümünün ağır efor gösterdiğini ve ihracat sayılarını âlâ olduğunu söyledi.
Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Genel Sekreteri İlknur Menlik, ihracat ve ithalat sayılarını kıymetlendirerek, besin dalındaki son duruma yönelik bilgi verdi. İhracat sayılarının makus olmadığını vurgulayan Menlik, “Ama daha güzeli olabilir. Pandeminin tesirini göz arkası edemeyiz. Navlun fiyatlarında büyük bir artış var. Konteyner bulunamıyor, üyelerimle yaptığımız değerlendirmelerde ihracatın lojistik ayağında külfet yaşadıklarını söylüyor” diye konuştu.
“İNSANLARI ALTERNATİF YAĞLARA YÖNLENDİRELİM”
Katma pahalı ihracata odaklanmak gerektiğini belirten Menlik, “Ayçiçeği üretiminde kendimize yetemiyoruz. Türkiye’nin nüfusu 90 milyona dayandı. Çekirdek üretiminde istenilen seviyeyi yakalayamadık. Beşerler şimdi kanola yağı üzere alternatifleri benimsemedi. Bu yağlar tıpkı halde lezzetli ve ülkemizin iklimi üretimine elverişlidir. Ekim yapılması için daha fazla yatırıma muhtaçlığımız var. Tüketicileri, alternatif yağlara yönelmeleri için teşvik etmeliyiz. Yaş zerzevat ve meyvedeki ihracat artış oranı çok değerlidir. Türkiye, bölgenin en büyük tarım ülkesi, turist pandemi nedeniyle ülkemize gelmedi fakat biz zerzevat ve meyveyi onlara gönderdik. Daha katma kıymetli ihracat odaklanmalıyız. İşlenmiş, bitmiş eserleri ihraç etmek için çalışmalıyız” sözlerini kullandı.
ÇİN STOK YAPIYOR
2021 yılının birinci 6 ayında besin dalının her şeye karşın uygun gittiğini belirten Menlik, “İhracat yüz güldürüyor. Dünya genelinde pandemiyle fiyat ve fiyatla ilgili sorunlar büyüdü. Emtia fiyatlarında keskin dalgalanmalar var. Çin, global tedarik zinciri alternatifi arayışı içinde, stok yapıyor. Yaşanan gelişmeleri bilmek ve önlem almak gerekiyor. Besin kesimi ağır gayret içerisinde, markalaşmak ismine büyük adımlar atılıyor. Bu yıl, 2020 yılının sonunda yakaladığımız performansın gerisinde kalacağımızı düşünmüyorum zira çok emek veriliyor” dedi.
TARIM ÜSTÜ AÇIK FABRİKADIR
Hammadde tedarikinde önemli bir sorun yaşamadıklarına dikkat çeken Menlik, Tarım üstü açık fabrikadır, her vakit hammadde tedarikinde sorun yaşanabilir. Eserleri dolu vurur bir anda hedeflediğiniz rekolte ölçüsü elinizden sarfiyat. Pandemide besinin iç tüketimine yetmesi noktasında majör bir sorun yaşamadık. Tarımın risklerini bertaraf edecek her türlü önlemi almamız lazım. Muhafaza, kaliteyi uygunlaştırma, geliştirme ismine birincil üretim dediğimiz mekanizasyon yatırımı başta geliyor” diye konuştu.
NİSAN AYINDA İHRACATTA BÜYÜK ARTIŞ
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan dış ticaret dataları baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Bilgi Paneli’ne nazaran 2021 yılının birinci 4 ayında tarım, besin ve içecek kesiminin dataları ise şöyle:
Aylık bazda bakıldığında Nisan 2021’de ihracat, evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 25 artarak 1,8 milyar dolar, aylık ithalat yüzde 7,6 artarak 1,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aylık ihracattaki bu büyük artış dikkat çekse de geçtiğimiz yıl pandeminin global tesirinin hissedildiği birinci periyotta ihracatın keskin düşmesi bu oranın yüksek çıkmasında tesirli oldu.
Nisan ayında; 2021’in birinci aylarında besbelli biçimde artan ithalatın sürat kesmesi de bir öbür kıymetli nokta oldu. Son olarak mart ayında ithalat, evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 41,5 artış göstermişti.
Dış ticaret istikrarı 2021’in başından beri geçtiğimiz yılın gerisinde 2021 yılının başından bu yana ithalattaki bu değerli artış dış ticaret istikrarına de olumsuz yansıdı.
DIŞ TİCARETTE EN YÜKSEK HACİMLİ ESERLER
2021’nin birinci 4 ayında ihracatta öne çıkan eserler sırasıyla fındık içi, un ve makarna olurken bu eserler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,9’unu oluşturdu. Tıpkı periyotta en çok ithal edilen eserler ise sırasıyla buğday, ham ayçiçeği yağı ve soya fasulyesi oldu. Bu 3 eser, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 24,7’sini, 4’te 1’inden fazlasını oluşturdu.
EN ÇOK İHRACAT YAPAN DALLAR
2021’in birinci 4 ayına ilişkin dış ticaret dataları bölümlere nazaran incelendiğinde sert kabuklu meyveler, şeker ve şekerli mamuller, yaş meyve, bitkisel yağ ve zerzevat dalları en fazla ihracat yapan kesimler olarak sıralandı. Toplam ihracatın yüzde 42,8’i bu 5 kesim tarafından gerçekleştirildi.
Tıpkı devirde hayvan yemi, bitkisel yağ, un, nişasta ve kakao-çikolata bölümleri ise en çok ithalat yapan bölümler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüzde 69,7’si, yani 3’te 2’sinden fazlası bu 5 kesim tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması, ithalatın az sayıda kesimde ağırlaştığını gösterdi. Tek başına Hayvan Yemi Dalı, 2021’in birinci 4 ayında 1,4 milyar dolara yakın hacim ile toplam ithalatın yüzde 23,8’ini, yani neredeyse 4’te 1’ini oluşturdu.
İHRACATIN ARTTIĞI VE AZALDIĞI BÖLÜMLER
2021 yılının birinci 4 ayında evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran ihracatını bedel olarak en fazla arttıran kesimler şeker ve şekerli mamuller kesimi, yaş meyve dalı, bitkisel yağ bölümü, zerzevat kesimi ve balıkçılık-su eserleri bölümü oldu. Yılın birinci aylarına nazaran mart ve nisan aylarında sert kabuklu meyveler bölümü ihracat artış suratı yavaşladı.
Tıpkı periyotta ihracatın en çok gerilediği kesimler ise tütün ve mamulleri kesimi, makarna dalı, kuru meyve/sebze dalı, un bölümü ve baklagil bölümü oldu.
İthalatın en çok düştüğü kesimler makarna, şeker ve şekerli mamuller, canlı hayvan ticareti, baklagil dalı ve süt-süt eserleri dalı oldu.
DIŞ TİCARETTE ÖNE ÇIKAN ÜLKELER
2021’in birinci 4 ayında dış ticaret bilgileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yapılan üç ülke 804 milyon dolar ile Irak, 537 milyon dolar ile Almanya ve 455 milyon dolar ile Rusya biçiminde sıralandı. Bu 3 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 25,7’sini oluşturdu. Ülkelere nazaran en çok ihraç ettiğimiz eserler Irak için un, tavuk eti, gofret ve waffle; Almanya için ambalajlı fındık, fındık içi ve fındık püresi; Rusya içinse mandalina, alabalık ve domates oldu.
Rusya’dan yapılan ithalatta öne çıkan eserler buğday, ham ayçiçeği yağı ve dane mısır; Brezilya’dan yapılan ithalatta soya fasulyesi, kahve, tütün; Ukrayna’dan yapılan ithalatta dane mısır, soya fasulyesi, buğday kepeği oldu.
