1600 yıllık Saint George Kilisesi, sanat galerisi olacak

DİYARBAKIR’daki tarihi İçkale’de milattan sonra 4’üncü yüzyılda Romalılar tarafından yapılan Saint George Kilisesi, Büyükşehir Belediyesi’nce tamamlanan onarımının akabinde sanat galerisi olarak kullanılacak.
Merkez Sur ilçesinde, tarihi İçkale’nin kuzeydoğu köşesinde yer alan ve Romalılar tarafından milattan sonra 4’üncü yüzyılda idare kilisesi olarak inşa edilen Saint George Kilisesi, 2020’de restorasyona alındı. Daha evvel de sanat galerisi olarak hizmet verilen 1600 yıllık kilise, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nca restorasyonunun tamamlanmasıyla yine sanat galerisi olarak hizmet verecek. Geçen yıl Eylül ayında onarım çalışmasına başlayan gruplar, kubbe ve dam örtüsünde kimi kısımlarını tamir ederek, yalıtım uyguladı ve derzleri yeniledi. Yapının yakın etrafına nazaran, alt kotta kalması nedeniyle oluşan su kaynaklı sorunları, drenaj sistemiyle tahlile kavuşturuldu. Büyükşehir Belediyesi, tarihi yapının gece estetik görünmesini sağlamak için bahçenin yerine ve kilisenin makul kısımlarına spot ışıklar yerleştirdi.
‘KARA PAPAZ’ VE ‘HIZIR İLYAS’ KİLİSESİ OLARAK DA BİLİNİYOR
Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Amida Höyük Hafriyat Önderi Prof. Dr. İrfan Yıldız, Saint George Kilisesi’nin, Diyarbakır’da idare merkezinde misyon yapanların ibadet ettiği kilise olduğunu ve ‘Hızır İlyas Kilisesi’ olarak da bilindiğini kaydetti. Yıldız, “Bu kilise, Diyarbakır’da idare merkezinde misyon yapanların ibadet ettiği kilisedir. Saint George, ‘Kara Papaz Kilisesi’ olarak isimlendiriliyor. Nam-ı öbür ‘Hızır İlyas Kilisesi’dir. Bu kilise, Roma’nın 380 yılında Hristiyanlığı resmi lisan olarak kabul etmesinden sonra inşa edilmiş. Muhtemelen 4’üncü yüzyılın sonlarına yanlışsız inşa edilmiş, diyebiliriz. Kentin yöneticisi, İçkale’de idare merkezinde vazife yapan memurların ibadetlerini yaptığı kilisedir. Roma devrinde kullanıldığı üzere Bizans devrinde de kullanılmaya devam edilmiştir. Diyarbakır’ın İslam orduları tarafından fethedilmesiyle birlikte artık yapının kilise fonksiyonu sona ermiştir” dedi.
‘DÖNEMİN BÜTÜN İZLERİNİ ÜZERİNDE BARINDIRIYOR’
Kilisenin Artuklular periyodunda de medrese olarak kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldız, “Ön kısmında Artuklular tarafından eklenen yere baktığımızda, içindeki havuzla bir arada ele aldığımız vakit buranın Artuklu devrinde muhtemelen medrese olarak kullanıldığını söyleyebiliriz. Bu kilise, değerli bir kilise. Birinci etapta bazilikal plan şemasında inşa edilmiş, daha sonraki periyotta bu günkü haline dönüştürülmüştür. Bilhassa kubbesine dikkat ettiğimizde tam dairesel değil eliptik bir kubbeye sahip olduğunu görüyoruz. Bu kiliseler Hıdırellez geleneğinden ötürü genelde apsislerindeki açıklık daha büyük olarak ele alınır, tabiata açılır. Bu kilisede de tıpkı şeyi görüyoruz. Kilise Diyarbakır’da birinci inşa edilen kiliselerden biri olması, idare kilisesi olması ve periyodun bütün izlerini üzerinde barındırması noktasında kıymet arz ediyor. Birebir vakitte ön kısımda Artuklu devrinde eklenen öteki kısımda gerek mimari gerek plan şeması gerek form olarak bu kilisenin naos kısmıyla birliktelik göstermesi bakımından kıymet arz ediyor” diye konuştu. 
Restorasyonu tamamlanan kilisenin, sanat galerisi olarak hizmet vereceğini vurgulayan Prof. Dr. Yıldız, “Kilise daha evvel sanat galerisi olarak kullanılıyordu. Son vakitlerde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan tamirat bitti. Bundan sonra da tekrar sanat galerisi olarak hem Diyarbakırlılara hem de dışarıdan gelen turistlere hizmet vermiş olacak” dedi.