Gül KABA-Ömer HASAR/İSTANBUL, – İSTANBUL Arkeoloji Müzeleri’nin depolarındaki yapıtlardan bir kısmının Atatürk Havalimanı’na bir kısmının ise Maltepe’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ilişkin alana taşınacak olmasını pahalandıran Kültür Mirası Uzmanı İlknur Türkoğlu, “Eserlerin müze ve laboratuvara yakın olması gerekiyor. Yetersizlikten yeni bir alana gereksinim vardı lakin taşınma bağlamından koparacaktır. Aslında darphane binalarının depo olarak kullanılması için bir proje hazırlanıyordu, bu daha hakikat olacaktır” dedi.
İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) Onarım ve Konservasyon Kısım Önderi Dr. Öğr. Üyesi İlknur Türkoğlu, depolarındaki birtakım yapıtların ve onarımlarının yapıldığı konservasyon laboratuvarının taşınması ile gündeme gelen dünyanın en büyük müzeleri ortasında gösterilen İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin tarihini ve kıymetini anlattı.
“1891 YILINDA ZİYARET AÇILDI”
1 milyonu aşkın yapıtla, müzenin çok değerli bir kültür mirası olduğuna dikkat çeken Türkoğlu, 19’uncu yüzyılın sonlarında ressam ve müzeci Osman Hamdi Beyefendi tarafından İmparatorluk Müzesi olarak kurulduğunu ve 13 Haziran 1891’de ziyarete açıldığını lisana getirdi.
“EĞİTİM ALDIM, ÇOK KIYMETLİ BİR ALAN”
İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin geçmişinin 1846’ya kadar dayandığını lisana getiren Türkoğlu, “Osmanlı periyodunda tarihi eserler Aya İrini Klisesi’nde depolandı, sonra müze olarak kullanıldı. Lakin müze kâfi gelmeyince eserler Çinili Köşk’e taşındı. Yeniden kâfi olmayınca ressam ve müzeci Osman Hamdi Beyefendi periyodunda ünlü mimar Alexander Vallaury tarafından arkeoloji müzesi inşa edildi. Osman Hamdi Bey’in kazılarından çıkan eserler yeni müzeye aktarıldı. O periyot için çağının en kıymetli müzelerinden biri oldu. Ben de müzede, laboratuvarda eğitim aldım o nedenle manası büyük” diye konuştu.
ONARIM LABORATUVARI TIPKI VAKİTTE OKUL
Müzenin, atölyenin kültür mirası olduğunu vurgulayan Türkoğlu, “Müze açıldığından itibaren de içinde kazılardan çıkan yapıtların tamir edildiği, onarıldığı onarım laboratuvarı denilen bir alan oluşturuldu. O yıllardan itibaren burası yurt dışında eğitim alan uzmanların çalıştığı işleyen bir laboratuvar haline geldi. Bu atölye kâfi olmayınca 1930’larda Osmanlı’da ‘saray fırını’ olarak kullanılan ‘has fırın’ binasına taşınıldı. Atölyenin birebir vakitte okul olarak görülmesi lazım. Burada değerli uzmanlar yetişiyor, sürekliliği var” sözlerini kullandı.
Atölye tekrar kâfi gelmeyince yeni bir taşınma olduğunu söyleyen İlknur Türkoğlu, “Darphane tarafında bir kısım onarım laboratuvarı olarak kullanılmaya başlandı. 1995 yılında darphane binaları hem depo hem de onarım atölyesi olarak kullanılsın diye müze bünyesine dahil edildi. 2012 yılında ise birebir avlu içinde daha yeni bir binaya taşınıldı ismi da ‘merkez laboratuvarı’ olarak biliniyor” dedi.
DEPODA ARTIK YER YOKTU
2019 yılında Topkapı Sarayı’nın Cumhurbaşkanlığı Ulusal Saraylar Yönetimi Başkanlığı’na bağlandığını hatırlatan Türkoğlu, “Darphane’nin içerisinde Yenikapı kazılarından çıkan binlerce eser depolanıyordu. Müzenin kendi deposunda artık yer kalmamıştı. Artık darphanedeki yapıtların, merkez laboratuvarının Atatürk Havalimanı’na taşınacağı söyleniyor. Lakin bu taşınma bağlamından koparacaktır” diye konuştu.
DARPHANE BİNALARI DEPO OLARAK KULLANILSIN
Yeni depo arayışından darphane binalarının kullanılması için hazırlanan projeyi hatırlatan Türkoğlu, “İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin depolarının kâfi olmadığı açıktır. Ancak bunun için hazırlanan bir proje vardı. Darphane binalarının depo olarak kullanılması planlanıyordu. Zira müzenin çabucak karşısındaydı. Yapıtların, merkez laboratuvarının ve müzenin yakın olması gerekiyor. Müzeye gelen yapıtı tamir etmek için Yeşilköy’e taşıyacaksınız. Depoya muhtaçlık vardı fakat bunun için hazırlanan darphane projesinin yürütülmesi daha hakikat olur” sözlerini kullandı.
